(ولکل امه جعلنا منسکا لیذکروا اسم الله علی ما رزقهم من بهیمه الانعام فالهکم اله واحد فله اسلموا وبشر المخبتین ): (و برای هر امتی عبادتی قراردادیم ، تا نام خدا را بر حیوانات زبان بسته ای که روزیشان شده ، یاد کنند، پس معبود شماخدای یگانه است ، مطیع او شوید و فروتنان را بشارت بده ) [ نظرات / امتیازها ]

وَ لِکُلِّ اُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً
و براى هر جامعه و مردمى قربانگاهى قرار دادیم.
در تفسیر این فراز از آیه شریفه دیدگاه ها متفاوت است:
1 - به باور گروهى منظور این است که: براى هر امتى از امت هاى گذشته در شیوه قربانى کردن پرستش و عبادتى ویژه قرار دادیم.
2 - اما به باور پاره اى دیگر منظور این است که: براى هر گروهى از ایمان آوردگان پیشین در قربانى دام ها عبادتى قرار دادیم.
3 - برخى برآنند که براى هر دسته اى قربانى خاصى قرار دادیم.
4 - اما برخى دیگر بر این باورند که عبادتگاهى ویژه برگزیدیم.
5 - و سرانجام گروهى مى گویند: منظور این است که براى هر جامعه و مردمى دین و آیینى قرار دادیم.
لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلى ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهیمَةِ الْاَنْعامِ
این راه عبادت و پرستش را به آنان نشان دادیم تا نام خدا را بر چهارپایانى که روزى آنان ساخته ایم و اینک مى خواهند آنها را قربانى کنند، ببرند.
از آیه شریفه چنین دریافت مى گردد که قربانى کردن دام ها پس از انجام حج یا در مقام سپاس به بارگاه خدا، ویژه امّت پیامبر نیست و جامعه هاى دیگر نیز چنین شیوه پرستشى داشته اند و این کار گویى نشانه و سمبلى از آمادگى انسان براى فداکارى در راه خداست.
فَاِلهُکُمْ اِلهٌ واحِدٌ
پس بدانید که خداى همه شما همان خداى یگانه و بى همتاست؛ از این رو بر قربانى ها نام غیر او را نبرید.
فَلَهُ اَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتینَ
و اینک که چنین است تنها فرمانبردار او باشید و در برابر فرمان او سر تسلیم فرود آورید و تو اى پیامبر مردم آگاه و با ایمان و فروتن را نوید نجات و رستگارى و سرفرازى ده.
در مورد این فروتنان و اهل خشوع و تواضعى که به خدا ایمان و اعتماد دارند دو نظر آمده است:
1 - منظور، کسانى هستند که در برابر حق و عدالت سر تواضع فرود مى آورند.
2 - اما به باور گروهى دیگر، منظور کسانى هستند که ستم نمى کنند و اگر ستمى هم به آنان برسد، به اندازه اى به کیفر اخروى ستمکار اطمینان دارند که ناراحت نمى شوند. [ نظرات / امتیازها ]

مخبتان را بشارت ده
در ارتباط با آیات گذشته و از جمله دستور قربانى ممکن است این سؤ ال پیش آید که این چگونه عبادتى است که در اسلام تشریع شده که براى خدا و براى جلب رضاى او حیوانات را قربانى کنند مگر خداوند نیاز به قربانى دارد؟ و آیا این کار در ادیان دیگر نیز بوده است یا مخصوص مشرکان بوده ؟
قرآن براى روشن ساختن این مطلب در نخستین آیه مورد بحث مى گوید:
این منحصر به شما نیست که مراسم ذبح و قربانى براى خدا دارید ((ما براى هر امتى قربانگاهى قرار دادیم تا نام خدا را بر چهار پایانى که به آنها روزى داده ایم ببرند)) (و لکل امة جعلنا منسکا لیذکروا اسم الله على ما رزقهم من بهیمة الانعام ).
((راغب )) در مفردات مى گوید: ((نسک )) به معنى ((عبادت )) و ((ناسک )) به معنى ((عابد)) است ، و مناسک حج یعنى مواقفى که این عبادت در آنجا انجام مى شود، یا به معنى خود این اعمال است .
ولى طبق گفته ((طبرسى )) در ((مجمع البیان )) و ((ابوالفتوح رازى )) در ((روح الجنان )) منسک (بر وزن منصب ) طبق احتمالى به معنى خصوص ‍ قربانى کردن از میان عبادات است .
بنابراین منسک هر چند مفهوم عامى دارد که عبادات دیگر مخصوصا مراسم حج را شامل مى شود ولى در آیه مورد بحث به قرینه ((لیذکروا اسم الله ...)) (تا نام خدا را بر آن ببرند) به معنى خصوص قربانى است .
