غرض این سوره انذار مشرکینى است که دعوت به ایمان به خدا و رسول و معاد را رد مىکردند. و این انذار مشتمل است بر عذاب الیم براى کسانى که آن را انکار نموده، از آن اعراض کنند، و به همین جهت این سوره با اثبات معاد آغاز شده، مىفرماید: «ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ» (احقاف/3) و تا آخر سوره همین مطلب را مکررا خاطرنشان ساخته، یک جا مىفرماید: «وَ إِذا حُشِرَ النَّاسُ ...» (احقاف/6)، جاى دیگر مىفرماید: «وَ الَّذِی قالَ لِوالِدَیْهِ أُفٍّ لَکُما أَ تَعِدانِنِی أَنْ أُخْرَجَ ...» (احقاف/17)، و باز جاى دیگر مىفرماید: «وَ یَوْمَ یُعْرَضُ الَّذِینَ کَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَیِّباتِکُمْ ...» (احقاف/20) و نیز مىفرماید: «وَ یَوْمَ یُعْرَضُ الَّذِینَ کَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَ لَیْسَ هذا بِالْحَقِّ ...» (احقاف/34) و در آخر سوره مىفرماید: «کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ ما یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنْ نَهارٍ بَلاغٌ ...» (احقاف/35).
توضیح : در این آیات احتجاج بر یگانگى خدا و بر نبوت نیز شده، و اشارهاى هم به هلاکت قوم هود و قریههاى پیرامون مکه رفته است، و به این وسیله مردم را انذار مىکند. و نیز از آمدن چند نفر از طائفه جن نزد رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) خبر مىدهد که بعد از شنیدن آیاتى از قرآن به آن جناب ایمان آورده، به نزد قوم خود بازگشتند، تا ایشان را انذار کنند.
و تمام این سوره- به جز دو آیه- در مکه نازل شده و در آن دو آیه اختلاف کردهاند که- ان شاء اللَّه- به زودى در بحث روایتى به آن اختلاف اشاره خواهیم کرد، و آن دو آیه عبارت است از آیه «أَمْ یَقُولُونَ افْتَراهُ ...» (احقاف/8)، و آیه «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ کانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ...» (احقاف/10).
[ بستن توضیحات ]