[ همه تفسیر ها ]
تفسیر های ناهيده تقي زاد فانيد (16 مورد)
● سوره توبة آیه 58 - مجمعالبیان
وَمِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ فِى الصَّدَقاِت
و از این نفاقگرایان کسانى هستند که در تقسیم غنایم و صدقات بر تو اى پیامبر عیب مى گیرند.
فَاِنْ اُعْطُوا مِنْها رَضُوا
اگر به آنان سهم و بهره اى طبق دلخواهشان داده شود و به منافع انحصارى خود برسند شادمان و خشنود مى گردند و تو را عدالت گستر و عدالت پیشه مى خوانند.
وَاِنْ لَمْ یُعْطَوْا مِنْهآ اِذا هُمْ یَسْخَطُونَ.
امّا اگر چیزى به آنان داده نشود و از غنایم و صدقات آن گونه که خود مى خواهند بهره ور نگردند خشمگین مى شوند و کار تو را عادلانه ارزیابى نمى کنند.
● سوره توبة آیه 57 - مجمعالبیان
به باور «ابن عباس» واژه «مغارات» به مفهوم غارهایى در کوه مى باشد، و به به باور «عطا» سرداب ها و خانه هاى زیر زمینى است.
واژه «مُدّخلاً» نیز از دیدگاه «ضحّاک» به مفهوم راه ها وتونل هاى زیر زمینى است که بدان پناه مى برند؛ و از دیدگاه «ابن زید» به مفهوم لانه اى بسان لانه موش است.
حضرت باقرعلیه السلام آن را به تونل ها و شکاف هاى زیر زمینى معنى کرده، و ابن عباس نیز این مفهوم را برگزیده است. امّا به نظر «حسن» این واژه به مفهوم گام سپردن در راهى بر خلاف راه و رسم پیامبر خداست.
با این بیان، تفسیر آیه این گونه است: آنان چنان هستند که اگر پناهگاه و دژى بیابند و یا به غارهایى در کوه ها و یا به سرداب هاى زیر زمینى دسترسى پیدا کنند یا بتوانند به راه ها و گذرگاه هایى که در زیر زمین براى ورود به مخفیگاه ها مى زنند، و یا به لانه اى بسان لانه موش راه یابند، بسرعت به سوى آن مى شتابند و باروى گرداندن از شما بدان روى مى آورند.
گفتنى است که «لولّوا الیه» را، پاره اى به مفهوم «بدان روى مى آورند» معنى کرده اند، و پاره اى به «از شماروى مى گردانند و به سوى آن مى روند».
کوتاه سخن این که: آنان از پلیدى باطن و زشتى درون و نهاد و آفت حرص و آزى که براى آشکار ساختن نفاق و کفر درون خود دارند، چنانند که اگر یکى از این غارها و پناهگاه هایى را که بدانها اشاره رفت بیابند بدان پناه مى برند تا درون آلوده خود را روکنند و از تو و راه و رسم عادلانه تو اى پیامبر خدا روى بگردانند.
پرتوى از آیات هفده خصلت نکوهیده در چهلمین آیه این سوره مبارکه قرآن شریف همه حق طلبان و شایسته کرداران و اصلاحگران را به تلاش و جهاد در راه حق و فضیلت، و سازندگى و برازندگى درهمه صحنه ها و میدان ها فرا مى خواند، امّا در ادامه آن به ترسیم نشانه ها و خصلت هاى نکوهیده دوچهرگان و مسلمانان دروغین مى پردازد، تا در راستاى هدف هاى بلند تربیتى و انسانى خویش، از سویى گرفتاران آفت دورویى و بى هویتى و آلوده شدگان به این خصلت هاى نکوهیده را که دین را نیز ابزار دنیا مى سازند به خود آورد و بیدار سازد و آنان را براى رهایى خویش برانگیزد، و از دگر سو مردم با ایمان و درست اندیش را از این آفت هاى زندگى هشدار دهد تا بدین وسیله فرد و خانواده، شهر و دیار، جامعه و تمدن و دنیایى پیراسته از این خارها و آفت ها و آراسته به ارزش هاى والاى انسانى پدیدآورد.
در این آیات به این خصلت هاى نکوهیده به عنوان نشانه هاى نفاق و دورویى اشاره رفته، و به همگان در این مورد هشدار داده مى شود:
1 - آزمندى.
2 - تن پرورى.
3 - فرصت طلبى.(189)
4 - باورنداشتن روز رستاخیز وکیفر و پاداش عملکردها(190)
5 - بى هدفى و حیرت زدگى و سرگردانى (191).
6 - تبهکارى(192).
7 - فتنه جویى و فتنه انگیزى در میان مردم(193)
8 - سخن چینى و جاسوسى(194).
9 - تحریف حقایق و وارونه نشان دادن واقعیت ها(195)
10 - بهانه جویى هاى رسوا(196)
11 - ریاکارى وتظاهر در انفاق.
12 - نماز بى شور و شعور(197).
13 - ترس ودلهره هماره درونى و عدم احساس امنیت روانى.(198)
14 - فزون خواهى وامتیاز طلبى سیرى ناپذیر.(199)
15 - عیبجویى و بد اندیشى و بد زبانى.(200)
16 - دجّالگرى و فریبکارى براى فریب افکار عمومى(201)
17 - و دیگر احساس رنج و ناراحتى از پیشرفت خوبان و خوبیها و احساس شادمانى از رنج آنان.(202) (203)
● سوره توبة آیه 56 - مجمع البیان
وَ یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ اِنَّهُمْ لَمِنْکُمْ وَ ما هُمْ مِنْکُمْ
این نفاقگرایان به خدا سوگند یاد مى کنند که از شما مردم با ایمان هستند، امّا به خدا ایمان ندارند و از شما توحید گرایان نیستند.
وَ لکِنَّهُمْ قَوْمٌ یَفْرَقُونَ.
بلکه آنان گروهى ترسو و بى هویت هستند که از به خطر افتادن جان و مال و آزادى و امنیت و امکانات خویش به خاطر بد اندیشى و زشتکارى هاى شان مى ترسند و تظاهر و فریبکارى را پیشه مى سازند.