«حقّ»، به معناى ثابت و باقى است. لذا خدا و هرچه از سوى او باشد، حقّ است. «حقّ» یکى از نام‏هاى خداوند است. کلمه‏ى «زَهوق» به معناى رفتن است. «زهق نفسه» یعنى روح از بدنش خارج شد.
براى این آیه مصادیقى همچون ظهور اسلام، ورود به مدینه، فتح مکّه و شکستن بت‏ها را گفته‏اند که در همه‏ى آنها باطل شکست خورده است. ولى آیه داراى مفهوم گسترده‏اى است و فناى باطل و بقاى حق را نوید مى‏دهد.
بقاى حقّ و نابودى باطل، یک سنّت وقانون الهى است، نه پندارى و تصادفى، هر چند پیروان حقّ کم و طرفداران باطل زیاد باشند. چرا که حقّ همچون آب، ثابت و ماندگار و باطل مانند کف، ناپایدار و فانى است. «فامّا الزَبَد فیذهب جُفاءً و امّا ما ینفع النّاس فَیَمکث فى الارض»(197)
قرآن مى‏فرماید: «نَقذِف بالحقّ على الباطل فیَدمغه»(198) ما حقّ را بر سر باطل مى‏کوبیم و آن را نابود مى‏سازیم. و در این صورت است که باطل رفتنى است. بنابراین حقّ باید با قدرت و کوبنده بر باطل هجوم آورد.

1- به پاداشتن عدالت هم واجب است، هم لازمه‏ى ایمان است. «یا ایها الذین امنوا کونوا قوّامین بالقسط»
2- قیام به عدالت، باید خوى و خصلت مؤمن گردد. کلمه «قوّام» یعنى بر پا کننده دائمى قسط و عدل.
3- عدالت، حتّى نسبت به غیر مسلمان نیز باید مراعات شود. به اقتضاى اطلاق «کونوا قوّامین بالقسط»
4- عدالت باید در تمام ابعاد زندگى باشد. در اقامه عدل نام مورد خاصّى برده نشده است. «قوّامین بالقسط»
5 - گواه شدن و گواهى دادن به حقّ، واجب است. «کونوا... شهداء للّه»
6- نباید هدف از گواهى دادن، دست‏یابى به اغراض دنیوى باشد. «شهداء للَّه»
7- اقرار انسان علیه خودش معتبر است. «شهداء للّه و لو على انفسکم»
8 - ضوابط بر روابط مقدّم است. «ولو على انفسکم او الوالدین و الاقربین»
9- رعایت مصالح خود و بستگان و فقرا، باید تحت الشعاع حقّ و رضاى خدا باشد. «شهداء للَّه و لو على انفسکم...»
10- سود و مصلحت واقعى فقرا و اغنیا از طریق شهادت به ناحقّ تأمین نخواهد شد. «ان یکن غنیّاً او فقیراً فاللَّه اولى بهما»
11- همه در برابر قانون مساویند. «غنیاً او فقیراً»
12- پیروى از هواى نفس مانع اجراى عدالت است و ملاحظه فامیل و فقر و غنا نشانه‏ى هوى پرستى است. «فلا تتّبعوا الهوى ان تعدلوا»
13- اداى شهادت واجب است وکتمان وتحریف آن ممنوع. «ان تلووا او تعرضوا»
14- هر نوع کارشکنى، تأخیر وجلوگیرى از اجراى عدالت، حرام است. «ان تلووا»
15- ضامن اجراى عدالت، ایمان به علم الهى است. «فان الله کان بما تعملون خبیراً»

- در برابر تفکّرات غلط، موضع بگیرید. «بلى»[80]
2- تقوى، انسان را از دروغ بستن به خدا و ضایع کردن حقّ مردم بیمه مى‏کند. «یقولون... الکذب... بلى من اوفى و اتّقى»
3- شعار، کار ساز نیست، عمل و تقوا لازم است. «اوفى واتّقى»
4- وفاى به عهد، از نشانه‏هاى تقواست. «اوفى واتّقى»
5 - وفاى به عهد وتقوا، ملاک محبوبیّت است، نه اهل‏کتاب بودن. «یحبّ المتّقین»

--------------------------------------------------------------------------------
80) کلمه «بلى‏غالباً در موردى بکار مى‏رود که منطق و تفکّر قبلى را رد مى‏کند.