خطاب در این آیه به عموم اهل کتاب است و دعوت: «ای اهل کتاب بیائید به سوی کلمه‏ای که ...» در حقیقت دعوت به این است که همه بر معنای یک کلمه متفق و مجتمع شویم، به این معنا که بر مبنای آن کلمه واحده عمل کنیم و اگر نسبت را به خود کلمه داده، برای این بوده که بفهماند کلمه نامبرده چیزی است که همه از آن دم می‏زنند و بر سر همه زبان‏ها است، در بین خود ما مردم هم معمول است که می‏گوئیم: مردم در این تصمیم یکدل و یک زبانند، و این می‏فهماند که در اعتقاد و اعتراف و نشر و اشاعه آن همه متحدند.
در نتیجه معنای آیه مورد بحث چنین می‏شود: بیائید همه به این کلمه چنگ بزنیم و در نشر و عمل به لوازم آن دست به دست هم دهیم. [ نظرات / امتیازها ]

معنای جمله:«سوَاءِ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکمْ» این است که کلمه مذکور، کلمه‏ای است که تمسک بدان و عمل به لوازمش بین ما و شما مساوی است و همه ما باید به آن تمسک جوئیم و بنا بر این توصیف کلمه به صفت سواء، در حقیقت توصیف به حال خود کلمه نیست بلکه توصیف به حال متعلق آن است که همان تمسک و عمل است، و توجه کردید که عمل مربوط به معنای کلمه است نه خود آن، همچنانکه جمع شدن نیز جمع شدن بر معنای کلمه است نه خود آن، و این جمله خالی از عنایتی مجازی نیست.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این قسمت از آیه، تفسیر کلمه سواء است و سواء(یکسانی) بشر در کلمه توحید لازمه اسلام و تسلیم شدن برای خدا است. {أَلا نَعْبُدَ إِلا اللَّهَ وَ لا نُشرِک بِهِ شیْئاً وَ لا یَتَّخِذَ بَعْضنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِّن دُونِ اللَّهِ} [ نظرات / امتیازها ]

مراد از جمله «الا نعبد الا الله» نفی عبادت غیر خدا است نه اثبات عبادت خدا، در سابق هم در معنای کلمه طیبه «لا اله الا الله» اشاره کردیم به اینکه کلمه «الا الله» بدل است نه استثنا و لازمه بدل بودن آن، این است که سیاق «لا اله الا الله» سیاق نفی شریک باشد، نه اثبات اله، چون قرآن کریم اثبات وجود اله و حقیقت آن را امری مسلم می‏داند. [ نظرات / امتیازها ]

چون سیاق کلام سیاق نفی شریک است(البته شریک در عبادت) و شرکی که اعتقاد به فرزند بودن عیسی برای خدا و اعتقاد به سه خدائی و امثال آن از آن ماده منشا می‏گیرد با جمله:«أَلا نَعْبُدَ إِلا اللَّهَ» ریشه کن نمی‏شد، لذا به دنبالش فرمود:«وَ لا نُشرِک بِهِ شیْئاً وَ لا یَتَّخِذَ»، چون در جمله اول عبادت را تنها عبادت خدا خواند و مادامی که عبادت از عقائد شرک‏آمیز خالص نباشد عبادت الله نمی‏شود، بلکه عبادت الله و معبودی می‏شود که شریک دارد، نه عبادت الله، اگر چه این عبادت به عنوان الله انجام شود، لیکن به خاطر اعتقاد به شرک در حقیقت سهمی از آن برای الله خواهد بود و این خود عبادت غیر الله هم هست.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

انبیاء(علیهم‏السلام) بشر را(چه نوعش و چه فردش) دعوت می‏کنند به اینکه تک تک و مجموعشان بر طبق دعوت فطریشان(یعنی بر اساس کلمه توحید) سیر کنند و اعتقاد به توحید حکم می‏کند به وجوب تطبیق اعمال فردی و اجتماعی بر معیار اسلام برای خدا یعنی معیارهای زیر:
1 -تسلیم خدا شدن 2 -بسط عدالت، یعنی گسترش تساوی در حقوق حیات 3 -حریت در اراده صالحه و عمل صالح.
و این تحقق نمی‏یابد مگر وقتی که ریشه‏های اختلاف یعنی: 1 -بغی به غیر حق 2 -استخدام و تحکم زورمندان از زیر دستان 3 -اینکه ضعیف برده شدن برای قوی را بپذیرد، از بیخ کنده شود، پس هیچ اله بجز الله نیست و هیچ ربی جز او نیست و هیچ حکمی جز برای خدا نیست.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

