● سوره توبة آیه 21 - آیا علم الهی به کارهای ما با اراده و اختیار ما سازگاری دارد ؟
حقیقت این سوال را مطرح کرده اند که اگر همه چیز نزد خداوند معلوم است و همه مقدرات در آنجا تقدیر شده است و سرنوشت انسان در آن جا مشخص شده است و طبق آیه 22 سوره حدید همه چیز از قبل در کتابی ثبت شده است ، پس زحمت کشیدن هایی ما چه فایده دارد ؟ چرا جنایات جنایتکارانی مثل صهیونیست ها را محکوم کنیم ؟ چرا خود را به ادای واجبات و اجتناب از محرمات ملتزم سازیم ؟ اگر همه چیز از جمله جنایت این جنایت کاران از قبل نوشته یا مقدر شده است محکومیت ما نوعی اعتراض به تقدیر و علم الهی نیست ؟ اگر جنایت نکنند آیا علم خداوند تبدیل به جهل نخواهد شد ؟ آن گونه که به بابا طاهر نسبت داده اند که ایشان گفته اند:
می خوردن من حق ز ازل می داند
گر می نخورم علم خدا جهل شود .
و امثال این گونه سوالات که ممکن است در این زمینه وجود داشته باشد و به ذهن انسان خطور کند .
پاسخ این گونه سوالات نیز به طور خلاصه و به عبارت های ساده و آسان این است که اگر تقدیر الهى سرنوشت آدمى را از قبل معین کرده باشد و یا همه چیز از قبل نیز نوشته شده و برای خداوند معلوم باشد هیچ کدام اینها با اختیار و اراده ی آزاد آدمى منافات ندارد، زیرا خداوند سرنوشت آدمى را بر اساس اختیار و انتخاب خود انسان تعیین کرده است
در این جا طبق وعده داده شده ، معنای تقدیر علمى را خدمت تان توضیح می دهم که تقدیر علمی: یعنى سنجش اندازه. مقصود از تقدیر علمى خدا این است که: خدا مىداند که هر چیزى در هر زمان و هر مکان به چه صورتى تحقق مىیابد. به بیان دیگر تقدیر علمى خدا یعنى علم خدا به فراهم شدن مقدمات و اسباب و شرایط پیدایش پدیدهها و در پى آن رخ دادن آنها.
این معنای تقدیر خدا نیز با اختیار انسان هیچ منافاتى ندارد، چرا که خداوند مىداند فلان شخص با اختیار و انتخاب خود چه افعال و اعمالى را انجام خواهد داد . در واقع علم پیشین الهى هیچ منافاتى با اختیار انسان ندارد چرا که فعل انسان با وصف اختیارى بودن متعلق علم خدا قرار مىگیرد و چنین علمى نه تنها منافى اختیار نیست بلکه آن را تأکید نیز مىنماید به این معنی که خدا مىداند که فلان شخص چنان کارى را اراده خواهد کرد و با اختیار خود آن را به انجام خواهد رساند . به تعبیر دیگر خداوند می داند که انسان می تواند با اختیار خود سرنوشت خود را تغییر دهد از خوبی به بدی گرایش پیدا کند یا از بدی به خوبی گرایش پیدا کند می تواند در خود دگرگونىهایى ایجاد کند که نتیجه کارش نیز بر طبق آن تغییر نماید و علم خداوند به نتیجه کاربندگانش شبیه علم معلم به نتیجه کار شاگردانش است که می داند هر شاگردی با تلاش و زحمت یا با سستی و تنبلی خود چه سرنوشتی را برای خود رقم می زند و در بین شاگردان خود می داند چه کسی با کارهای اختیاری خودش کامیاب و چه کسی بر همان اساس ناکام خواهد شد همانگونه که علم معلم به نتیجه کارشاگردانش موجب مجبور شدن شاگردان برای دریافت نتایج کار های شان نمی شود علم الهی نیز موجب ، مجبور شدن انسان برای رسیدن به نتیجه ی خاص نمی شود، اساساً تقدیر و علم الهى در مورد انسان به همان چیزی است که ذکر شد که انسان با اختیار و اراده خویش سرنوشت خود را رقم زند. بنابراین تقدیر تماماً یک امر جبرى از پیش تعیین شده نیست. خداوند از ازل به آنچه انسان با اختیار خویش برمىگزیند آگاه است اگر راه درستی را بپیمائیم به نتیجه درست آن آگاه است و اگر راه نادرستی را بپیمائیم باز به نتیجه نادرست آن آگاه است، امیدوارم به همین مقدار توضیح در مورد این سوال کافی باشد اگر کم وکاستی وجود داشته باشد با تذکر دوستان اصلاح و توضیح بیشتر داده خواهد شد .
قالب : فلسفی |
گوینده : زهرا قربانی پشت مشهدی |
منبع : تفسیر |
موضوع اصلی : اسلام |
|
امتیاز داوران : |
|
امتیاز کاربران : |
|
نظرات کاربران : |
نظری ثبت نشده است.