به هر حال مساءله ((قربانى )) همیشه سؤ ال انگیز بوده است ، البته این سؤ الات بیشتر به خاطر مسائل خرافى پیش مى آمد که با این عبادت آمیخته شده ، مانند قربانى کردن مشرکان براى بتها با برنامه هاى خاصى که داشتند، ولى ذبح حیوان به نام خدا و براى جلب رضاى او که سمبلى براى آمادگى انسان براى فداکارى و قربانى شدن در راه او است ، سپس استفاده کردن از گوشت آن براى اطعام فقراء و مانند آن امرى است منطقى و کاملا قابل درک .
ولذا در پایان آیه مى فرماید: ((خداى شما معبود واحدى است )) (و برنامه او هم برنامه واحدى است ) (فالهکم اله واحد).
اکنون که چنین است در برابر فرمان او تسلیم شوید (فله اسلموا).
((و بشارت ده متواضعان در برابر فرمانهاى پروردگار را)) (و بشر المخبتین ). [ نظرات / امتیازها ]

وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلى‌ ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ الْأَنْعامِ فَإِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ (34)
وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً: و براى هر گروهى از اهل ادیان سابقه، قرار دادیم محل عبادتى ذبح کنند در آن براى تقرب به ما، یا قربانى را که حلال بود ایشان را ذبح کردن و متقرب شدن به آن به ما، یا معبدى را که قصد کنند به آن و عبادت ما را بجا آرند در آن، یا شریعتى که متعبد شوند.
لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ‌: تا یاد نمایند نام نامى حق تعالى را، عَلى‌ ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ الْأَنْعامِ‌: بر ذبح آنچه روزى مرحمت فرمود ایشان را از بهیمه چهارپایان، یعنى هر امتى را مقرر کرده بودیم که قربانى کنند به نام ما، یا هر کس را متدین ساختیم به نوع طاعتى و عبادتى تا یاد ما نمایند و حمد و شکر بجاى آرند بر آنچه‌روزى ایشان ساختیم از چهارپایان. و معنى اول اوضح و اشهر. و تعلیل وضع منسک به ذکر، تنبیه است بر آنکه مقصود از مناسک حج ذکر معبود است. آیه شریفه دال است بر آنکه قربانى واجب است از نوع انعام باشد نه غیر، و آنکه ذبایح مختص به این امت نبوده و تسمیه در ذبح در جمیع ادیان واجب بوده.
فَإِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ: پس خداى شما اى آدمیان خداى یگانه است. فَلَهُ أَسْلِمُوا: پس مر ذات سبحانى او را تسلیم شوید به اطاعت و عبادت و تقرب، یا ذکر را خالص و قربانى را خاص او سازید. وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ‌: 1- و بشارت و مژده بده اى پیغمبر فروتنان را که به ذکر خدا آرمیده و مطمئنند به انجاح و عیش مرغوب در دنیا و عقبى. 2- مژده بده مخلصان را، چه اطمینان از صفت ایشان است. 3- مخبتین کسانیند که ظلم نکنند، و اگر بر ایشان ظلم کنند انتقام ننمایند و مطمئن باشند تا روز قیامت. 4- على بن ابراهیم قمى فرماید: مراد عابدین باشند. «1» 5- تفسیر برهان- على بن عیسى سؤال نماید از حضرت موسى بن جعفر علیهما السّلام از قوله تعالى‌ وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ‌ حضرت فرماید:
نازل شده در باره ما خاصه‌ «2»: بنابراین ظاهر آیه عام، و باطن آن خاص ائمه هدى علیهم السّلام است. [ نظرات / امتیازها ]

وَ لِکُل‌ِّ أُمَّةٍ جَعَلنا مَنسَکاً لِیَذکُرُوا اسم‌َ اللّه‌ِ عَلی‌ ما رَزَقَهُم‌ مِن‌ بَهِیمَةِ الأَنعام‌ِ فَإِلهُکُم‌ إِله‌ٌ واحِدٌ فَلَه‌ُ أَسلِمُوا وَ بَشِّرِ المُخبِتِین‌َ (34)
و ‌از‌ ‌برای‌ ‌هر‌ امّتی‌ ‌از‌ امم‌ انبیاء سلف‌ قرار دادیم‌ و جعل‌ فرمودیم‌ منسکی‌ ‌برای‌ اینکه‌ ذکر کنند اسم‌ الهی‌ ‌را‌ ‌بر‌ آنچه‌ روزی‌ کردیم‌ ‌آنها‌ ‌را‌ ‌از‌ بهیمه انعام‌ ‌پس‌ اله‌ ‌شما‌ اله‌ یکتا ‌است‌ بوحدت‌ ذاتیّه‌ ‌پس‌ ‌برای‌ ‌او‌ تسلیم‌ شوید و بشارت‌ ده‌ مخبتین‌ ‌را‌ ‌که‌ بنده‌گی‌ حق‌ّ می‌کنند و خائف‌ هستند.
