وَ جَعَلْنا فِیها جَنَّاتٍ مِنْ نَخِیلٍ وَ أَعْنابٍ وَ فَجَّرْنا فِیها مِنَ الْعُیُونِ (34)
وَ جَعَلْنا فِیها جَنَّاتٍ: و آفریدیم در زمین بوستانها و باغات، مِنْ نَخِیلٍ وَ أَعْنابٍ: از انواع اشجار خرما و اصناف انگور. تخصیص این دو نوع بواسطه کثرت اصناف و منافع ایشان است. چون زروع و اشجار بدون آب مثمر نیست لذا فرماید: وَ فَجَّرْنا فِیها مِنَ الْعُیُونِ: و روان گردانیدیم در زمین از چشمه‌ها تا مزارع و باغات را سیراب نماید.
[ نظرات / امتیازها ] وَ جَعَلنا فِیها جَنّات‌ٍ مِن نَخِیلٍ وَ أَعناب‌ٍ وَ فَجَّرنا فِیها مِنَ العُیُون‌ِ (34)
و قرار دادیم در آن زمین میته باغستانهایی و نخلستانهایی از نخل خرما و رطب و از مو انگور و شکافتیم در آن زمین میته و در آن جنّات چشمه‌هایی از آب.
و ذکر نخیل و اعناب از باب مثال است و الّا فواکه و میوه‌ها بسیار است چه از اشجار باشد مثل سیب، به، هلو، گلابی، شلیل و اشباه اینها، چه فواکه زمینی باشد مثل هندوانه، خربوزه، بادنجان، کلم قمری، شلغم، بقولات، تره، نعناع ترخون، ریحان و غیر اینها از مأکولات انسان و حیوانات جل‌ّ الخالق.
وَ جَعَلنا فِیها جَنّات‌ٍ جنّات از ماده جن‌ّ است بمعنی مستور و لذا طائفه جن را جن گفتند بر اینکه بر انسان مستور هستند دیده نمی‌شوند چنانچه می- فرماید در مورد شیاطین إِنَّه‌ُ یَراکُم هُوَ وَ قَبِیلُه‌ُ مِن حَیث‌ُ لا تَرَونَهُم اعراف آیه 26 و در اینکه باغستان‌ها و نخلستان‌ها چنان اشجار سر بهم آورده و سایه انداخته که خورشید و ماه و ستارگان و آسمان دیده نمیشود.
مِن نَخِیلٍ وَ أَعناب‌ٍ ذکر نخیل و اعناب از باب مثال است و امتیاز اینکه دو از سایر فواکه و میوه‌ها برای شدّت احتیاج بشر است از بسرش تا شیره و سرکه‌اش و لذا در میان فواکه اینکه دو مورد زکات شد چنانچه در حبوب گندم و جو مورد شد زیرا احتیاج به اینکه دو بیش از سایر حبوبات است که اینها را غلّات اربعه میگویند چنانچه در حیوانات که مأکول انسان هستند انعام ثلاثه: شتر، گاو، گوسفند و بز نیز حکم گوسفند دارد و احتیاجات به آنها از پوست آنها تا شیر آنها و روغن و کره و ماست و پنیر و کشک و سایر فوائد بسیار است و در میان فلزّات طلا و نقره سکه دار چون تمام معاملات بسته به آنها است اینکه نه چیز است که مورد زکاة است.
وَ فَجَّرنا فِیها مِنَ العُیُون‌ِ ضمیر فیها ممکن است به ارض باشد که در آیه قبل فرمود و ممکن است به جنّات باشد لکن اول بنظر اقرب می‌آید.
[ نظرات / امتیازها ]