"حمید" به معنای کسی است که اعمال او ستوده است و این نام اشاره به نعمتهای فراوانی است که خدا به بندگانش میدهد تا در مقابل اورا ستایش کنند . " مجید" هم به کسی گفته می شودکه پیش از استحقاق نعمت می بخشد . آیا از خداوندی که دارای این صفات است ، عجیب است که چنین نعمتی به خاندان پیامبرش بدهد ؟ ذکر این دو صفت دلیلی بر عنایت ویژه خداوند به حضرت ابراهیم و خانواده اش است .

"ناصیه" کنایه از تسلط و غلبه بر چیزی است . اینکه حضرت هود درباره ی خداوند این تعبیر را بکار برده به قدرت قاهره ی او بر همه چیز اشاره دارد ، قدرتی که هیچ موجودی در برابر اراده ی او تاب مقاومت ندارد ، این تعبیر برای آن است که مستکبران مغرور و بت پرستان از خود راضی فکر نکنند که اگر چند روزی به آنها میدان داده شد دلیل بر آن است که می توانند در برابر اراده ی خدا مقاومت کنند ، بلکه هنگامی که فرمان الهی برسد ، بدون اینکه بتوانند مقاومتی بکنند ، تسلیم او خواهند شد .

گاهی انسان در انجام یک کار چنان پیش می رود که گویا عیت آن عمل می شود . پسر نوح آنقدر با بدکاران نشست و برخاست کرد و در اعمال زشت و افکار نادرستشان غوطه ور شد که گویی وجودش به یک عمل غیرصالح تبدیل شد . تعبیر " انه عمل غیر صالح " درعین مختصر و کوتاه بودن گویای این واقعیت است که ای نوح اگر ظلم و فساد در وجود فرزندت سطحی بود ، امکان شفاعت درباره ی او وجود داشت ، اما اکنون که سراپا غرق در فساد و تباهی است جای شفاعت نیست

بی شک کشتی نوح کشتی ساده ا ی نبود و ساختن آن با وسایل آن روزگاربه آسانی پایان نیافت . آن کشتی ، کشتی بزرگی بود که علاوه بر مومنین راستین یک جفت از نسل هر حیوانی را در خود جای داد و آذوقه ی فراوانی را برای مدتها زندگی انسلنها و حیواناتی که در آن جا داشتند ، حمل می کرد .
بعلاوه این کشتی می بایست از دریایی به وسعت سطح زمین با امواجی کوه پیکر ، سالم می گذشت و نابود نمیشد ، ازین رو در بعضی روایات می خوانیم که این کشتی هزار و دویست ذرع طول و ششصد ذرع عرض داشت ، در روایتی از امام صادق (ع) نیز می خوانیم که ساخت کشتی هشتاد سال به طول انجامید .

ممکن است هنگام مطالعه ی آیه این ایراد به نظر برسد که این چگونه منطقی است که پیامبر به مردم بگوید : اگر این سخن افترات ، گناهش به گردن من ؟ آیا قبول مسولیت گناه افترا ثابت می کند که سخن پیامبر حق و مطابق واقع است و مردم را موظف می کند که از او اطاعت و پیروی کنند ؟
با دقت در آیات گذشته این آیه می توان دریافت که او در حقیقت می خواست بگوید که عقل سالم سخنان مستدل را می پذیرد ، اگر هم به فرض محال این سخنان از طرف خدا هم نباشد ، گناهش بر گردن من ، و اگر شما از سخن من پیروی کنید ، گناهی نکرده اید ، زیرا از عقل و منطق پیروی کرده اید ، اما شما بدون دلیل و از روی لجاجت با من مخالفت می کنید و این گناهی است بزرگ و نابخشودنی.

