1- علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. در مسائل خانوادگى قبل از آنکه کار به طلاق بکشد باید چارهاى اندیشید. «خافت» 2- گذشت از حقّى براى رسیدن به مصلحت بالاتر وحفظ خانواده، مانعى ندارد و بهتر از پافشارى براى گرفتن حقّ است. «فلا جناح» 3- در مسائل خانواده، مرحله‏ى اوّل اصلاح خود زوجین، بدون دخالت دیگران است. اگر نشد، دیگران دخالت کنند. «ان یصلحا بینهما» 4- بهره‏ى همسر از همسر، حقّى قابل گذشت است. حکمى نیست که قابل تغییر نباشد. «لا جناح علیهما ان یصلحا» 5 - حقّ خانواده بیش از حقّ شخصى زن یا مرد است. به خاطر حفظ خانواده، باید از حقّ شخصى گذشت. «والصلح خیر» 6- صلح، همیشه با پرداخت مال نیست. گاهى گذشت از حقّ، زمینه‏ساز مصالحه و آشتى است. و بخل مانع آن است. «و اُحضرت الانفس الشُح» 7- رمز تزلزل بسیارى از خانواده‏ها، تنگ نظرى و بخل و حرصى است که انسان را احاطه کرده است. «واُحضرت الانفس الشح» 8 - گذشت مرد از تمایلات جنسى و رعایت عدالت میان دو همسر، از نمونه‏هاى تقوا و احسان است. «ان تحسنوا و تتّقوا» 9- نظام حقوقى اسلام با نظام اخلاقى آن آمیخته است. «یُصلحا.... تحسنوا» 10- چه گذشتن از حقّ خود و چه نیکى به همسر، همه در محضر خداوند است. «فان الله کان بما تعملون خبیراً» 11- مرد هوسباز بداند که اگر به خاطر کامیابى خود، همسر قبل را در فشار قرار دهد و او به ناچار مسئله‏اى را بپذیرد، خدا به عملکردش آگاه است. «کان بما تعملون خبیراً»

1ـ در امر به معروف ، اوّل از خودى‏ها شروع کنیم سپس دیگران . «قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ»

2ـ در احکام الهى ، تفاوتى میان همسران و دختران پیامبر با دیگر زنان نیست . «لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ»

3ـ پوشیدن لباسى که معرّف شخصیّت زن براى تأمین عفّت و آبرو باشد ، لازم است . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»

4ـ بهانه به دست بیماردلان و مزاحمان عفّت عمومى ندهید . (در آیات قبل هشدار به اذیّت کنندگان بود ، در این آیه تکلیف اذیّت شوندگان را مطرح مى‏کند .) «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»

5ـ رفت و آمد زنان در خارج از منزل ، با حفظ عفّت عمومى مانعى ندارد . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»

6ـ در امر به معروف و نهى از منکر، دلیل امر و نهى خود را بیان کنید . «فَلا یُؤْذَیْنَ»

7ـ نوع لباس مردم در جامعه ، مى‏تواند معرّف شخصیّت ، مکتب و هدف آنها باشد . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»

8ـ سرچشمه‏ى بسیارى از مزاحمت‏هاى هوسبازان نسبت به زنان و دختران ، نوع لباس خود آنهاست . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»

9ـ زنان با حجاب باید با حضور خود در صحنه ، جوّ عمومىِ عفاف و پاکدامنى را حفظ کنند و فرصت مانور را از هوسبازان بگیرند . «یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ»

10ـ بد حجابى‏هاى گذشته قابل عفو است . «غَفُوراً رَحِیماً»

11ـ مغفرت خداوند همراه با رحمت اوست . «کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً»