جمله:«أَلا نَعْبُدَ إِلا اللَّهَ وَ لا نُشرِک بِهِ شیْئاً» برای اینکه الوهیت مقامی باید باشد که هر موجودی از هر جهتی رو به سوی او، و واله در او باشد، مقامی است که باید منشا هر کمال در هر موجود باشد، با همه کثرتی که موجودات دارند و با همه ارتباط و اتحادی که در حاجت دارند، مقامی است که باید دارنده هر کمالی باشد که اشیاء محتاج آن کمالند، و این معنا با کثرت اله نمی‏سازد، وقتی چنین مقامی تصور دارد که دارنده‏اش واحد و یکتا باشد و آن واحد مالکی باشد که تمامی تدبیرهای همه موجودات از آن او باشد، پس واجب است که تنها الله پرستش شود، زیرا الله یکتا الهی که شریک ندارد تنها او است، و واجب است که برای او در عبادتش شریک نگیرد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

«لا یَتَّخِذَ بَعْضنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِّن دُونِ اللَّهِ» با معنائی که افاده می‏کند از دو حجت و برهان پرده بر می‏دارد: یکی اینکه افراد انسان ابعاض از یک حقیقتند و دوم اینکه ربوبیت از خصائص الوهیت است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

افراد انسان جمع شده در یک مجتمع ابعاضی شبیه به هم از یک حقیقتند، حقیقتی متشابه، پس نباید بعضی از این مجتمع اراده و خواست خود را بر بعضی دیگر تحمیل کنند، مگر آنکه خودش هم از دیگران آن مقدار اراده و خواست را تحمل کند، و این همان تعاون در به دست‏آوری مزایای حیات است و اما اینکه همه افراد اجتماع برای یک فرد و یا یک فرد برای فردی دیگر خاضع شود، بطوری که آن فرد از بعضیت اجتماع خارج گردد و تافته‏ای جدا بافته شود و او را از سطح تساوی بالاتر برده، مسلط و مستکبر بر دیگران سازند و او بر آنان تحکم کند و خواست خود را بر سایرین تحمیل نماید، در حقیقت این مجتمع او را رب خود گرفته، و خواست خود را تابع خواست او کرده و او را حاکم مطلق العنان بر خود نموده و امر و نهی او را اطاعت و در نتیجه فطرت خود را باطل و اساس انسانیت را منهدم ساخته است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

«فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشهَدُوا بِأَنَّا مُسلِمُونَ» می‏فرماید: اگر این دعوت را نپذیرفتند استشهاد کن و آنان را شاهد بگیر، بر اینکه ما(یعنی رسول خدا(ص) و پیروانش) بر دینی هستیم که مرضی نزد خدای تعالی است و آن عبارت است از دین اسلام، همچنانکه در جای دیگر فرمود: «ان الدین عند الله الاسلام»، تا با این استشهاد بگو مگوها خاتمه یابد، چون اهل باطل هیچ حرف منطقی و حجتی علیه اهل حق ندارند.
و در این تعبیر اشاره‏ای است به اینکه توحید در عبادت از لوازم اسلام است. [ نظرات / امتیازها ]

ابن جریر از سدی نقل کرده که در ذیل آیه:« قُلْ یَأَهْلَ الْکِتَبِ تَعَالَوْا إِلی کلِمَةٍ سوَاءِ...» نقل کرده که گفت: رسول خدا(صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) ایشان را (یعنی واردین از نصارای نجران را) دعوت کرد و فرمود: ای اهل کتاب بیائید به سوی کلمه‏ای که ....

علامه طباطبایی: در آن کتاب(الدر المنثور ج 2 ص 40) همین معنا را از ابن جریر از محمد بن جعفر بن زبیر نقل کرده و ظاهر روایت این است که آیه در باره نصارای نجران نازل شده، ما نیز قبلا یعنی در آغاز سوره روایتی را آوردیم که دلالت می‏کرد بر اینکه اول سوره مورد بحث تا هشتاد و چند آیه‏اش که آیه مورد بحث یکی از آنها است، درباره نصارای نجران نازل شده، چون آیه مورد بحث قبل از تمام شدن این عدد قرار دارد. و در بعضی( الدر المنثور ج 2 ص 40) از روایات آمده که رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) یهودیان مدینه را به سوی کلمه سواء خواند تا آنکه جزیه را پذیرفتند و این روایت منافات ندارد با اینکه آیه مورد بحث در باره واردین نصارای نجران نازل شده باشد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق(علیه‏السلام) در ذیل آیه:«مَا کانَ إِبْرَهِیمُ یهُودِیًّا وَ لا نَصرَانِیًّا» فرمود: امیر المؤمنین(علیه‏السلام) فرمود: ابراهیم نه یهودی بود که به طرف مغرب نماز خوانده باشد و نه نصرانی بود که به طرف مشرق نماز خوانده باشد بلکه حنیف بود و مسلمانی دین محمد(صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم).

