این سرمشقى است براى همه مسلمانان که در هیچ شرائطى در اساس دین و اسلام با دشمنان سازش نکنند ، و هر وقت چنین تمنائى از ناحیه آنها صورت گیرد آنها را کاملا مایوس کنند ، مخصوصا در این سوره دو بار این معنى تاکید شده که من معبودهاى شما را نمى‏پرستم و این تاکید براى مایوس ساختن آنها است ، همچنین دوباره تاکید شده که شما هرگز معبود من ، خداى یگانه را نمى‏پرستید و این دلیلى است بر لجاجت آنها ، و سرانجامش این است که من و آئین توحیدیم ، و شما و آئین پوسیده شرک آلودتان !

آن کس را که خداوند هدایت کند هرگز گمراه نگردد و آن را که خدا دشمن دارد هرگز نجات نیابد و هر آن کس را که خداوند بی نیاز گرداند نیازمند نخواهد شد.

پیام آیه در دل تک تک کلمات آن به بهترین شکل بیان شده و نیاز به هیچ توضیح اضافی ندارد.مسلمانان نه غمگین میشوند و نه سستی به آنها راه پیدا میکند اگر ... ایمان داشته باشند.

امر به معروف و نهی از منکر در کلام علی علیه السلام

الف: فضیلت امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف برتر از جهاد
حضرت علی علیه السلام اهمیّت امر به معروف و نهی از منکر را در مقایسه با جهاد در راه خدا این گونه بیان می فرمایند: همه اعمال نیک و حتی جهاد در راه خدا در مقایسه با امر به معروف و نهی از منکر مثل قطره در مقابل دریاست. همچنین امام علیه السلام در پاسخ به این شبهه که ممکن است بر اثر امر به معروف و نهی از منکر جان یا روزی کسی به خطر بیفتد می فرمایند:

امر به معروف و نهی از منکر نه اجل کسی را نزدیک می سازد و نه روزی او را کم می کند.

امر به معروف و نهی از منکر دو صفت الهی
حضرت علی علیه السلام در اهمیّت امر به معروف و نهی از منکر، آن دو را اوصاف الهی می شمارند: امر به معروف و نهی از منکر دو صفت از صفات پسندیده خداوند سبحان است و این دو مرگ کسی را نزدیک نمی کنند و روزی را نمی کاهند.

امر به معروف برترین اعمال
علی علیه السلام در تبیین اهمیّت مسأله امر به معروف و نهی از منکر می فرمایند:

«امر به معروف با فضلیت ترین اعمال بندگان خداست» و در جای دیگر می فرمایند: هدف نهایی دین امر به معروف و نهی از منکر و بر پاداشتن حدود الهی است.

آیات الهی مسیر حرکتمان را در زندگی رقم میزنند .وای بر ما که تنها به خواندن آن اکتفا می کنیم. براستی وظیفه ی امر به معروف ونهی از منکر را چقدر اجرا می کنیم ؟ چرا در برابر این همه گناه که جامعه ی ما را پر کرده بی تفاوت عمل می کنیم . کم فروشی در ابعاد وسیع در جامعه را می بینیم و می گذریم. کارهای اداری مان در بسیاری از موارد با رشوه قابل انجام است. ربا در بسیاری از فعالیتهای اقتصادیمان ریشه دار شده . بد دهانی و بی حرمتی و تند خویی و ... در مقابل این مفاسد ومشکلات سکوت کرده ایم و هر گاه سخن از امر به معروف ونهی از منکر شود تنها حواسمان به حجاب بانوان معطوف میشود و بس. براستی ما در ایمان چگونه ایم؟ البته اولین فرد مورد اتهام خودم هستم که باید به خودم نهیب بزنم .خدا آخر و عاقبت ما را ختم به خیر کند که با این رویه که در پیش گرفته ایم به مقصد نمیرسیم.