جلد 13 - صفحه 300
(وَ لِکُل‌ِّ أُمَّةٍ): ‌از‌ امم‌ ماضیه‌ امّت‌ آدم‌ و نوح‌ و ابراهیم‌ و موسی‌ و عیسی‌.
(جَعَلنا مَنسَکاً): ‌از‌ ‌برای‌ منسک‌ اطلاقاتی‌ ‌است‌، اطلاق‌ ‌بر‌ ذبیحه‌ می‌شود ‌که‌ قربانی‌ ‌باشد‌، و منسک‌ محل‌ّ ذبح‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌اینکه‌ شریعت‌ منی‌ می‌باشد. و اطلاق‌ ‌بر‌ افعال‌ حج‌ّ می‌شود می‌گویی‌: مناسک‌ حج‌ّ می‌فرماید: «فَإِذا قَضَیتُم‌ مَناسِکَکُم‌ فَاذکُرُوا اللّه‌َ» بقره‌ آیه 196، اطلاق‌ ‌بر‌ کلّیه عبادات‌ و وظائف‌ شرعیّه‌ ‌هم‌ می‌شود، و ‌بر‌ مذهب‌ و طریقت‌ چنانچه‌ ‌در‌ همین‌ آیه 66 می‌فرماید: «لِکُل‌ِّ أُمَّةٍ جَعَلنا مَنسَکاً هُم‌ ناسِکُوه‌ُ» و اهل‌ عبادت‌ ‌را‌ ناسک‌ می‌گویند: «قُل‌ إِن‌َّ صَلاتِی‌ وَ نُسُکِی‌ وَ مَحیای‌َ وَ مَماتِی‌ لِلّه‌ِ رَب‌ِّ العالَمِین‌َ» انعام‌ آیه 166.
«لِیَذکُرُوا اسم‌َ اللّه‌ِ عَلی‌ ما رَزَقَهُم‌ مِن‌ بَهِیمَةِ الأَنعام‌ِ» ممکن‌ ‌است‌ مراد تسمیه‌ ‌باشد‌ ‌در‌ موقع‌ ذبح‌ ‌که‌ بدون‌ تسمیه‌ حرام‌ ‌است‌ و میته‌، و ممکن‌ ‌است‌ مراد شکر ‌اینکه‌ نعمت‌ ‌است‌ ‌که‌ خداوند حلال‌ فرموده‌ لحوم‌ انعام‌ ‌را‌ باین‌ ‌که‌ همیشه‌ بیاد ‌خدا‌ باشید و ‌او‌ ‌را‌ عبادت‌ کنید بقرینه جمله‌ ‌بعد‌ ‌که‌ می‌فرماید:
(فَإِلهُکُم‌ إِله‌ٌ واحِدٌ): ‌به‌ وحدت‌ حقّه حقیقیّة ذاتیّه‌ ‌که‌ صرف‌ الوجود ‌است‌ اجزاء ندارد بسیط صرف‌ ‌است‌ صفات‌ عین‌ ذات‌ ‌است‌ شریک‌ و عدیل‌ و مثل‌ و ضدّی‌ و ندی‌ ندارد غنی‌ بالذات‌ ‌است‌، نه‌ ‌در‌ ذات‌ و نه‌ ‌در‌ صفات‌ و نه‌ ‌در‌ افعال‌ و نه‌ ‌در‌ عبادت‌، و ‌اینکه‌ عقیده‌ مخصوص‌ ‌به‌ شیعه‌ ‌است‌ و ‌غیر‌ ‌آنها‌ یک‌ نوع‌ شریک‌ ‌را‌ توهّم‌ کرده‌اند ‌که‌ مکرّر اشاره‌ ‌شده‌.
(فَلَه‌ُ أَسلِمُوا): باید تسلیم‌ جمیع‌ اوامر و نواهی‌ ‌او‌ باشید ‌در‌ تشریعیّات‌ و و تسلیم‌ جمیع‌ مقدّرات‌ ‌در‌ تکوینیّات‌.
(وَ بَشِّرِ المُخبِتِین‌َ) اخبات‌ سکونت‌ قلب‌ و نفس‌ و خشوع‌ و تواضع‌ ‌است‌ چنانچه‌ ‌در‌ آیه ‌بعد‌ صفات‌ مخبتین‌ ‌را‌ بیان‌ می‌فرماید. [ نظرات / امتیازها ]