1)
رمضانی (داور) : موضوع اصلی: شیوه برداشت از قرآن
تفسیر المیزان علامه طباطبایی با دلایل متغن پاسخ این سؤال را دادهاند. ایشان در ذیل آیه میفرمایند: «ظاهر آیه به قرینه جملاتى که در آن است از قبیل جمله" وَ إِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ" و جمله" وَ إِنْ تَعُودُوا نَعُدْ ..." این است که خطاب در آن به مشرکین باشد نه به مؤمنین، البته در این صورت کلام مشتمل بر التفات و منظور از آن تهکم و استهزاء خواهد بود، و همین معنا مناسب با جمله" وَ أَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ کَیْدِ الْکافِرِینَ" (انفال/18) است.
پس معناى آیه این است که: اگر شما اى مشرکین طالب فتح هستید و از خدا خواستهاید که شما را در میان خود و مؤمنین فتح دهد اینک فتح براى مؤمنان آمد و خداوند در روز بدر حق را اظهار نمود و مؤمنین را بر شما غلبه داد، و شما اگر در اینجا از کید خود علیه خدا و رسول او دست بردارید که به نفعتان تمام مىشود، و اگر دست برندارید و باز برگردید و در صدد نقشه و طرح ریزى باشید ما نیز برمىگردیم، و همین بلا را که دیدید بر سرتان مىآوریم و باز کید شما را خنثى مىکنیم، و جمعیت شما کارى برایتان صورت نمىدهد هر چند هم زیاد باشد، هم چنان که در این دفعه کارى صورت نداد، آرى خداوند با مردمان با ایمان است، و کسى که خدا با او است هرگز مغلوب نمىشود.
و به این بیان تایید مىشود روایاتى که وارد شد به اینکه ابو جهل در روز جنگ بدر در موقعى که دو صف روبرو شدند و یا در موقعى که داشتند صفآرایى مىکردند گفت:
" بارالها محمد از میان ما بیشتر از ما قطع رحم کرد، و دینى آورد که ما آن را نمىشناسیم پس ما را علیه او یارى کن" و همچنین روایات دیگرى که مجمع البیان از ابى حمزه نقل کرده- و مضمونش با بیان ما مناسبتر است- که وى گفت: بارالها دین ما دین قدیمى است و دین محمد دین تازه است پروردگارا هر کدام از این دو دین نزد تو محبوبتر و مورد رضایت بیشتر تو است اهل آن دین را امروز نصرت بده".
البته بعضى از مفسرین گفتهاند خطاب در آیه متوجه به مؤمنین است، و آن گاه مضامین جملات آن را بر طبق این نظریه توجیه کردهاند، و لیکن توجیهاتشان موافق با ذوق سلیم نیست، و فائدهاى هم ندارد که ما بحث خود را با نقل آن و مناقشه در آن طولانى کنیم، کسانى که بخواهند از آن نظریه اطلاع حاصل کنند مىتوانند به تفسیرهاى مبسوط مراجعه نمایند.»