توضیح :
این تابع این است که ما «یومئذ» دوم را از نظر زمانی بعد از «یومئذ» اولی فرض کنیم، ولی دلیلی برای آن نداریم. درست است که بعد از آن واقع شده در بیان، ولی هر دو سر فصل هست برای یک روز. و مقدم شدن کفایت نمی‌کند.

بله اگر بگوییم که از نظر مفهومی محدث بودن زمین اخبارش را مقدم است بر رویت عمل. ولی یکی ممکن است که هم زمانی را اثبات کند و بگوید ماهیت حدیث کردن زمین رویت عمل است و اگر بخواهیم که در این جزئیات ورود بکنیم بحث جا دارد. به نظر می‌آید که «اشتاتا» را بیایم در جای خودش ببینیم و که جای خودش همان جایی هست که انسانها به محض محشور شدن از قبر، گروه بندی دارند و در هم و برهم نیستند و در عین حال در سر وقت خودش هم رویت اعمال را هم دارند. [ بستن توضیحات ]

توضیح : این بیان نیز متین است ولی اگر بخواهیم با این استدلال جلو برویم باید زلزله را هم بیاوریم که اول زلزله اتفاق افتاده تا در زمین این تحول اتفاق بیفتد و خبر بدهد و اعمال به انسان نشان داده شود تا ما برویم ریز و درشت اعمال را ببینیم. [ بستن توضیحات ]

توضیح :

این بحث از اینجا نشأت می‌گیرد «لیروا اعمالهم» یا دیدن اعمال یعنی نشان دادن یا مانند فیلم؟ که در قالب تصاویری اعمال شما را به شما نشان می‌دهند، آیا این مراد هست؟ یا مراد نشان دادن خود عمل به عنوان جزاست؟ یعنی «یروا اعمالهم» به معنی این است که خود عمل را به عنوان جزا به انسان نشان می‌دهند؟ که اگر دومی باشد به همان معنایی هست که در کتاب نوشته‌ایم، یعنی «اشتاتا لیروا اعمالهم» یعنی آدمها هر کدام سر جای خودشان می‌روند تا نتیجه اعمال خود را ببینند.

آنهایی که عمل خیر انجام داده‌اند نتیجه اعمال خود را می‌بینند، طبیعتا در بهشت و آنهایی که اعمال شر انجام داده‌اند نتیجه اعمال خودشان را می‌بینند، طبیعتا در جهنم.

با توجه به بحث تجسم اعمال هم بحث دومی قابل قبول هست که خود عمل را به عنوان جزا به انسان نشان می‌دهند نه اینکه مانند فیلم خود عمل را به او نشان داده می‌شود و بعد جزا داده می‌شود.

منظور از فیلم هم این نیست که ویدئو سی دی به او نشان داده می‌شود، منظور از فیلم این است که یک‌بار عملی که به او نشان می‌دهند، ماهیت عمل را او خودش وجدان می‌کند و عذاب او خود عمل اوست! یک‌بار هم هست که عمل را نشان می‌دهند و به او می‌گویند که این است عمل تو.

آن غیبتی که می‌کردی ببین این است،‌ یا تهمتی که می‌زدی ببین این هست و مراد رویت بیرونی با چشم ظاهری است.

اگر مراد رویت با چشم ظاهر باشد پس نشان دادن عمل مساوی با جزا نیست و عمل را نشان می‌دهند و هر کسی را به سرجای خودش می‌برند.

ولی یک بار هم هست که نشان دادن عمل، به معنای خود جزا است. یعنی اگر عمل را به تو نشان دادند در همان قیامت، شروع به خوردن گوشت برادر مرده‌ات می‌کنی.

اگر در دنیا مال یتیم خورده‌ای، نشان دادن این عمل در قیامت همان هست که در روز قیامت شروع به خوردن آتش می‌کنی. اگر در دنیا شما امر به معروف کرده‌ای نشان دادنش به این است که شما در قیامت شروع به خوردن سیب و گلابی بهشتی می‌کنی. اگر در دنیا غض بصر کرده‌ای چی می‌شود و … پس می‌شود مراد از «یروا اعمالهم» وجدان کردن خود اعمال به عنوان جزا.
[ بستن توضیحات ]