منافقان چون هدفشان تاریک و نامشخص است گرفتار حیرت و سرگردانى هستند و همیشه به دنبال بهانه‏اى این دو نشانه مخصوص" مؤمنان" و" منافقان" صدر اسلام و میدان جنگ" تبوک" نبود بلکه هم امروز نیز" مؤمنان راستین" را از" مدعیان دروغین" با این دو صفت مى‏توان شناخت، مؤمن، شجاع و مصمم است و منافق بزدل و ترسو و متحیر و عذرتراش!براى فرار از زیر بار مسئولیتها مى‏گردند.

از آیات فوق استفاده مى‏شود که گروهى از منافقان نزد پیامبر آمدند و پس از بیان عذرهاى گوناگون و حتى سوگند خوردن، اجازه خواستند که آنها را از شرکت در میدان" تبوک" معذور دارد، و پیامبر به این عده اجازه داد.
خداوند در نخستین آیه مورد بحث پیامبرش را مورد عتاب قرار مى‏دهد و مى‏گوید:" خداوند تو را بخشید، چرا به آنها اجازه دادى که از شرکت در میدان جهاد خود دارى کنند"؟! (عَفَا اللَّهُ عَنْکَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ).
" چرا نگذاشتى آنها که راست مى‏گویند از آنها که دروغ مى‏گویند شناخته شوند" و به ماهیت آنها پى برى؟ (حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ تَعْلَمَ الْکاذِبِینَ).
در اینکه عتاب و سرزنش فوق که توأم با اعلام عفو پروردگار است دلیل بر آن است که اجازه پیامبر ص کار خلافى بوده، یا تنها" ترک اولى" بوده، و یا هیچکدام، در میان مفسران گفتگو است.این احتمال نیز در تفسیر آیه وجود دارد که: عتاب و خطاب مزبور جنبه کنایى داشته و حتى ترک اولى نیز در کار نباشد، بلکه منظور بیان روح منافقگرى منافقان با یک بیان لطیف و کنایه آمیز بوده است‏

نسی یکی از رسوم عرب بوده که ماههای حرام(ذیقعده ذیحجه محرم ورجب) را جا به جا میکردند این جابه جایی به خاطر این بود که چون جنگیدن در ماه حرام حرام بود انها خواستار جنگ وغارت بودند بنابراین ماه حرام راحلال میدانستند وماه بعد را حرام میکردند یعنی انها را جابه جا میکردند وبه کلی از بین نمیبردند واین جابه جایی به خاطر سفر حج نبودملاک انها تعداد ماههای حرام بود نه خد انها