یعنى اى حسرت و ندامت بر بندگان. و این تعبیر بلیغتر از آن است که ندامت را براى آنان اثبات کند، مثلا بفرماید: مردم قریه دچار ندامت و حسرت شدند. و اما سبب حسرت و اینکه چرا دچار آن شدند، در جمله «ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ ... » آمده و مىفرماید: «به علت این دچار حسرت شدند که هر چه رسول به سویشان آمد، به استهزایش پرداختند».
از این سیاق به خوبى برمىآید که مراد از «عباد»، عموم مردم است، و خواسته حسرت را بر آنان تاکید کند، مىفرماید: چه حسرتى بالاتر از این که اینان بنده بودند و دعوت مولاى خود را رد کرده تمرد نمودند، و معلوم است که رد دعوت مولا شنیعتر است از رد دعوت غیر مولا و تمرد از نصیحت خیرخواهان دیگر.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : با این بیان بىپایگى تفسیر آن مفسرى (تفسیر فخر رازى، ج 26، ص 63) که گفته: «مراد از «عباد» رسولان خدا، و یا ملائکه و یا هر دو است»، روشن مىشود، و همچنین بىپایگى این گفتار که مفسرى دیگر (تفسیر فخر رازى، ج 26، ص 63) گفته که: در جمله «یا حَسْرَةً عَلَى الْعِبادِ ... » هر چند منظور از «عباد» مردمند و لیکن کلام مزبور سخن خداى تعالى نیست، بلکه دنباله سخن آن مرد است». پس معلوم شد که جمله مذکور کلامى است از خداى تعالى نه دنباله سخن آن مرد.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]