1- ازدواج مجدّد از نظر اسلام مجاز است. «استبدال زوج مکان زوج» 2- طلاق، به دست مرد است. «اردتم استبدال زوج» 3- مهریه زیاد، اشکالى ندارد، گرچه سفارش به مهریه کم شده است. «آتیتم احداهنّ قنطاراً» 4- مالکیّت انسان در چهارچوب قوانین الهى محدودیّت ندارد. «قنطاراً» 5 - اسلام، حامى حقوق زن است و ازدواج دوّم را به قیمت ضایع کردن حقّ همسر اوّل منع مى‏کند. «فلا تأخذوا منه شیئاً» 6- زن، حقّ مالکیّت دارد و مهریّه، بى‏کم وکاست باید به او تحویل شود. «فلاتأخذوا منه شیئا» 7- اگر شخصى به حقّ، مالک شد، نمى‏توان مالش را اگرچه زیاد باشد از او گرفت. «لاتأخذوا...» 8 - یکى از بدترین انواع ظلم، گرفتن مال مردم، همراه با توجیه کردن و تهمت زدن و بردن آبروى آنان است. «أتأخذونه بهتاناً واِثماً»

علامه طباطبایى این آیه را دلیل بر تجسّم اعمال در قیامت دانسته است، زیرا قرآن مى‏فرماید: مال یتیم به صورت آتش مى‏شود و خورنده‏ى آن را مى‏سوزاند. 1- چهره‏ى واقعى خوردن مال یتیم در دنیا، به صورت خوردن آتش در قیامت آشکار خواهد شد. «یأکلون اموال الیتامى... یأکلون... نارا» 2- حضور در منزل ایتام و خوردن از مال آنان، در صورتى که مایه‏ى ضرر و زیان به آنان نباشد، اشکالى ندارد. «یأکلون... ظلما»

1- زنان همانند مردان حقّ ارث دارند و دین، حافظ حقوق آنان است. «للرّجال نصیب... للنّساء نصیب» 2- ارث، از اسباب مالکیّت است. «للرّجال نصیبٌ» 3- خویشاوندى که نزدیک‏تر است، در ارث مقدّم‏تر است. «الاقربون» 4- تقسیم عادلانه‏ى میراث، مهمّ است ،نه مقدار آن.«قَلّ منه او کثر» 5 - سهم ارث، تغییر ناپذیر است. «نصیباً مفروضا» توضیح : شان نزول آیه
در جاهلیت، رسم چنین بود که تنها مردان را وارث مى‏شناختند و معتقد بودند آن کس که قدرت حمل سلاح و جنگ و دفاع از حریم زندگى و احیانا غارتگرى ندارد، ارث به او نمى‏رسد، به همین دلیل زنان و کودکان را از ارث محروم مى‏ساختند و ثروت میت را در میان مردان دورتر فامیل قسمت مى‏کردند. تا اینکه یکى از انصار به نام "اوس بن ثابت" از دنیا رفت در حالى که دختران و پسران خردسالى به جاى گذارد. عموزاده‏هاى او به نام "خالد" و "ارفطه" آمدند و اموال او را میان خود تقسیم کردند، و به همسر و فرزندان خردسال او چیزى ندادند. همسر او شکایت به پیامبر (صلی الله علیه و آله) کرد، و تا آن زمان حکمى در این زمینه در اسلام نازل نشده بود، در این موقع آیه 7 نازل شد و پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن دو نفر را خواست و به آنها دستور داد که در اموال مزبور، هیچ گونه دخالت نکنند و آن را براى بازماندگان درجه اول یعنى فرزندان و همچنین همسر او بگذارند تا طرز تقسیم آن در میان آنها در پرتو آیات بعد روشن گردد.

