(قال ارایتک هذا الذی کرمت علی لئن اخرتن الی یوم القیمه لاحتنکن ذریته الا قلیلا): (شیطان گفت : آیا این موجودیست که تو او را بر من برتری داده ای ؟ هر آینه اگر مرا تا روز قیامت مهلت دهی ، تمامی فرزندان او را جزاندکی فریب می دهم )، (احتناک ) یا افسار کردن یعنی قطع شدن از ریشه ، شیطان در ادامه گفتارش خطاب به پروردگار کریم می گوید: خدایا این بود آن کسی که مرا به سجده او امر نمودی و چون معصیت کردم مرا از درگاه خودت راندی ؟€سوگند می خورم که اگر مرا تا روز قیامت ومدت عمر بشر در روی زمین مهلت دهی ، فرد فرد نسل او را مانند چهارپایان افسار می کنم و زمام امور آنها رابدست می گیرم ، مگر اندکی از ایشان را که بندگان مخلص تو هستند. [ نظرات / امتیازها ]

قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلاَّ قَلِیلاً (62)
قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَ‌: گفت ابلیس بعد از مشاهده تفضیل آدم، اى پروردگار، آیا دیدى و پسندیدى این که گرامى داشتى او را بر من. لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ: اگر هر آینه تأخیر اندازى اجل موت مرا.
لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ‌: هرآینه البته البته از بیخ برکنم فرزندان او را به گمراهى، و چنان نمایم که بعذاب تو مستأصل شوند. إِلَّا قَلِیلًا: مگر کمى از ایشان را که مخلصین باشند. ابن عباس گفته‌ «2»: معنى آن که اگر مرگ مرا تأخیر اندازى، هرآینه البته البته استیلا و تسلط یابم بر ذریه آدم به گمراه نمودن مگر کمى را، ابلیس‌ملعون این طمع را نمود به جهت آنکه خداوند سبحان ملائکه را اخبار فرموده بود به افساد بنى آدم.
موعظه: حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام در خطبه قاصعه‌ «1» در مذمت شیطان فرماید: پس سجده کردند همه ملائکه به هیئت اجتماع مگر ابلیس ملعون که عارض شد او را حمیّت و عصبیت، پس فخر نمود بر آدم علیه السّلام به سبب خلقت خود، و متعصب شد بر او از جهت اصل خود که آتش بود. پس دشمن خدا، امام متعصبین و پیشرو متکبرین است که نهاد بنیاد عصبیت را، و نزاع کرد در رداء کبریاء و عظمت، و پوشید لباس عزت را، و برکند لباس ذلت را. آیا نمى‌بینید چگونه تصغیر و تحقیر نمود او را خداى تعالى به سبب تکبر او و پست فرمود او را به جهت بلندپروازى او. پس گردانید در دنیا او را رانده شده از رحمت، و مهیا نمود براى او در آخرت آتش برافروخته را. این فرمایش، آگاهى است مر غافلان را، هشیارى است مر متذکران را. [ نظرات / امتیازها ]

