مراد از نعمت در آیه : (و ما انت بنعمة ربک بمجنون )

این جمله آن مطلبى است که خداى تعالى براى اثباتش سوگند خورده ، و خطاب در آن به رسـول خـدا (صـلى اللّه عـلیـه و آله وسلم ) است ، و حرف (باء) در کلمه (بنعمه ) بـاى سـبـبـیـت و یا مصاحبت است . و معناى جمله این است که تو به خاطر نعمتى - و یا با نعمتى - که خدا به تو ارزانى داشته مجنون نیستى .

و سـیـاق آیـه دلالت دارد بر اینکه مراد از نعمت ، نعمت نبوت است ، چون ادله اى که دلالت بـر نـبـوت آن جـنـاب مـى کند، هر گونه اختلال روانى و عقلى را از آن جناب دفع مى کند، زیـرا اگـر دفـع نـکـنـد بر نبوت هم دلالت ندارد، و اگر نکند هدایت الهى که لازمه نظام حیات بشرى است پا نمى گیرد، و این آیه در مقام رد تهمتى است که به آن جناب مى زدند و مـجـنـونش مى خواندند. و در آخر همین سوره تهمت ایشان را حکایت کرده ، مى فرماید: (و یقولون انه لمجنون ).

بـعـضـى از مـفـسـریـن گـفـتـه انـد: مـراد از نـعـمـت ، فـصـاحـت بـیـان ، عـقـل کـامـل ، سیرت مرضیه ، و برائت آن جناب از هر عیب و اتصافش به هر صفت پسندیده اسـت ، چـون ظهور این صفات خود دلیل قطعى است بر اینکه چنین کسى مجنون نیست ، لیکن بـیـان گـذشـتـه ما در حجیت قاطع تر است ، و آیه مورد بحث و آیات بعدش به طورى که مـلاحـظـه مـى فـرمایید در مقام تسلیت دادن به رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله وسلم ) و دلخـوش سـاخـتـن آن جـنـاب اسـت ، مـى خـواهـد آن جـنـاب را تـاءیـیـد کـنـد، و در عـیـن حال سخن کفار را تکذیب نماید.

در فـضـیـلت تـلاوت ایـن سـوره از پـیـغـمـبـر گـرامـى اسـلام نـقـل شده که فرمود: من قراء سورة (ن و القلم ) اعطاه الله ثواب الذین حسن اخلاقهم : (کـسـى کـه سـوره (ن و القلم ) را تلاوت کند خداوند ثواب کسانى را که داراى حسن اخلاقند به آنها مى دهد).

و در حـدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : من قراء سورة (ن و القلم ) فى فریضة او نافلة آمنه الله ان یصیبه فى حیاته فقر اءبدا، و اعاذه اذا مات من ضمة القبر ان شاء الله :

(کسى که سوره ن و القلم را در نماز واجب یا نافله بخواند خداوند او را براى همیشه از فقر در امان مى دارد، و هنگامى که بمیرد او را از فشار قبر پناه مى دهد).

این ثوابها تناسب خاصى با محتواى سوره دارد، و نشان مى دهد که هدف تلاوتى است که تواءم با آگاهى و به دنبال آن عمل باشد.