بسم الله الرحمن الرحیم.
قرآنی که همچون آفتاب ، خود دلیل خویشتن است، نور اعجاز از جوانب مختلف آن می درخشد، و محتوای آن دلیل روشنی است بر این که از سرچشمه وحی گرفته شده .
قرآنی که هر ناظر بی طرف می داند، ممکن نیست زائیده مغز بشری باشد، آن هم بشری که هرگز درس نخوانده بود، و در یک محیط تاریک و ظلمانی و مملو از خرافات پرورش یافته بود.
منظور از سجده در اینجا خضوع و تسلیم و اطاعت است و سجده معروف که پیشانی را در آن بر زمین می گذارند یکی از مصداق های کلی است، شاید به همین دلیل، در بعضی از روایات آمده است: وقتی پیامبر (ص) این آیات را تلاوت فرمود سجده کرد.
البته، طبق فتاوای معروف فقهای اهل بیت (ع) این سجده از سجده های مستحب قرآن است، و مذاهب چهار گانه اهل تسنن، همه آنها سجده را به هنگام تلاوت این آیه واجب میدانند، جز "مالک" که معتقد است بعد از پایان سوره باید سجده کرد.

بسم الله الرحمن الرحیم.
قرآن کریم در آیات یازدهم تا شانزدهم سوره عبس به بیدارگری و عظمت قرآن و آزادی انتخاب انسان اشاره می کند و می فرماید:
هر گز چنین نیست ( که روش تو اینگونه باشد)، در حقیقت، آن (آیات) یادآوری است . و هرکس بخواهد آن را بیاد آورد. در حالی که این آیات در کتاب ارجمند . بلند مرتبه پاکیزه در دستان سفیران و (نویسندگان) ارجمندان نیکوکار (است).
نکته ها و اشاره ها: 1. آیات قرآن تذکر و بیدار باش است برای کسانی که بخواهند بیدار شوند . از پندهای قرآن استفاده کنند . آری قرآن کتابی روشنگر و بیدار گر برای همه انسان ها و نسل ها ست. صدجهان تازه در آیات اوست عصر ها پیچیده در آنات اوست
2. انسان در انتخاب راه آزاد است ، یعنی اگر بخواهد از قرآن پند می گیرد و راه صحیح را انتخاب می کند ، اما اگر نخواهد بیدار شود ، کسی نمی تواند او را به زور بیدار و هدایت کند.3. در این آیات چند ویژگی مهم قرآن یادآوری شده است :
الف) قرآن در صحیفه ها و لوح هایی ارجمند نوشته شده است ، یعنی قبل از نزول بر پیامبر (ص) در الواحی ارزشمند نوشته شده بود.
ب)نوشته های قرآن، والا و پاک اند و دست نااهلان و تحریفگران بدان ها نمی رسد.
ج) نوشته های قرآن به دست سفیرانی گرامی و نیکوکار سپرده شده اند ، که آن را با احترام حمل می کنند.
4. مقصود از سفیران ارجمند نیکوکاری که قرآن را حمل می کنند ، همان فرشتگان الهی و سفیران وحی یا کاتبان وحی هستند.
5. از امام صادق (ع) روایت شده است: حافظان قرآن ، که بدان عمل می کنند ،با سفیران ارجمند و نیکوکار (قرآن) همراه اند.
از این حدیث استفاده می شود: دانشمندان قرآنی (حافظان و مفسرانی که از قرآن محافظت و بدان عمل می کنند )،کاری شبیه فرشتگان و سفیران وحی انجام می دهند و در ردیف آنان هستند.
6. فرشتگان حامل وحی افراد گرامی هستند،چون درپیشگاه خدا مقام بلندی دارند و نیز افراد نیکوکاری هستند، چون دستورات خدا را عمل می کنند و حامل وحی اویند.

