تاریخ نگارش : سيزدهم اسفند 1392

قرآن و اجتماع
سیدابراهیم غیاث الحسینی

قرآن و اجتماع

مقدمه:
از آنجا که خداوند طبق بیان خود در قرآن کریم انسان را اشرف مخلوقات بیان نموده و جانشین خود در زمین قرار داده است با حکمت خودبه انسان عقل عطا نموده و اورا در معرض آزمون قرار داد تا با نشان دادن خود درجه کسب کند و بهترین ملاک و بالاترین درجه را برای او تقوی درنظر گرفت : (( اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَاللهِ اَتْقیکُمْ )) وچون یکی از صفات ثبوتیه خداوند عدالت است خداوند کتاب ((قرآن)) را بعنوان مکمل عقل برای او فرستادوبرای اینکه از کتاب استفاده صحیح برده شود مفسر ارسال نمود – پیامبر (ص) و ائمه طاهرین (ع) – پس اگر ما درست به تعالیم قرآن و انبیاء بنگریم و آنرا سر لوحه زندگی و کار خود قار دهیم بدون شک به پیشرفت مورد قبول پروردگارخواهیم رسید.
در این مقاله کوتاه نقش قرآن در اجتماع را در سوره مبارکه یوسف از آیه 1 تا 50 بررسی می کنیم تا مشخص شود اگر کسی به تمام آیات قرآن توجه کند به کمال مطلق انسانی که همان جانشینی خداوند است خواهد رسید.
جامعه و نیاز او به وحی الهی
طبق آیات همین سوره ، حضرت یوسف در خواب دید که یازده ستاره و خورشید و ماه او را سجده می کردند و طبق تعبیر حضرت یعقوب که به حضرت یوسف فرمودند : شما توسط خداوند برگزیده شده اید و به مقام پیامبری خواهید رسید؛ معلوم می شود که وحی رسیدن به افراد و برگزیده شدن آنان به مقام پیامبری از طرف خداوند است و افراد خاصی را شامل می شود چون او یعنی خداوند دانا و حکیم است و بر مبنای حکمتش برای انسان مفسر و راهنما گزینش می کند چون در غیر این صورت لطف و رحمت و مهربانی پروردگار زیر سوال خواهد رفت لذا اگر افرادی فقط تنها به عقل و بدون استفاده از تعالیم جهان شمول قرآن و انبیاء و زندگی جهان را در دست گیرند هم خود و هم جامعه را به بی راهه خواهند برد و اکنون غرب وتفکرغربی می خواهد جهان بدون خداوند را تبلیغ نماید که این مشکل اصلی جوامع بشری است و لازم است با این تفکر برای نجات انسان مقابله شود.
حسد و حسادت بعنوان یک بیماری روحی و روانی
آنچه ازآیات قرآن در این سوره و حتی در سوره های دیگر قرآن مخصوصا آیه ((7)) همین سوره بر می آید این است که این بیماری می تواند در تمام افراد اجتماع وجود داشته باشد حتی فرزندان پیامبران به گونه ای که قصد قتل و هلاکت برادر خود را بنمایند. بعنوان مثال برادران حضرت یوسف وقتی این مقام را برای او متوجه شدند تصمیم به قتل او گرفتند و او را در چاه افکندند. نمونه دیگر این عمل قتل هابیل توسط برادرش قابیل است آنجا که دید هدیه برادرش هابیل مورد پذیرش خداوند واقع شد و هدیه او رد شد حسادت ورزید و برادرش را کشت و قرآن بارها انسان را برای نجات از این بیماریها ، پناه بردن به ذات اقدس الهی را یادآور شده است .
رعایت حقوق فرزندان
آنچه ازتعالیم الهام بخش قرآن و اسلام بر می آید این است که انسان باید نسبت به تمام فرزندان خود لطف و مرحمت نماید و کوشش کند در هر زمان عدالت را نسبت به فرزندان رعایت کند و به گونه ای نباشد که با لطف و اهمیت دادن به یکی یا تعدادی از فرزندان حس حسادت را در دیگران تقویت نماید.
انسان و مبارزه او با شیطان
انسان از آنجا که با انتخاب او به عنوان جانشینی خداوند رتبه گرفت و خداوند از موجودات دیگر خواست که این رتبه آدم را ارج نهند و او را سجده کنند و تمامی موجودات دستور خداوند را اجابت نمودند شیطان تمرد از دستور حق تعالی نمود و از سجده آدم سر باز زد و خداوند او را از درگاه خود راند و مورد غضب خداوند واقع گردید . لذا کینه انسان را به دل گرفت و گفت که تمام انسانها را گمراه خواهم نمود و خداوند هم فرمود هر کس از دستورات تو پیروی کند به دوزخش می فرستم به همین علت انسان دائما در معرض اغوای شیطان است مگر ((مخلصین له الدین))
شیطان برای فریب انسان راههایی دارد
انسان با فطرت پاک آفریده شده است و در فطرت نیک سرشت است و پرستش و پرسیدن را دوست دارد. شیطان گاهی برا ی فریب حتی ازهمین فطرت پاک استفاده می کند به گونه ای که انسان را وادار به گناه و عمل غیر اخلاقی می نماید و می گوید خداوند توبه پذیر است و بعدا توبه خواهی کرد و چندان او را به این عمل وادار می کند که فرصتی برا ی توبه پیدا نکند . لذا در آیات قرآنی و احادیث تذکر داده شده است که اطراف گناه نروید چون گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است.
توکل به خدا
انسانهای متقی و پرهیز کار آنان که به عظمت پروردگار به یقین رسیده اند دائما با یاد خداوند قلبشان آرام است (( اَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوُبْ)) و در سخت ترین موقعیت مشکلی ندارند. حضرت یوسف نیز پس از شنیدن سخنان پدر به الطاف خفییه الهی یقین حاصل نمودندلذا وقتی برادرانش او را در چاه افکندند در قعر چاه قلبش آرام بود و چیزی نگذشت که وعده الهی محقق شد و به او وحی رسید که غم مخور و دلشاد باش.