کلمه «مَمْنُونٍ» از ماده «من» و اسم مفعول آن است، و مصدر «من» به معناى قطع است، وقتى گفته مى‏شود: «منه السیر منا» معنایش این است که پیاده‏روى او را از رفتن قطع و ناتوان کرد، البته باید توجه داشت که کلمه «ممنونم اسم مفعول از منت نیز مى‏آید، و منت به معناى آن است که نعمتى را که به کسى داده‏اى با زبان خود آن را بر آن شخص سنگین سازى، کلمه مذکور در آیه مورد بحث به معناى اول است. [ نظرات / امتیازها ]

مراد از «اجر»، اجرى است که رسالت نزد خدا دارد، و این آیه در مقام دلخوش ساختن رسول خدا (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است، مى‏فرماید: تو زحمات رسالت خدا را تحمل کن، که اجرت نزد پروردگار قطع نمى‏شود، و زحماتت هدر نمى‏رود. [ نظرات / امتیازها ]

چه بسا بعضی کلمه «من» را به معناى همان منت نهادن گرفته‏اند، به این بیان که آنچه خداى تعالى به رسول گرامیش به عنوان پاداش مى‏دهد، در حقیقت اجرتى است در مقابل زحماتى که کشیده، پس رسول خدا (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) مستحق آن اجرت و طلبکار آن از خداى تعالى است، و خداى تعالى منتى بر او ندارد.
ولى این معنا درست نیست، زیرا رسول خدا (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) هم مانند همه خلائق بنده و مملوک خدا است، آن هم مملوک به حقیقت معناى ملک، هم ذاتش مملوک او است و هم صفاتش و هم اعمالش، پس اگر خداى عز و جل چیزى از آنچه ذکر شد به بنده‏اش مى‏دهد عطیه‏اى است از ناحیه او، نه اینکه دینى است که پرداخت مى‏کند، و بنده خدا آنچه را که دارد موهبت و عطیه خدا است، و به تملیک خدا مالک شده است، و در همان حال که او مالک شده باز مالک حقیقى خود او و آنچه فعلا مالک است و آنچه قبلا مالک بوده، و یا بعدا مالک مى‏شود، خدا است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این خودش به طور کلى یک حسابى است که چطور مى‏شود اجر و پاداشى بى‏نهایت باشد و یا اجر و پاداشى محدود باشد.انسان گاهى یک عمل فردى انجام مى‏دهد،فقط خودش است و براى خودش.این عمل به همان جا کارش تمام مى‏شود.بسیارى از مردم وقتى که بمیرند دفتر عملشان هم با خودشان بسته مى‏شود: اذا مات ابن ادم انقطع عنه عمله فرزند آدم که بمیرد عملش از او بریده مى‏شود،یعنى دفتر عملش بکلى بسته مى‏شود«الا عن ثلاث‏»مگر از سه چیز(در واقع سه گروه مردم):«صدقة جاریة‏»کار خیرى انجام بدهد که بعد از مردن او هم آن کار خیر جریان دارد.براى خدا مدرسه‏اى یا مسجدى و یا درمانگاهى تاسیس مى‏کند،هر کار خیرى،که بعد از مردنش خودش رفته است ولى کارش دارد کار مى‏کند،پس اجرش تا آن هست قطع نمى‏شود. او ورقة علم ینتفع بها یک برگ دانش مفید(گفته‏اند یک برگ حداقل است،چون یک کتاب مشتمل بر برگهاى متعدد است)،اگر از کسى فقط به اندازه یک ورق دانش بماند که بعد از او مردم منتفع شوند،تا این برگ دانش و کتاب و ورقه وجود دارد و تا مردم از آن استفاده مى‏کنند اجر این آدم قطع نمى‏شود. او ولد صالح یستغفر له فرزند صالحى را به دنیا آورده و تربیت کرده که بعد از او براى او استغفار مى‏کند(یا به موجب روایات، منحصر به استغفار نیست،بعد از او کار خیرى انجام مى‏دهد).
در حدیث است:عیسى بن مریم از قبرستانى مى‏گذشت،با چشم غیبى و ملکوتى احساس کرد که شخصى معذب است.بار دیگر از آنجا گذشت و دید عذاب از او برداشته شده است.از خداى متعال رازش را خواست،به او گفتند این فرزندى از خود باقى گذاشته است که او در این خلال‏«اوى یتیما و اصلح طریقا»دو کار خیر کرد،یکى اینکه یتیم و بى‏پناهى را جا داد،دیگر اینکه راهى را اصلاح کرد،یک راه خرابه‏اى بود که مردم ناراحت بودند،جاده و راهى را اصلاح کرد،خداوند به موجب عمل فرزندش به این شخص پاداش داد که آن فرزند را او این طور ساخته بوده است.

وقتى که یک انسان عادى-مثلا کسى که یک کتاب مفید تالیف کرده است که سالها در میان مردم باقى مى‏ماند-هنوز نزد خدا دفترش باز است،به یقین پیغمبر که نه یک نفر،نه دو نفر،نه هزار نفر،نه یک میلیون نفر،نه صد میلیون نفر،نه یک قرن و نه دو قرن سرچشمه تمام خیرات و برکات است،از او قطع شدن[اجر]معنى ندارد،تا دنیا دنیاست[اجر و پاداش دارد.]آن وقت انسان اجر دارد که کار او از روى کمال عقل و دانایى و اختیار باشد،چون شرط تکلیف این است که انسان عاقل و مختار و با اراده باشد(و بالغ بودن که یک امر مفروض و مسلمى است).
و انک لعلى خلق عظیم همانا تو بر خلقى عظیم هستى.اولا معنایش این است که تو داراى خلق عظیم هستى،چرا«على خلق عظیم‏»گفته است؟
[ نظرات / امتیازها ]