قال‌َ أَ رَأَیتَک‌َ هذَا الَّذِی‌ کَرَّمت‌َ عَلَی‌َّ لَئِن‌ أَخَّرتَن‌ِ إِلی‌ یَوم‌ِ القِیامَةِ لَأَحتَنِکَن‌َّ ذُرِّیَّتَه‌ُ إِلاّ قَلِیلاً (62)
‌گفت‌ آیا می‌بینی‌ ‌یعنی‌ البته‌ خواهی‌ دید آدمی‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌من‌ مقدم‌ داشتی‌ و گرامی‌ داشتی‌ ‌هر‌ آینه‌ میگیرم‌ و میکشم‌ ذریه‌ ‌او‌ ‌را‌ بطرف‌ دوزخ‌ مگر قلیلی‌ ‌که‌ ‌من‌ حریف‌ ‌آنها‌ نمیشوم‌ قال‌َ أَ رَأَیتَک‌َ استفهام‌ تردیدی‌ نیست‌ ‌یعنی‌ مشاهده‌ و میبینی‌ و ‌اینکه‌ کلمه‌ ‌هم‌ دلالت‌ ‌بر‌ کفر ابلیس‌ میکند زیرا خداوند علمش‌ احاطه‌ دارد چیزی‌ ‌بر‌ علم‌ ‌او‌ افزوده‌ نمی‌شود ‌که‌ احتیاج‌ برؤیت‌ داشته‌ ‌باشد‌ و نیز ‌خدا‌ ‌را‌ میترساند ‌که‌ ‌من‌ ‌هم‌ ذریه‌ ‌او‌ ‌را‌ اغوی‌ میکنم‌ هذَا الَّذِی‌ کَرَّمت‌َ عَلَی‌َّ ‌که‌ ‌من‌ تعظیم‌ و تکریم‌ کنم‌ ‌او‌ ‌را‌ و سجده‌ و تواضع‌ و خاضع‌ و خاشع‌ شوم‌ ‌در‌ مقابل‌ ‌او‌ لَئِن‌ أَخَّرتَن‌ِ إِلی‌ یَوم‌ِ القِیامَةِ ‌که‌ مرا زنده‌ داشتی‌ و اجل‌ مرا عقب‌ انداختی‌ ‌تا‌ روز قیامة ‌که‌ همچو تقاضایی‌ کردقال‌َ رَب‌ِّ فَأَنظِرنِی‌ إِلی‌ یَوم‌ِ یُبعَثُون‌َ ص‌ ‌آیه‌ 79.
لَأَحتَنِکَن‌َّ ذُرِّیَّتَه‌ُ احتکان‌ ‌ یا ‌ بمعنی‌ قطع‌ و جدایی‌ ‌است‌ مثل‌ کلاغی‌ ‌که‌ حاصل‌ ‌را‌ ‌از‌ ریشه‌ بیرون‌ میآورد ‌ یا ‌ بمعنی‌ افساریست‌ ‌که‌ بگردن‌ حیوان‌ میاندازند و ‌او‌ ‌را‌ میبرند چنانچه‌ شخصی‌ خدمت‌ سید بحر العلوم‌ ‌گفت‌ خواب‌ شیطان‌ ‌را‌ دیدم‌ طناب‌ های‌ زیادی‌ ‌بر‌ دوش‌ داشت‌ پرسیدم‌ اینها چیست‌! ‌گفت‌ میخواهم‌ گردن‌ بندگان‌ بیندازم‌ الا قلیلا ‌که‌ بندگان‌ خالص‌ باشند ‌از‌ انبیاء و اولیاء و صلحاء و اتقیاء و شهداء ‌از‌ مومنین‌. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 62)- ولی هنگامی که دید بر اثر این استکبار و سرکشی در برابر فرمان خدا از درگاه مقدسش برای همیشه طرد شد: «گفت: به من بگو، این کسی را که بر من برتری داده‌ای (به چه دلیل بوده است؟) اگر مرا تا روز قیامت زنده بگذاری، همه فرزندانش را، جز عدّه کمی، گمراه و ریشه کن خواهم ساخت» (قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلَّا قَلِیلًا) [ نظرات / امتیازها ]

أَ رَأَیْتَکَ هٰذَا اَلَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ ؛ «کاف» براى خطاب و «هذا» مفعول به است و چند جمله به منظور اختصار حذف شده که معنایش چنین است: از این موجودى که او را بر من برترى داده اى مرا آگاه کن که به چه دلیل به او چنین اعتبارى داده اى و حال آن که من از او بهترم لَئِنْ أَخَّرْتَنِ ذُرِّیَّتَهُ ؛ لام مقدمه قسم و جملۀ آغاز سخن است، یعنى شیطان گفت: اگر مرگ مرا به تأخیر اندازى بچه هاى آدم را با اغوا و فریب بیچاره مى کنم و آنها را تحت فرمان خود در مى آورم «احتنک الجراد الارض»؛ «ملخ آنچه محصول در زمین بود خورد و اصل آن را حنک (نرم کردن و جویدن) است علت این که ابلیس طمع در گمراهى اولاد آدم کرد، این بود که خداوند (در ضمن گفتگو) به فرشتگان خبر داده بود، که در روى زمین کسى را قرار خواهد داد که فساد و تباهى به وجود خواهد آورد و خونریزى خواهد کرد [ نظرات / امتیازها ]