در این آیه به قسمت حساس دیگرى از سرگذشت بنى اسرائیل که به دنبال پیروزى آنها بر فرعونیان واقع شد، اشاره شده است، نخست مى‏گوید: ما بنى اسرائیل را از دریا رود عظیم نیل عبور دادیم اما در مسیر خود به قومى برخورد کردند که با خضوع و تواضع، اطراف بتهاى خود را گرفته بودند افراد جاهل و بیخبر آنچنان تحت تأثیر این صحنه قرار گرفتند که بلافاصله نزد موسى آمدند و گفتند: اى موسى! تو، هم براى ما معبودى قرار بده همانطور که آنها معبودانى دارند موسى (ع) از این پیشنهاد جاهلانه و نابخردانه، بسیار ناراحت شد،

از آنجا که خداوند بدون اتمام حجت کافى، هیچ جمعیتى را کیفر نمى‏دهد در این آیه مى‏فرماید که ما چندین بلا بر آنها نازل کردیم شاید بیدار شوند، نخست توفان را بر آنها فرستادیم سپس ملخ را بر زراعتها و درختان آنها، مسلط ساختیم هر بار که بلایى فرا مى‏رسید ، دست به دامن موسى مى‏زدند تا از خدا بخواهد رفع بلا کند، بعد از طوفان و ملخ خوارگى نیز همین تقاضا را کردند، و موسى (ع) پذیرفت و بلا برطرف شد، ولى باز دست از لجاجت خویش برنداشتند، بار سوم قمّل را که یک نوع آفت نباتى بود که به غلات آنها افتاد و همه را فاسد کرد بر آنها مسلط ساخت . هنگامى که امواج این بلا فرو نشست و باز ایمان نیاوردند، بار دیگر خداوند، نسل قورباغه را آنچنان افزایش داد که به صورت یک بلا زندگى آنها را فرا گرفت ولى باز در برابر حق زانو نزدند و تسلیم نشدند. در این هنگام خداوند خون را بر آنها مسلط ساخت و در پایان مى‏فرماید : این آیات و معجزات آشکار و نشانه‏هاى حقانیت موسى که از هم جدا بودند را به آنها نشان دادیم، اما آنها در برابر آن تکبر ورزیدند و از قبول حق سر باز زدند و جمعیت مجرم و گنهکارى بودند .

این آیه شکوه و گله‏هاى بنى اسرائیل را از مشکلاتى که بعد از قیام موسى (ع) با آن دست به گریبان بودند، منعکس مى‏سازد . گویا بنى اسرائیل مثل بسیارى از ما مردم انتظار داشتند که با قیام موسى (ع) یک شبه همه کارها رو به راه شود. ولى موسى (ع) به آنها فهماند با این که سر انجام پیروز خواهند شد، اما راه درازى در پیش دارند، و این پیروزى طبق سنت الهى در سایه استقامت و کوشش و تلاش به دست خواهد آمد،

ساحران یکدل و یکجا از حربه ی فرعون به در نرفتند و گفتند ما به سوی پروردگار خود باز می گردیم . یعنى، اگر آخرین تهدید تو عملى بشود، سر انجامش این است که ما شربت شهادت خواهیم نوشید، و این نه تنها به ما زیانى نمى‏رساند و از ما چیزى نمى‏کاهد، بلکه سعادت و افتخار بزرگى براى ما محسوب مى‏شود.

هنگامى که ضربه تازه‏اى با پیروزى موسى (ع) بر ساحران و ایمان آوردن آنها به موسى بر ارکان قدرت فرعون فرود آمد، فرعون بسیار متوحش و دستپاچه شد، لذا بلافاصله دست به دو ابتکار زد: نخست اتهامى که شاید عوام پسند هم بود به ساحران بست، سپس با شدیدترین تهدید آنها را مورد حمله قرار داد، ولى بر خلاف انتظار فرعون ساحران آنچنان مقاومتى در برابر این دو صحنه از خود نشان دادند که ضربه سومى بر پایه‏هاى قدرت لرزان او فرود آمد .فرعون جبار که جنون قدرت طلبی همه ی وجود او را فرا گرفته بود میخواست ادعا کند مردم مصر حق ندارند بدون اجازه ی او عملی انجام دهند یا سخنی بگویند بعلاوه بدون فرمان او حق اندیشیدن و ایمان آوردن را هم ندارند و این بالاترین نوع استعمار است که ملتى آنچنان برده و اسیر گردند که حتى حق فکر کردن و اندیشیدن و ایمان قلبى به کسى یا مکتبى را نداشته باشند. این همان برنامه‏اى است که در استعمار نو نیز دنبال مى‏شود . سپس فرعون گفت این توطئه و نقشه‏اى است که شما در این شهر و دیار کشیده‏اید تا به وسیله آن اهل آن را بیرون کنید .این تهمت به قدرى بى‏اساس و رسوا بود که جز عوام النّاس و افراد کاملا بى‏اطلاع نمى‏توانستند آن را بپذیرند.