إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ «19»
بعد از آن تهدید قاذفان فرماید:
إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ: بدرستى که آنانکه دوست دارند اینکه فاش گردد ناشایسته و انواع قبایح، فِی الَّذِینَ آمَنُوا: در شأن کسانى که ایمان آوردهاند به خدا و پیغمبر تا در میان مردم منتشر شود و آن را در زبان گیرند. لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْیا: مر ایشان راست عذابى دردناک در دنیا که حد قذف باشد، وَ الْآخِرَةِ: و در آخرت به آتش جهنم. وَ اللَّهُ یَعْلَمُ: و خدا مىداند ضمایر و اسرار را. وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ: و شما نمىدانید آن را، پس عقوبت نمائید بر آنچه به حسب ظاهر بر شما واضح گردد از حد قذف، و حق تعالى عقوبت خواهد کرد بر آنچه در قلوب است از دوست داشتن اشاعه قبیح نسبت به برادران دینى.
یا حق تعالى مىداند کمیت و کیفیت عذاب قذف را و شما به آن دانا نیستید.
تنبیه: یکى از صفات رذیله و اخلاق شنیعه، فاش نمودن و شیوع دادن امر قبیح و ناشایسته است در حق طایفه مؤمنان؛ و این عمل در شرع مذموم و صاحب آن در نزد عقل معاتب و ملوم است، و مورد آیه بهتان فقط نیست، بلکه شامل باشد آن را که شخص بگوید در حق مؤمنى آنچه را که خود دیده یا شنیده باشد؛
جلد 9 - صفحه 213
چنانچه در کافى از حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام مروى است که فرمود:
من قال فى مؤمن ما راته عیناه و سمعته اذناه فهو من الّذین قال اللّه عزّ و جلّ: إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ:
هر که بگوید در حق مؤمنى آنچه را که دیده باشد به چشمهاى خود، یا شنیده باشد به گوشهاى خود، پس او داخل است در آیه شریفه «إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَةُ ...». «1» ایضا مفضل بن عمر روایت نموده که آن حضرت فرمود:
من روى على مؤمن روایة یرید بها شینه و هدم مروته لیسقط من اعین النّاس اخرجه اللّه من ولایته الى ولایة الشّیطان فلا یقبله الشّیطان. «2» هر کس روایت کند از مؤمنى چیزى راى که خواهد او راى عیبناک کند و آبروى او راى کم نماید تا از چشم مردم بیفتد، خداوند عزّ شأنه او راى از تحت ولایت خود بیرون و داخل در ولایت شیطان کند و شیطان او راى قبول نکند.
از حدیث شریف مستفاد مىشود کسى که در صدد آبروریزى مؤمنین باشد به اشاعه فجایع نسبت به آنان، هر آینه از نظر لطف و مرحمت حق دور افتد و شیطان هم او راى به خود راه ندهد، و این نهایت شقاوت بنده است که مرتبهاش در پستى بجائى رسد که شیطان از او تبرى نماید. پس انسان عاقل به تأمل دریابد که اخلاق رذیله هر کدام در مرتبه خود آثارى دارد گذشته از مبغوض بودن آن صفات در پیشگاه الهى، زیرا اثر وضعى هر چیزى منفک از آن نخواهد بود؛ و از همه گذشته ظهور صفات مذمومه، منفوریت عامه راى براى صاحبش ایجاد و او راى از نظرها بیندازد.
[ نظرات / امتیازها ]
إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَن تَشِیعَ الفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُم عَذابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ وَ اللّهُ یَعلَمُ وَ أَنتُم لا تَعلَمُونَ «19»
محققا کسانی که دوست میدارند اینکه اشاعه فاحشه شود در کسانی که ایمان آوردهاند از برای آنها است عذاب الیم در دنیا و آخرت و خداوند میداند و شما نمیدانید.
مفسرین گفتند مراد از اشاعه فاحشه همان نقل إفک است که در آیات قبل گذشت.
و عذاب الیم در دنیا حد قذف است هشتاد تازیانه و در آخرت آتش است لکن میگوییم ما و لو آیه در اینکه مورد نازل شده ولی منافی با عموم نیست چون مورد مخصص نیست و شاهد بر اینکه دعوی اخبار معتبره داریم که تمسک باین آیه کردهاند.
در مورد حرمت غیبت و بهتان حتی اگر طرف منکر شد و لو شهودی شهادت دهند قبول نکن در کافی مسندا از حضرت صادق علیه السلام فرمود:
(من قال فی مؤمن ما رأته عیناه و سمعته اذناه فهو من الّذین قال اللّه عز و جل إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَن تَشِیعَ الفاحِشَةُ
الایة).
و نیز مسندا از حضرت کاظم روایت کرده که شخصی سؤال کرد که
جماعتی از ثقات بمن خبر دادند که فلان کس در حق تو چیزی گفته و من از او سؤال کردم گفت من نگفتم حضرت فرمود به محمّد إبن فضیل که سائل بود
( یا محمّد کذب سمعک و بصرک عن اخیک فان شهد عندک خمسون قسامة انه قال لک قولا و قال لم اقله فصدقه و کذبهم لا تذیعن علیه شیئا تشینه به و تهدم مروته فتکون من الّذین قال اللّه فی کتابه.
(إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ
الایة)
و غیر اینها بناء علی هذا.
(إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَن تَشِیعَ الفاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا) مطلق فحشاء را شامل است از فحش، غیبت، بهتان، افتراء، تهمت، قذف و امثال اینها.
(لَهُم عَذابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنیا) از مضراتی که بر اینکه امور مترتب میشود و حدود و تعذیراتی که بر اینها بار میشود.
(وَ الآخِرَةِ) که در خبر دارد که مفید از حضرت باقر علیه السلام از امیر المؤمنین که فرمود:
(و اللّه الذی لا اله الا هو لا یعذب اللّه عز و جل مؤمنا بعذاب بعد التوبة و الاستغفار له الا بسوء ظنه باللّه و اغتیابه للمؤمنین)
که معلوم میشود که توبه و استغفار هم رفع عذاب غیبت را نمیکند.
(وَ اللّهُ یَعلَمُ وَ أَنتُم لا تَعلَمُونَ) که چه مضرات دنیوی و اخروی دارد اشاعه فحشاء.
[ نظرات / امتیازها ]