«ثُمَّ کَلَّا- الخ» 5 فخر: جهت تکرار این جمله ممکن است تأکید باشد و کلمه‏ى «ثُمَّ» براى تشدید و سختى دوّم است نسبت باوّل و ممکن است براى
تأکید نباشد و هر کدام براى مطلبى باشد: 1- اوّلى براى کافران است که به زودى عاقبت دروغ شمردن حقّ بدانند. و دوّم براى مؤمنین است که به زودى سود ایمان خود بدانند 2- اوّل یعنى بزودى بدانند رستاخیز و شمار آن روز را و دوّم یعنى بزودى بدانند گرفتاریهاى آن روز که بچشم خود بینند 3- اوّل یعنى زود بدانند که خدا با آنها چه رفتارى کند، دوّم یعنى خواهند دانست که اختلاف و گمان آنها بیهوده بوده است 4- بزودى بدانند که در دنیا چه بر- سرشان آید چنانکه در جنگ بدر دیدند و بزودى بدانند که در عالم دیگر چه سرنوشتى دارند. و جمله‏ى «سَیَعْلَمُونَ» با تاء بصورت خطاب نیز خوانده شده است

«فِیهِ مُخْتَلِفُونَ»
3 طبرى: یعنى در آن دو دسته شده‏اند: یکى آن را درست و راست مى‏داند و دیگرى دروغ مى‏پندارد.

پیغمبرى محمد و آنچه از جانب خدا مى‏گوید و درستى رستاخیز این بود که به پیغمبر وحى شد که این چه گفتگوئى است از آنها؟
مجمع: «عما» با الف نیز خوانده‏اند.
«عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ» 2 مجمع: 1- مقصود قرآن است که خبرى بس ارزنده دارد چون از توحید و رسالت و دگر چیزها خبر مى‏دهد 2- بقرینه‏ى آیت هفدهم «إِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ- الخ» مقصود از این جمله خبر از رستاخیز است که مهمّ است 3- مقصود از نبأ عظیم تمام آن چیزها است که در آن اختلاف و جدال مى‏کنند مثل توحید و نبوّت و ملائکه و رستاخیز و مانند این مطالب.
کشف: 1- بیشتر مفسّران گفته‏اند: مقصود قرآن است که در آن گفتگو مى‏کردند که آیا سخن خداوندى است یا ز آدمى آیا جادو است یا غیبگوئى؟
2- گفتگو در درستى پیغمبرى محمّد مى‏کردند که او را بپذیرند یا نپذیرند.
فخر: این دو آیه به سه جور معنى شده است: 1- علماى بصره گفته‏اند: یعنى آیا از چه چیز مى‏پرسند؟ از پیش آمد بزرگ مى‏پرسند که اوّل استفهام است و دوّم جواب 2- آیا چیست مورد گفتگوى آنها مگر از حادثه‏ى عظیم پرسشى دارند که خود در آن اختلاف کرده‏اند؟ که جمله‏ى دوّم هم جزء استفهام است و فعل یتساءلون در دوّم بقرینه‏ى اوّل از جمله افتاده است.
3- مردم کوفه چنین معنى کرده‏اند: براى چه از پیش آمد بزرگ پرسش و گفتگو دارند و از چه چیز آن؟ که جمله‏ى دوّم وابسته باوّل باشد.
طنطاوى: بزرگتر مصیبت براى آدمى مرگ است پس بزرگترین خبر و نبأ عظیم اطلاع از پیدایش رستاخیز است و اخبار بزندگى پس از مرگ.