دَرَکاً : پا گذاشتن
توضيح : در باره واژه "درک" یکی از معانی احتمالی به شرح زیر است:
در معنای واژه "درک" (Dark) کتاب های لغت گفته اند: در رسیدن، دریافتن، ملحق شدن، به ته رسیدن، به جا آوردن، ته و نهایت هر چیز و...
راغب نیز در مفردات می گوید:
درک به معنی پایین ترین عمق دریاست و به طنابی که متصل به طناب دیگری می کنند تا به آب برسد، درک گفته می شود و هم چنین به خساراتی که دامن گیر انسان می شود، می گویند.
درکات نار در برابر درجات جنت به معنی مراحل پایین دوزخ است.(راغب ص 170)
شکل دیگری از این واژه در آیه شریفه 61 سوره شعراء آمده است. به هنگام رویارو شدن دو گروه (سپاه فرعون و بنی اسراییل) یاران موسی گفتند: " فَلَمَّا تَراءَا الْجَمْعانِ قالَ أَصْحابُ مُوسی إِنَّا لَمُدْرَکُونَ". که می تواند مفهومی چون: "ما گرفتار شدیم" داشته باشد.
بنابراین مفهوم واژه "درک" (Dark) در آیه شریفه مورد بحث می شود: "گرفتار شدن به دست سپاه فرعون" و چون در آیه شریفه : " تَخافُ " و" تَخْشی" با هم آمده است، " تَخافُ " می شود ترس از گرفتار شدن به دست سپاه فرعون و " تَخْشی" یعنی بیم داشتن از غرق شدن در دریا.
این بخش از آیه شریفه با آمیزه ای از تفسیر از دیرباز تا کنون بدین گونه معنا و ترجمه شده است:
1- "لا تخف ان یدرک فرعون و لا تخش الغرق من البحر" (تبیان، المجلدالسامع، ص193).
2- "نترسی از دریافتن اعداء و نشکوهی از غرقه شدن در آن جا" (تفسیر نسفی،ج1،ص444).
3- "که نترسی گرفتاری و نترسی از غرق" (روض الجنان، ج13، ص167).
4- "که نه از تعقیب ( فرعونیان ) خواهی ترسید ، و نه از غرق شدن در دریا" (ترجمه تفسیر نمونه، ج13، ص258).
5- "نه از تعقیب و رسیدن فرعونیان ترسناک باشی و نه ( از غرق شدن ) اندیشه داری". ( ترجمه ی قمشه ای، ص 468)
و...
باید گفت که معانی گفته شده اگرچه خطا نیست، دقیق هم نیست و در نتیجه ترجمه به دست داده شده رسا نیست. "درک" (Dark) در اصل و در بسیاری از زبان های سامی به معنای گام زدن، پا گذاشتن، داخل شدن در، رفتن بر روی و...است. (Gesenius , P 201 ) و از همین جا مفاهیم ثانوی فراوانی در هر یک از زبان های سامی یافته است:
در رسیدن، دریافتن، لگدزدن، کوبیدن، پایمال کردن، راهنمایی و رهبری کردن، راه و روش، انتهای هر چیز....
مفهوم مشترک و زمینه ی اصلی تمامی این مفاهیم: "به درون چیزی ره بردن و رفتن" است. بنابراین، می توان گفت: " فَاضْرِبْ لَهُمْ طَریقاً فِی الْبَحْرِ یَبَساً لا تَخافُ دَرَکاً وَ لا تَخْشی" ، یعنی برای ایشان راهی خشک در دریا بزن، از پا گذاشتن در آن نترس و بیم مدار، یا مباد که از پا گذاشتن در آن و رفتن بهراسی و بیم بداری.
عبارت : " إِنَّا لَمُدْرَکُونَ" در آیه شریفه 61 سوره ی شعراء نیز می تواند به معنای "ما لگد کوب شدیم(خواهیم شد)، ما پایمال شدیم(خواهیم شد) باشد که موسی علیه السلام درآیه ی شریفه بعد در پاسخ آنان می گوید: " قالَ کَلاَّ إِنَّ مَعی رَبِّی سَیَهْدینِ". هرگز، زیرا که خداوندگارم با من است و بسی زود راهم خواهد نمود.
[ نظرات / امتیازها ]