ُ(کلَّ ذِی ظُفُرٍ)
یعنى هر حیوان و پرنده‏اى که ناخن داشته باشد. مفسرین راجع به کلمه: ذى ظفر یعنى ناخن‏دار اختلاف دارند که آیا این کلمه شامل حیوان‏هائى که سم دارند میشود، یا نه- مؤلف.
ولى اولى و سزاوار این است که کلمه: ذى ظفر از نظر لغت عرب فقط شامل حیوانهاى ناخن‏دار میگردد. زیرا کلمه: (وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ) که در ذیل است با این تعمیم سازش ندارد. چه آنکه اگر کلمه: (ذِی ظُفُرٍ) شامل حیوانهاى سم‏دار میشد احتیاجى به ذکر آنها نبود- فتح، (ولى) از سفر (بکسر سین و سکون فاء) لاویان در تورات کنونى، فصل- 11- ... مى‏گوید: از میان بهائم هر سم چاکدارى که تمام شکاف و نشخوارکننده باشد بخورید. اما از نشخوار کنندگان سم چاکان اینها را نخورید! شتر را با وجودى که نشخوار میکند اما تمام سم چاک نیست آن براى شما ناپاک است- نمونه.
2- (وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ شُحُومَهُما)
پیه و چربى بدن گاو و گوسفند را غیر از سه قسمت آنها بر یهود حرام کردیم.
قسمت یکم: (إِلَّا ما حَمَلَتْ ظُهُورُهُما) یعنى از آن پیه و چربى‏هائى که بر پشت این دو نوع حیوان است. قسمت دوم: (أَوِ الْحَوایا) یعنى آن چربى‏هائى که در لابلاى روده‏ها قرار دارند «1» قسمت سوم: (أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ) یعنى آن چربى- هائى که با استخوان‏ها مخلوط باشند.
چرا خدا این نوع خوراکى‏ها را بر ملت یهود حرام کرد!؟:
یکى از عللى که خداى علیم اینگونه خوراکى‏ها را بر ملت یهود حرام نمود جمله ذیل است: (ذلِکَ جَزَیْناهُمْ بِبَغْیِهِمْ وَ إِنَّا لَصادِقُونَ) یعنى ما این کیفر را بعلت ظلم‏هائى که ملت یهود مرتکب میشدند به آنان دادیم. چون یهودیان مدعى بودند: ما اولین کسى نیستیم که اینگونه خوراکى‏ها بر آنان حرام شده باشد.
بلکه این خوراکى‏ها بحضرت ابراهیم و نوح و پیامبران بعد از آنان نیز حرام شده بودند. لذا خداى علیم میفرماید: این سخنان یهود دروغ مى‏باشد، بلکه سخن ما صحیح است که مى‏گوئیم: این خوراکى را فقط به یهودیان حرام نمودیم.
چنانکه مى‏فرماید: (وَ إِنَّا لَصادِقُونَ)- فتوحات. آیه 160 161- سوره:
نساء قسمتى از ظلم و ستم یهودیان را که جمله اخیر آیه مورد بحث به آن اشاره نمود اینطور شرح میدهد:
فبظلم من الذین هادوا حرمنا علیهم طیبات احلت لهم و بصدهم عن سبیل اللّه کثیرا- و اخذهم الربا و قد نهوا عنه و اکلهم اموال الناس بالباطل یعنى ما اشیاء طیب و طاهر را که براى یهود حلال بودند به (چند علت) حرام نمودیم (بدین شرح:) 1- بعلت ظلم و ستم 2- کار شکنى و جلوگیرى فراوانى که در باره پیشرفت راه خدا میکردند 3- پول منفعتى که میگرفتند در صورتى که از گرفتن آن نهى شده بودند 4- اموال مردم را بناحق مى- خوردند- مؤلف.
5- چون پادشاهان بنى اسرائیل فقراء و بى‏نوایان را از خوردن گوشت پرندگان و پیه و چربى ممنوع میکردند لذا خداى علیم بعلت این ظلمى که آنان در حق بى‏نوایان میکردند اشیائى را که آیه مورد بحث شرح مى‏دهد بر آنان حرام کرده است.