«مکر»، گرچه در فارسى به معناى نیرنگ و حیله است، امّا در لغت عرب، به معناى تدبیر و چاره‏اندیشى براى بازگرداندن از هدف است، چه حقّ باشد چه باطل. مکر خدا، تدبیر الهى است که نقشه‏ى کفّار را بر هم مى‏زند.
حتّى پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام نیز خود را در امان نمى‏دانستند و همواره مراقب اعمال خود بوده‏اند تا مبادا از آنان لغزشى سربزند، لذا پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: «انّى اخاف اِن عصیتُ ربّى عذاب یوم عظیم» [190]
راوى مى‏گوید پشت سر امام صادق علیه السلام نماز مى‏خواندم که حضرت در نماز فرمود: «الّلهم لاتؤمنّى مَکرک»، خداوندا! مرا از مکر خودت غافل و ایمن نگردان. آنگاه حضرت فرمود: «فلایأمن مکر اللّه الاّ القوم الخاسرون» [191]
حضرت على علیه السلام مى‏فرماید: حتّى بر نیکوکاران این امّت از کیفر الهى ایمن مباش، زیرا خداوند مى‏فرماید: «فلایأمن مکر اللّه الاّ القوم الخاسرون». [192]
در حقیقت ایمن نبودن از مکر الهى، به معنى توجّه به از مسئولیّت‏ها و تکالیف و ترس از کوتاهى در انجام وظایف است.
190) انعام، 15
191) تفسیر نمونه‏
192) نهج البلاغه، حکمت 377