1- کافران لجوج، با دیدن معجزات الهى هم تسلیم نمى‏شوند. «هل ینظرون ...»
2- نتیجه‏ى طفره رفتن در ایمان، ناکامى است. «لاینفع نفساً ایمانها»
3- ایمان و عمل، در شرایط آزاد و طبیعى، کارساز است، نه در حال اضطرار و ترس جان. «یوم یأتى بعض آیات ربّک لاینفع»
4- عمل صالح بدون ایمان سودبخش نیست. «او کسبت فى ایمانها خیراً»

1- چون یتیم مدافعى ندارد و اموالش لغزشگاه است مواظب باشیم. «لاتقربوا»
2- براى حفظ حقوق ایتام باید بهترین طریقه‏ى بهره‏گیرى از اموال و دارایى او انتخاب شود. «بالّتى هى أحسن». جز کسانى که اهلیّت اقتصادى و تقواى کافى دارند، نباید دیگران به مال یتیم نزدیک شوند. «لاتقربوا... الا»
3- وقتى ایتام به رشد و تجربه‏ى کافى رسیدند، سلطه‏ى خود را از آنان بردارید. «حتى یبلغ أشده»
4- نظام اقتصادى جامعه‏ى اسلامى باید بر اساس قسط باشد. «بالقسط»
5 - اگر اجراى عدالت در حدّ اعلى ممکن نیست، لااقلّ در حدّ توان و امکان مراعات کنید. «لا نکلّف نفساً الاّ وُسعها»
6- تمام دستورات و اوامر و نواهى الهى، فوق طاقت انسان نیست. «لا نکلّف نفساً الاّ وُسعها»
7- بدون قدرت، تکلیفى نیست. «لا نکلّف نفساً الاّ وُسعها»
8 - در اسلام، «تکلیف» به اندازه‏ى «توان» است. هرکه تواناتر، تکلیفش هم سنگین‏تر. «لا نکلّف نفساً الاّ وُسعها»
9- عدالت، هم در رفتار و هم در گفتار، یک اصل است. «اوفوا الکیل... و اذا قلتم فاعدلوا» (در گواهى‏ها، وصیّت‏ها، قضاوت‏ها، صدور حکم‏ها، انتقادها و ستایش‏ها، عدالت را مراعات کنیم.)
10- به پیمان‏هاى الهى (که شامل فرمان‏هاى عقل و وحى و وجدان وفطرت مى‏شود) وفادار باشیم. («عهد اللَّه» هم شامل پیمانى است که خدا با انسان دارد و هم پیمانى که انسان با خدا مى‏بندد) «بعهد اللّه اوفوا»
11- رابطه‏ى خویشاوندى را بر ضابطه‏ى حقّ و عدل، ترجیح ندهیم. «فاعدلوا ولو کان ذا قربى»

1- خدایى را که قرآن معرفى مى‏کند، با خدایى که دیگران عقیده دارند مقایسه کنید. «ذلکم اللَّه»
2- در عقیده‏ى اسلامى، آفریدگار و پروردگار یکى است. «ربّکم... خالق کلّ شى‏ء» (امّا مشرکین، خالق را اللَّه مى‏دانند، ولى عقیده به چندین ربّ دارند).
3- خالقیّت مطلقه‏ى خدا، دلیل توحید است. «لا اله الاّ هو خالق کلّ شى‏ء»
4- هم آفرینش به دست خداست، هم بقا و ثبات هر چیز به اراده‏ى اوست. «خالق - وکیل»
5 ربوبیّت وخالقیّت خدا، فلسفه‏ى پرستش است. «ربّکم... خالق کلّ‏شى‏ء فاعبدوه»

1- آفت ایمان، ظلم و شرک و به سراغ رهبران غیر الهى رفتن است. «آمنوا و لم‏یلبسوا ایمانهم بظلم»
2- حفظ ایمان، مهمتر از خود ایمان است. «لم‏یلبسوا ایمانهم بظلم اولئک لهم الامن»
3- امنیّت و هدایت واقعى، در سایه‏ى ایمان و عدالت است. «آمنوا... لهم الأمن و هم مهتدون» (نه مؤمنانِ ظالم، هدایت یافته‏اند و نه عدالت‏خواهان بى‏ایمان)
4- تا ایمان خالص نباشد، دلهره است. «و لم یلبسوا...بظلم...لهم الأمن»