بسم الله الرحمن الرحیم.
قرآن کریم در آیات اول تا دهم سوره ی عبس به برخوردهای متفاوت با نابینایان، ثروتمندان و تلاشگران خداترس و لزوم رعایت ارزشهای اخلاقی اشاره کرده است.
نکته ها و اشاره ها:
در این آیات به دو گروه از انسان ها اشاره شده است: الف) ثروتمندانی که گرفتار غرور و سرکشی شده اند؛ انان بارها سخن حق را می شنوند ولی باز هم لجاجت می کنند. از این رو پیامبر (ص) مسئولیت چندانی در برابر آنان ندارد ولی با این حال آن حضرت اصرار داشتند که آنان را هدایت کنند.
ب) انسان تلاشگر و خداترسی که خالصانه به دنبال هدایت اند و می خواهند آیات الهی را بشنوند و بدان عمل کنند، که یکی از این افراد عبدالله بن ام مکتوم نابینا بود . این گونه افراد زمینه بهتری برای پذیرش حق و هدایت دارند. هر چند پیامبر (ص) به این گونه افراد لطف خاص داشتند ، اما گاهی بر اثر مشغول شدن به کارهای تبلیغی از یکی از آنها غافل می شدند. این آیات به پیامبر یادآوری می کنند که سزاوار نیست تو از افراد تلاشگر و خداترس غافل شوی .
2. این آیات فرهنگ اسلام را در برخورد با مستضعفان و مستکبران نشان می دهد. یعنی پیامبر(ص) و مبلغان و رهبران دینی باید اولویت را در تبلیغ رعایت کنند و مستضعفان حق جو اهمیت بیشتری بدهند ، زیرا آنان زمینه بهتری برای پذیرش هدایت دارند و همیشه حامیان مخلص اسلام هستند.
برخلاف ثروتمندان بی درد که در برابر اسلام موضع می گرفتند و لجاجت می نمودند از این رو باید بخش کم تری از وقت رهبران و مبلغان دینی برای آنان گذاشته شود.

بسم الله الرحمن ارحیم. "فرشتگان" مودبانه ترین و جامع ترین پاسخ را انتخاب کرده چنین عرض می کنند: منزهی تو ای پروردگار ، از این نسبتهای ناروا که به ساحت مقدست داده اند "قالو سبحانک" ما به هیچ و جه با این گروه ارتباط نداشته ایم " تنها تو ولی ما و آنها هستی "انت ولینا من دونهم " آنها پرستش نمیکردند، بلکه جن را می پرستیدند و اکثرشان به جنیان ایمان داشتند. در این که مفهوم پاسخ فرشتگان چیست ؟ درمیان مفسران گفتگو است ، و هریک تفسیری برای آن ذکر کرده اند، اما آنچه نزدیک تر به نظر می رسد این است : منظور از جن شیطان و موجودات خبیثی است که بت پرستان را به این عمل تشویق می کردند، و آن را در نظرشان زینت می دادند، بنابراین مراد از عبادت جن همان اطاعت و پیروی از فرمان و پذیرش وسوسه های آنها است. فرشتگان ضمن اظهار تنفر و بیزاری و اعلام عدم رضایت به این کار، می گویند عامل ای فساد شیاطین بودند هر چند ظاهرا ما را پرستش می کردند ، باید چهره واقعی این کار را بر ملا کرد.و به این ترتیب عبادت کنند گان را به تمام معنی از خود می رانند و نومید می کنند.

بسم الله الرحمن الرحیم.
کم کم دور نمای شهر مدین در افق نمایان شد. و موجی از آرامش بر قلب او نشست نزدیک شهر رسید اجتماع گروهی نظر او را به خود جلب کرد ، به زودی فهمید اینها شبان هایی هستند که برای آب دادن به گوسفندان اطراف آب چاه اجتماع کرده اند. "هنگامی که موسی در کنار چاه آب مدین قرار گرفت گروهی از مردم را آنجا دید که ( چهارپایان خود را از آب چاه ) سیراب می کنند ." و در کنار آنها دو زن را دید که گوسفندان خود را مراقبت می کنند اما به چاه نزدیک نمی شوند
وضع این دختران با عفت که در گوشه ای ایستاده اند و کسی به داد آنها نمی رسد و یک مشت شبان گردن کلفت تنها در فکر گوسفندان خویشند.، و نوبت به دیگری نمی دهند نظر موسی را جلب کرد ، نزدیک آن دو آمد و گفت : کار شما چیست؟!
چرا پیش نمی روید و گوسفندان را سیراب نمی کنید ؟ برای موسی این تبعیض و ظلم و ستم قابل تحمل نبود ، او مدافع مظلومان بود و به خاطر همین کار از وطن آواره گشته بود.
دختران در پاسخ او گفتند: ما گوسفندان خود را سیراب نمی کنیم تا چوپانان همگی حیوانات خود را آب دهند و خارج شوند " و ما از باقیمانده آب استفاده می کنیم و برای این که این سوال برای موسی بی جواب نماند که چرا پدر این دختران عفیف آنها را دنبال این کار می فرستد؟ افزودند :" پدر ما پیرمرد مسنی است" پیرمردی شکسته و سالخورده .
آیه 24-موسی از شنیدن این حرف ناراحت شد جلو آمد دلو سنگین را گرفت و در چاه افکند ، دلوی که می گویند چندین نفر می بایست آن را از چاه بیرون بکشند، با قدرت بازوان نیرومندش یک تنه آن را از چاه بیرون آورد و گوسفندان آن دو را سیراب کرد.
سپس به سایه روی آورد و به درگاه خدا عرض کرد : خدایا هر خیرو نیکی بر من فرستی به آن نیازمندم".