علامه طباطبایی: در بیان سابق معنای این حدیث گذشت که چگونه ابراهیم بر دین محمد(صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) بوده، و در این روایت قبله بودن کعبه هم اعتبار شده، چون تحویل قبله در مدینه واقع شد، و شهر مکه و خانه کعبه تقریبا در سمت جنوبی مدینه است و یهود و نصارا قبله بودن کعبه را نپذیرفتند و این باعث شد که یهود از طرف مکه به طرف مغرب که بیت المقدس نسبت به مدینه در آن طرف است توجه کنند، نصارا هم که همیشه به طرف مشرق نماز می‏خواندند، لذا قرآن کریم در آیه:«و کذلک جعلناکم امة وسطا ...»(البقره/143) مسلمین را امتی وسط و این دو طائفه را منحرف از حد وسط معرفی نموده است و لفظ آیه شریفه هم این عنایت را تایید نموده و می‏فرماید: ابراهیم یهودی و متمایل به سوی غرب، و نصرانی و متمایل به سوی شرق نبود، بلکه حنیف و در حد میان بود و سخن کوتاه اینکه روایت در صدد بیان عنایت لطیفی است و چیزی بیش از این نمی‏خواهد بگوید.(موسوی همدانی(مترجم): پس کسی گمان نکند که معنای عبارت و مسلمانی بر دین محمد(صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) بود این است که ابراهیم خلیل(علیه‏السلام) تابع شریعتی بود که قرنها بعد از او طلوع می‏کرده).

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این آیات بیان مرحله دوم از حالات اهل کتاب(عموما) و نصارا را (خصوصا) آغاز نموده، و ملحقاتى مربوط به این غرض چون در سابق متعرض مرحله اول یعنى بیان حال عموم اهل کتاب شده، فرموده بود: «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ»(آل عمران/19) و نیز فرموده بود: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ الْکِتابِ»(آل عمران/23)، آن گاه بیان را متوجه وضع خصوص نصارا نموده، فرموده بود: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً ...»(ال عمران/33)، و در خلال این بیانات متعرض ولایت مؤمنین نسبت به کفار شده، فرموده بود: «لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ»(آل عمران/28).
در این آیات دو باره متعرض حال عموم اهل کتاب مى‏شود، اما با لسان و نظمى دیگر، غیر از آن نظمى که در سابق داشت، در این آیات و آیات ملحق به آن که بعدا مى‏آید بر حسب مناسبتى که با خصوصیات بیانات داشته، مسائل متفرقه‏اى را ایراد مى‏کند، مانند آیه: «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ ...»(آل عمران/98) و آیه: «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ»(آل عمران/99) و متعرض حال نصارا و ادعاهایى که در باره عیسى دارند شده و مى‏فرماید: «ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّهُ الْکِتابَ ...»(آل عمران/79) و در آیاتى بسیار و متفرق، متعرض امورى شده که مربوط به مؤمنین است، نظیر دعوتشان به اسلام و اتحاد و پرهیز از ولایت کفار و گرفتن محرم اسرارى از غیر مؤمنین. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه سواء در اصل مصدر است، ولی در معنای صفت یعنی متساوی الطرفین نیز استعمال می‏شود. [ نظرات / امتیازها ]

1-ابن عباس از ابى سفیان روایت کرده که در حدیثى طولانى که نامه رسول خدا(ص) به هرقل امپراطور روم را نقل کرده، گفته است: سپس هرقل آن را خواست- یعنى نامه رسول خدا ص را- و آن را خواند، ناگهان در آن نامه به این عبارت برخورد: بسم اللَّه الرحمن الرحیم، از محمد رسول خدا ص به سوى هرقل عظیم روم: سلام بر هر کسى که هدایت را پیروى کند. اما بعد، من تو را به تبلیغ اسلام در میان قومت مى‏خوانم، اسلام بیاور و تسلیم فرمان خدا شو، تا سالم باشى، و خداى تعالى اجرت را دو چندان دهد، و گرنه اگر روى بگردانى گناه تمام (طبقات پائین اجتماع روم که چشمشان به دست و دهان شما طبقه بالاى روم است، مانند) کشاورزان به گردن تو خواهد بود، و «یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلى‏ کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ-تا جمله-اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ».