در این آیه صریحا به اصل آزادی انسان در انتخاب مسیر فکری و عقیدتی اش اشاره شده .این امر که پروردگار عالم با بینات و تذکرات پی در پی مسیر هدایت را نشان میدهد و در نهایت خود انسانها هستند که مسیر زندگیشان را انتخاب میکنند و در آن مسیر قدم می گذارند. نکته ی دیگر اینکه اگر کسی از روی ناآگاهی خطا کند نمی توان بر او ایرادی گرفت . اما اگر بعد از روشنگری و راهنمایی به خطا رود جای اعتراض نیست و عقوبت عملکرد خود را باید بپذیرد.

دادن زکات هم از امورى است که ایمان به خدا اقتضاى آن را دارد، چون انسان به کمال سعادت خود نمى رسد مگر آنکه در اجتماع سعادتمندى زندگى کند که در آن هر صاحب حقى به حق خود مى رسد. و جامعه روى سعادت را نمى بیند مگر اینکه طبقات مختلف مردم در بهره مندى از مزایاى حیات و برخوردارى از امتعه زندگى در سطوحى نزدیک به هم قرار داشته باشند. و به انفاق مالى به فقراء و مساکین از بزرگترین و قویترین عاملها براى رسیدن به این هدف است.

روزقیامت روزی است که پرده ها کنار میرود و اسرار و رازها آشکار میشود .این امر تنها مخصوص انسان نیست بلکه ی همه ی عالم بدینگونه میشوند. (یوم تبلی اسرائر ) در اینجا خارج شدن اثقال از دل زمین نیز بر اساس همین قانون است .زمین نیز در روز قیامت هر چه را که در خود مخفی داشته نمایان میسازد .درآ ن زمان همه چیز آشکار و نمایان میشود.

یکى از محرّمات (که از عوامل غیبت هم به شمار مى‏رود) مسخره کردن و استهزاء است و شک نیست که سخریّه و استهزاء یکى از عواملی است که بسیارى از اوقات انسان‏هاى ضعیف الایمان را وادار به غیبت مى‏کند. آرى، هستند کسانى که به منظور بى اعتبار کردن دیگران از عامل تمسخر بهره مى‏گیرند و براى مجلس آرایى و خنداندن حاضران از آبرو و حیثیت دیگران مایه مى‏گذارند و با کارهایى از قبیل تقلید در راه رفتن، سخن گفتن، غذا خوردن و خلاصه به هر طریقى از اشاره و کنایه و... دیگران را به مسخره مى‏گیرند و از این راه حس خودپسندى و انتقامجویى خویش را اشباع مى‏کنند و حد اقلّ با خرج کردن آبروى دیگران مستمعان و دوستان خود را راضى مى‏سازند و بدین جهت است که قرآن کریم از این عمل شدیدا نهى کرده و آن را به عنوان ظلم و ستم مورد توبیخ و تهدید قرار داده است و امر به توبه مى‏کند و مى‏فرماید:
یا ایُّهَا الَّذینَ امَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ انْ یَکُونُوا خَیْرا مِنْهُم وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ انْ یَکُنَّ خَیْرا مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا انْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالالْقابِ بِئْسَ الاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الایمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَاولئِکَ هُمُ الظّالِمُونَ. [1] اى کسانى که ایمان آورده‏اید نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را استهزاء کنند، شاید آنها که مورد استهزاء واقع مى‏شوند بهتر از مسخره کنندگان باشند. و همچنین زنان یکدیگر را مسخره نکنند، زیرا ممکن است زنان مسخره شده از آنها که مسخره مى‏کنند بهتر باشند. و مبادا از یکدیگر عیب جویى کنید و زنهار از اینکه یکدیگر را با القاب زشت و ناپسند یاد کنید که پس از ایمان آوردن، نامى که نشان از فسق و فجور دارد بسیار زشت است و هر کس که از این رفتار توبه نکند ستمگر و ظالم است.

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هر کس سوره کافرون را تلاوت نماید شیاطین از او دور شده و از سختی های بزرگ روز قیامت در عافیت می باشد