1- کفر، مانع شناخت حقیقت است. «لا یحسبن الّذین کفروا...» 2- کوتاه یا بلند بودن عمر وزمان رفاه، بدست خداست. «نملى لهم... نملى لهم» 3- همه‏ى انسان‏ها دنبال خیر هستند، لکن بعضى در مصداق اشتباه مى‏کنند. «لایحسبن... خیر لانفسهم» 4- مهلت‏هاى الهى، نشانه‏ى محبوبیّت نیست. «لایحسبنّ... خیر لانفسهم» 5 - نعمت‏ها به شرطى سودمند هستند که در راه رشد و خیر قرار گیرند، نه شرّ و گناه. «انما نملى لهم لیزدادوا اثماً» 6- طول عمر مهم نیست، بهره از عمر مهم است. «انّما نملى لهم» امام سجاد علیه السلام در دعاى مکارم‏الاخلاق چنین مى‏فرماید: خدایا! اگر عمر من چراگاه شیطان خواهد شد، آن را کوتاه بگردان. 7- زود قضاوت نکنید، پایان کار و آخرت را نیز به حساب بیاورید. «انّما نملى لهم خیر... و لهم عذاب مهین» 8 - رفاه و حاکمیّت ستمگران، نشانه‏ى رضاى خداوند از آنان نیست. چنانکه دلیلى بر سکوت ما در برابر آنان نمى‏باشد. «نملى لهم... لهم عذاب مهین» 9- عذاب‏هاى آخرت، انواع و مراحل متعدّد دارد. «عذاب الیم» در آیه قبل، و «عذاب مهین» در این آیه.

1- در جهان بینى الهى، مرگ و شهادت در راه خدا، از همه‏ى دنیا و جمع کردنى‏هاى آن بهتر است. «ولئن قتلتم فى سبیل اللّه او متّم...»
2- مهم در راه خدا بودن است، خواه به شهادت بیانجامد یا مرگ. «قتلتم فى سبیل اللّه او متّم...»
3- اوّل باید بخشیده شد، سپس رحمت الهى را دریافت نمود. کلمه‏ى «لمغفرة» قبل از کلمه «رحمة» آمده است.
4- مغفرت و رحمت نتیجه‏اى ابدى دارد، ولى مال و ثروت آثارش موقّت است. «لمغفرة من اللّه و رحمة خیر مما یجمعون»

1ـ سلام، درودِ بهشتى و بهشتیان است : «تَحِیَّتُهُمْ ... سَلامٌ»

2ـ پاداش‏هاى الهى ، هم بزرگوارانه است ، هم بزرگ و گرانقدر : «أَجْراً کَرِیماً» ، «أَجْراً عَظِیماً» (نساء، 40)

عدد اول نوزده در کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن

1ـ راه دعوت مردم به دین ، درود و رحمت است : «یُصَلِّی عَلَیْکُمْ ... لِیُخْرِجَکُمْ»

2ـ فرشتگان، هم بر مؤمنان درود مى‏فرستند : «یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَ مَلائِکَتُهُ لِیُخْرِجَکُمْ» و هم براى آنان استغفار مى‏کنند : «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا» (غافر، 7)

3ـ انسان در خارج شدن از ظلمات، به امداد الهى نیاز دارد و عقل و علم بشر کافى نیست : «هُوَ الَّذِی یُصَلِّی ... لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ»

4ـ تاریکى‏ها، متعدّد است : «الظُّلُماتِ» تاریکى جهل، شرک، تفرقه، غفلت و خرافات.

5ـ ایمان به خداوند و حقایق الهى ، نور راه انسان است : «إِلَى النُّورِ وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ»

6ـ ایمان، کلید دریافت رحمت ویژه‏ى الهى است : «بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً»

1ـ موفقیّت در تبلیغ ، شرایطى دارد :

الف: تداوم تبلیغ : «یُبَلِّغُونَ» ، ب: تقوا در عمل : «یَخْشَوْنَهُ» ، ج: شهامت و قاطعیّت : «وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ» ، د: توکّل به خدا : «وَ کَفى‏ بِاللَّهِ حَسِیباً» .

2ـ همیشه تبلیغ با سخنرانى نیست ، گاهى باید با عمل، حکم خدا را روشن ساخت : (در دو آیه قبل فرمود: زن زید را بگیر تا خرافه‏اى را از میان بردارى، آن گاه در این آیه مى‏فرماید: «الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ» )

3ـ مبلّغان الهى، همواره دشمنان سرسخت و تهدید کننده ای دارند : «لا یَخْشَوْنَ أَحَداً»

4ـ خدا ترسى مقدّمه‏ى شجاعت و شهامت است : «یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً»

5ـ مبلّغان الهى بدانند که حساب صبر و تحمّل آنان با خداست : «کَفى‏ بِاللَّهِ حَسِیباً»