استعمار در اصل به معنای سپردن آبادی زمین به کسی است و طبیعی است که لازمه ی آن این است که وسایل لازم را در اختیار او بگذارد . قران نمی گوید خداوند زمین را آباد کرد و در احتیار شما گذاشت ، بلکه می فرماید آبادی زمین را به شما واگذار کرد . این یعنی وسایل از هر نظر آماده است ، اما شما باید با کار و کوشش خود زمین را آباد کنید و منابع آن را بدست آورید و بدون کار و کوشش سهمی نخواهید داشت .

لعنت به معنی دوری از رحمت الهی است . منظور از لعنتی که آنها در قیامت به دنبال دارند ، روشن است ؛ و مصداق آن عذاب همیشگی است که آنها را فرا می گیرد ، اما درباره ی لعنتی که در دنیا به دنبال دارندچند احتمال داده شده است . یکم همان عذابی که در دنیا بر آنها نازل شد و آنها را نابود کرد . دوم گناهانی که تا پایان دنیا مردم مرتکب می شوند و به حساب آنها نوشته می شود . سوم هرکس که تا پایان دنیا از حال و روز آنها و کفر و لجاجتشان باخبر گردد آنها را لعنت خواهد کرد . البته در میان این سه احتمال ، احتمال دوم قوی تر است .

منظور از " به راه راست بودن خداوند " این است که سنت ثابت و تغییر ناپذیرالهی در آفرینش و تدبیر امور جهان براساس عدالت و جکمت است . در نتیجه هنگامی که حق و باطل در مقابل هم قرار می گیرند ، خدا حق را نگه میدارد و باطل را نابود می کند . منظور حضرت هود از گفتن این جمله به قوم مشرک خود این بود که برای آنها روشن کند که قانون عادلانه ی خداوند قطعی و تغییر ناپذیر است و به زودی دینش را یاری و مرا از شما حفظ می کند و شما و عقاید باطلتان را نابود می سازد .

در روایتی از امام باقر در ذیل این آیه می خوانیم این عده هشت نفر بودند ، به فرموده ی قران حضرت نوح نهصد و پنجاه سال به دعوت قومش پرداخت ، شگفتا از لجاجت آن قوم و شگفت انگیزتر ، صبر و استقامت این پیامبر نستوه ...

مسخره کردن کاری ناپسند و حاکی از ناآگاهی و جهل است ، اما اگر برای مجازات و مقابله به مثل و در راستای حق باشد ، ایرادی ندارد ، به ویژه اگر فایده ی عقلایی مانند پیشبرد هدف و اتمام حجت بر دشمنان داشته باشد ؛ چنانکه خداوند در آیه 79 سوره توبه مسخره کردن را به خود نیز نسبت می دهد و می فرماید : " منافقان ، مومنان فقیر را مسخره می کنند ، خداوند نیز آنان را مسخره می کند . "

منظور از کلمه ی " باعیننا " یعنی " در برابر دیدگان ما " این است که تمام تلاشها و کوششهای تو در این زمینه در حضور و پیش چشم ماست ، یعنی با فکر راحت به کار خویش اذامه بده ، طبیعی است این احساس که خداوند حاضر ، ناظر ، محافظ و مراقب است ، به انسان هم توان و نیرو می بخشد وهم احساس مسولیت .
از کلمه ی " وحینا " نیز بر می آید که نوح چگونگی ساختن کشتی را نیز از خداوند می آموخت . باید هم چنین باشد ، زیرا نوح از پیش نمی دانست ابعاد عظمت طوفان آینده چه اندازه است تا کشتی خود را متناسب آن بسازد و این وحی الهی بود که اورا در انتخاب بهترین کیفیت ها یاری می کرد .

پس از نابودى قوم فرعون و در هم شکستن قدرت آنها، بنى اسرائیل وارث سرزمینهاى پهناور آنها شدند، آیه مورد بحث به همین معنى اشاره کرده، مى‏گوید: مشرقها و مغربهاى پربرکت زمین را در اختیار جمعیت مستضعف و استعمار شده قرار دادیم یعنى، حکومت بنى اسرائیل بر سراسر سرزمین فراعنه گسترده شد سپس مى‏گوید: وعده نیک پروردگار تو در زمینه پیروزى بنى اسرائیل- به خاطر صبر و استقامتى که نشان دادند- تحقق یافت و در پایان آیه اضافه مى‏کند که: ما قصرهاى زیباى فرعون و فرعونیان و کاخهاى مجلل و بناهاى پرزرق و برق و جالب آنها و همچنان باغات پرشکوهشان را نابود ساختیم

آل فرعون بجای اینکه از درسهاى الهى پند بگیرند و از خواب خرگوشى بیدار شوند، از این موقعیت سوء استفاده کرده و جریان حوادث را به میل خود تفسیر مى‏کردند ، اما هنگامى که گرفتار بدى و بلا مى‏شدند فورا به موسى و کسانى که با او بودند، مى‏بستند و مى‏گفتند: این از شرّ قدم موسى و کسان اوست ، ولى قرآن در پاسخ آنها مى‏گوید: بدانید که سر چشمه شومیها و ناراحتیهایى که دامان آنها را مى‏گرفت، نزد پروردگار است (خدا مى‏خواسته است که آنها را گرفتار نتیجه شوم اعمالشان بکند) ولى اکثر آنها نمى‏دانند . شاید همیشه در میان انسانها و اقوام مختلف، فال نیک و بد رواج داشته است ، این دو گرچه اثر طبیعى ندارند ولى بدون تردید اثر روانى مى‏توانند داشته باشند ، فال نیک غالبا مایه امیدوارى و حرکت است ولى فال بد موجب یأس و نومیدى و سستى و ناتوانى است . شاید به خاطر همین موضع است که در روایات اسلامى از فال نیک نهى نشده، اما فال بد به شدت محکوم گردیده است.

یک قانون کلى الهى در مورد تمام پیامبران این بوده است که به هنگامى که با مخالفتها رو برو مى‏شدند، خداوند براى تنبه و بیدارى اقوام سرکش، آنها را گرفتار مشکلات و ناراحتیها مى‏ساخته تا در خود احساس نیاز کنند. در این آیه هم خداوند مى‏گوید: ما آل فرعون را به قحطى و خشکسالیهاى متوالى و کمبود میوه‏ها گرفتار ساختیم، شاید متذکر گردند و بیدار شوند

در حقیقت در این آیه حضرت موسی نقشه و برنامه‏اى به بنى اسرائیل براى مقابله با تهدیدهاى فرعون، پیشنهاد مى‏کند، که اگر سه برنامه را عملى کنند، قطعا بر دشمن پیروز خواهند شد. موسى به قوم خود گفت: از خدا یارى جویید ، دیگر این که : استقامت و پایدارى پیشه کنید و از تهدیدها و حملات دشمن نهراسید و از میدان بیرون نروید و براى تأکید مطلب و ذکر دلیل، به آنها گوشزد مى‏کند که سراسر زمین از آن خداست و مالک و فرمانرواى مطلق اوست و به هر کس از بندگانش بخواهد آن را منتقل مى‏سازد و آخرین شرط این است که تقوا را پیشه کنید، این سه شرط تنها شرط پیروزى قوم بنى اسرائیل بر دشمن نبود، بلکه هر قوم و ملتى بخواهند بر دشمنانشان پیروز شوند، بدون داشتن این برنامه سه ماده ‏اى امکان ندارد.