در این آیه افراد به سه دسته تفسیم شده اند :
1 - کسانی که خداوند به آنان نعمت داده است
2 - کسانی که مورد غضب خداوند واقع شده اند
3 - کسانی که در گمراهی بسر می برند .

بر اساس این تقسیم معلوم میشود که منظور از نعمت در ( انعمت علیهم ) نعمت هدایت است و الا سایر نعمت های الهی از قبیل طعام و شراب و مسکن و سلامت و ... نصیب مغضوب علیهم و ضالین هم شده است . بنابر این چون " انعمت علیهم " قسیم مغضوب علیهم و ضالین است معلوم است نعمت ، نعمتی است که آن دو گروه از آن محروم هستند که بقرینه ( اهدناالصراط المستقیم ) این نعمت ، " نعمت هدایت " است .
ضمن اینکه به نظر میرسد مغضوب علیهم دشمنان خدا و ضالین انسان های پوچ گرا و گمراه هستند . توضیح : نعمت هدایت ، در سایه ولایت حاصل می شود و تصور هدایت بدون ولایت صحیح ممکن نیست . پس می توان گفت در نمازهای واجب مان حداقل ده مرتبه در شبانه روز ، از خدا نعمت ولایت و هدایت و استمرار هدایت در سایه ولایت را از خدا می طلبیم .

ممکن است کثیرا حال باشد برای اجتنبوا ( نه مفعول به ) . بر این اساس آیه اینگونه معنا میشود که از گمان بد خیلی دوری کنید ( یعنی بسیار از سوء ظن خودداری کنید چرا که بعضی از گمانها موجب ارتکاب گناه است .

در آیه میفرماید آن زن به ایشان (حضرت یوسف ) حریص شد و اگر او هم برهان الهی را نمی دید به آن زن حریص می شد . اما برهان الهی را به او نمایاندیم تا بدی و گناه را از او برطرف کنیم . براستی که او از بندگان خالص شده ما بود .

نکات : اولا بر اساس ایه انبیاء هم در معرض لغزش هستند و اگر از خدا غافل شوند گرفتار گناه و خطا می شوند .
ثانیا : آنچه مانع لغزش یوسف شد دیدن برهان الهی ( توجه به خدا ) بود . بنابر این توجه به خدا می تواند انسان را از مهلکه نجات دهد .
ثالثا : نکته بسیار ظریف در آیه این است که نفرموده است : کذلک لیصرف عنه السوء و الفحشاء ، بلکه به صیغه متکلم مع الغیر آمده است یعنی ما بدی و فحشاء را از او دور کردیم . ظرافت ایه در این است که اشاره به امداد غیبی الهی دارد که اگر انسان خود قدمی بردارد ، خداوند متعال به یاری و مدد او می آید . پس خداوند حضرت یوسف را از مهلکه نجات داد چون خودش اراده کرد که بنده خدا باشد ( برهان ربه ) .
رابعا : برای اینکه این ماجرا در مورد عصمت حضرت یوسف شبهه ای ایجاد نکند و کسی در مورد عصمت او تردید نکند خداوند متعال ایشان را تبرئه نموده و میفرماید : براستی که او بنده مخلَص ماست . قابل ذکر است مخلص ( به فتح لام ) اسم مفعول بوده و بمعنای ( خالص شده ) می باشد که مقام آن از مخلص ( به کسر لام ) « بمعنی کسی که خود را خالص میکند » بالاتر است . توضیح : این آیه نمونه ای از وعده خداوند است که « ان تنصروا الله ینصرکم و یثبت أقدامکم »

ویل نام چاهی است در جهنم
همزه : غیبت کننده مردم ( پشت سر )
لمزه : طعنه زننده به مردم که عیب آنان را از روی تمسخر به رخ شان می کشد . ( حضوری )
با توجه به اینکه ویل نام چاهی در جهنم است می توان این برداشت را نمود که کسانی که غیابا یا حضورا عیب دیگران را مطرح میکنند در قیامت جهنمی بوده و روانه ویل میشوند .
توضیح : ریشه این دو صفت زشت ، خود بزرگ بینی و نادیده گرفتن شخصیت دیگران است که وجود این روحیه غالبا انسان را در برابر خدا هم متکبر میکند . لذا طبق روایات " اکثر اهل النار المتکبرون " سزای این افراد جهنم می باشد .

1 - انسان بدون شک و تردید مورد امتحان و ابتلاء قرار می گیرد ( نون تأکید در لنبلونکم )
2 - این امتحان و ابتلاء همیشگی است ( لام در ۀنبلونکم یعنی هر آینه )
3 - در نوع ابتلاء و امتحان میتوان گفت در آیه ترتیب لحاظ شده است . یعنی خوف و دشوارتر از آن جوع و دشوارتر از جوع نقص است که در خود نقص هم به ترتیب نقص اموال و بالاتر از آن نقص انفس و دشوارتر نقص ثمرات است .
4 - نکته بسیار مهم و قابل دقت این است که برای صابرین تعبیر " بشر " آمده است . یعنی بشارت بده . بشارت در جایی است که خود فرد از آن مطلع نباشد . یعنی صابرین از اجر و مقام و پاداش والایی برخوردارند که خودشان هم عظمت آن را نمیدانند . اگر تعبیر آیه مثلا طوبی للصابرین یا فاز الصابرون بود این برداشت نمیشد . اما تعبیر به " بشّـــر " یعنی آگاهی دادن به فرد از چیزی که آز آن آگاهی ندارد بیانگر عظمت پاداش است .
5 - به " صابرین " بشارت بده بیانگر این است که مسلما تحمل این ابتلائات سخت و دشوار است و لذا باید صبر و پایداری پیشه نمود .بنابر این باید انسان در دنیا خود را آماده تحمل دشواری ها و ناخوشایندی ها کند تا مشمول بشارت الهی واقع گردد .

متاسفانه امروزه این آیه را برای اموات بکار می برند در حالی که این آیه مسیر زندگی انسان را از آغاز تا پایان بیان می کند .
جمله ارزشمند انالله و انا الیه راجعون ، ضمن اینکه مسیر زندگی را نشان میدهد ، به انسان انگیزه ، هدف و جهت میدهد