قٰالَ أَ رَأَیْتَکَ هٰذَا اَلَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلىٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلاّٰ قَلِیلاً این آیه جریان توجیه را روشن تر مى کند که ابلیس به خدا مى گوید: اگر تا قیامت به من مهلت بدهى فرزندان آدم را به جز اندکى، به ضلالت مى کشم «أ رأیتک» به معنى «خبر ده بمن» است، کاف آن براى تأکید خطاب است، «هذا» اشاره به آدم است یعنى: به من بگو آیا این آنست که بر من گرامى داشتى و امر نمودى سجده اش کنم ؟ کلمۀ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلاّٰ قَلِیلاً در جاى قٰالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلاّٰ عِبٰادَکَ مِنْهُمُ اَلْمُخْلَصِینَ ص 82 و 83 است، لفظ «أ رأیتک» حاکى از بى ادبى و طغیان ابلیس است [ نظرات / امتیازها ]

قٰالَ أَ رَأَیْتَکَ هٰذَا اَلَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلىٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلاّٰ قَلِیلاً (احتناک)مأخوذ از حنک است و آن بستن دابه است به ریسمان یا دهنه و (لَئِنْ ) لام توطئه است و قسم دربردارد خلاصه شیطان قسم بخدا یاد مى کند که اگر بمن مهلت دهى و مرا تا قیامت باقى گذارى همانا ذریّه آدم را از راه تو مى بندم یعنى ریسمان مکر و حیله را بگردن آنان انداخته و بسوى خود مى کشم و همه را گمراه مى گردانم مگر کمى از آنها را [ نظرات / امتیازها ]

قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلَّا قَلِیلًا «62»
ابلیس گفت: به من خبر ده، این است آن کسى که بر من گرامى داشتى؟ اگر تا قیامت مهلتم دهى، یقیناً بر نسل او افسار زده، به زیر سلطه مى‌کشم، مگر اندکى را.
نکته ها
«أ رایت» به معناى «اخبرنى»، به من خبر ده مى‌باشد. «احتنکن» از «حنک»، طنابى است‌
جلد 5 - صفحه 86
که به گردن حیوان انداخته و او را مى‌کشند. «احتناک»، به معناى از ریشه درآوردن و سلطه‌ى کامل یافتن نیز مى‌باشد. «1»
پیام ها
1- خودپرستى، انسان را به طغیان در برابر خدا مى‌کشد. «هذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ»
2- دل کندن از جاه و مقام، یکى از سخت‌ترین امتحانات است. «کَرَّمْتَ عَلَیَّ» «2»
5- ابلیس هم از قیامت آگاه بود و هم به آن ایمان داشت. «أَخَّرْتَنِ إِلى‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ»
3- حسادت، به تدریج به کینه و اقدام علیه دیگران تبدیل مى‌شود. لَئِنْ أَخَّرْتَنِ‌ ... لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ‌
4- برخى حسدها وکینه‌ها نسل‌هاى آینده را نیز در برمى گیرد. «ذُرِّیَّتَهُ»
6- انسان در برابر وسوسه‌هاى شیطان، آزاد است و حقّ انتخاب دارد. «إِلَّا قَلِیلًا»
7- برخى مردم، از خطر سلطه‌ى ابلیس درامانند. «إِلَّا قَلِیلًا» [ نظرات / امتیازها ]