علامه طباطبایی: این روایت را مسلم هم در صحیح خود(صحیح مسلم بشرح نووى ج 12 ص 103) و سیوطى در در المنثور(ج 2 ص 40) از نسایى و از عبد الرزاق و از ابن ابى حاتم از ابن عباس نقل کرده.و بعضى گفته‏اند: نامه‏اى هم که رسول خدا ص به مقوقس عظیم قبطیان (مردم اسکندریه و قاهره) نوشته، مشتمل بر آیه مذکور بوده، و هم اکنون نسخه‏اى از آن در دست هست، که منسوب به رسول خدا ص است، نامه‏اى به خط کوفى شبیه به نامه‏اى که به هرقل مرقوم داشته، و اخیرا از این نامه گراور برداشته‏اند و نزد بسیارى از اشخاص یافت مى‏شود.(ادامه متن در توضیحات آمده است)

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1- مسلمانان باید بر سر مشترکات، با اهل کتاب به توافق برسند. «قل یا اهل‏الکتاب تعالوا الى کلمة...»
2- باید در دعوت به وحدت، پیش قدم بود. «قل یا اهل الکتاب»
3- اگر به تمام اهدافِ حقّ خود دست نیافتید، از تلاش براى رسیدن به بعضى از آن خوددارى نکنید. «تعالوا الى کلمة...»
4- یکى از مراحل تبلیغ، دعوت به مشترکات است. «کلمة سواء بیننا و بینکم» قرآن مى‏تواند محور مشترک خوبى براى دعوت باشد، زیرا هم تاریخ انبیا را دارد و هم از تحریف به دور بوده است.
5 - در تبلیغ و دعوت دیگران، باید به عقاید حقّه و مقدّسات طرف مقابل، احترام گذارد. «کلمة سواء بیننا و بینکم»
6- یگانه پرستى و بیزارى از شرک، از مشترکات تمام ادیان آسمانى است. «کلمة سواء... الاّ نعبد الاّ اللّه»
7- توحید، سبب تعالى انسان است. «تعالوا» در جایى بکار مى‏رود که دعوت به رشد و بالا آمدن باشد. «تعالوا... الاّ نعبد الاّ اللّه»
8 - اطاعت بى‏چون و چرا از دیگر انسان‏ها، نشانه‏ى پذیرش نوعى ربوبیّت براى آنها ویک نوع عبودیّت براى ماست. در حالى که همه‏ى انسان‏ها با یکدیگر مساوى هستند. «لایتّخذ بعضنا بعضاً ارباباً»
9- اندیشه‏ى آزاد و شخصیّت مستقل، شعار قرآن است. «لایتخذ بعضنا بعضاً ارباباً»
10- اعراض و سرپیچى مخالفان نباید در اراده و ایمان ما اثر بگذارد. «فان تولّوا فقولوا اشهدوا بانّا مسلمون»
11- هر مبلّغى باید سرپیچى و اعراض مردم را پیش بینى کند تا مأیوس نشود. «فان تولّوا فقولوا اشهدوا...»
12- پس از استدلال و برهان، جَدل را قطع کنید. «فان تولّوا فقولوا...»
13- بندگى خدا، نفى شرک و طرد حاکمیّت غیر خداوند، از ویژگى‏هاى یک مسلمان واقعى است. «اشهدوا بانّا مسلمون» [ نظرات / امتیازها ]

بسم الله الرحمن الرحیم
من محمد بن عبد الله الى المقوقس عظیم القبط، سلام على من اتبع الهدى ، اما بعد فانى ادعوک بدعایة الاسلام ، اسلم تسلم ، یؤ تک الله اجرک مرتین ، فان تولیت فانما علیک اثم القبط ((یا اهل الکتاب تعالوا الى کلمة سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقولوا اشهدوا بانا مسلمون )):
((به نام خداوند بخشنده بخشایشگر، از محمد فرزند عبد الله ، به مقوقس بزرگ قبطیان . درود بر پیروان حق باد، من تو را به سوى اسلام دعوت میکنم ، اسلام آور تا سالم بمانى ، خداوند به تو دو بار پاداش دهد (یکى براى ایمان آوردن خودت ، و پاداش دیگر براى کسانى که از تو پیروى کرده ، ایمان مى آورند). و اگر از پذیرش اسلام سر باز زنى گناه قبطیان بر تو خواهد بود ((اى اهل کتاب ! ما شما را به یک اصل مشترک دعوت میکنیم ، به این که غیر از خداوند یگانه را نپرستیم ، و کسى را شریک او قرار ندهیم ، و بعضى از ما بعض دیگر را به خدایى نپذیرد، و هر گاه آنان از آیین حق سر برتابند بگویید گواه باشید که ما مسلمانیم )).
هنگامى که ((مقوقس )) پست زمامدارى مصر را به عهده داشت و پیامبر اسلام براى زمامداران و بزرگان جهان نامه میفرستاد، و آنها را به سوى اسلام دعوت میکرد، از جمله ((حاطب بن ابى بلتعة )) را مامور ساخت تا نامهاى به ((مقوقس )) رهبر مصر برساند.
سفیر پیامبر رهسپار مصر شد و اطلاع پیدا کرد که زمامدار مصر در اسکندریه است ، مامور پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) با وسایل مسافرتى آن روز وارد اسکندریه شد، و خود را به کاخ ((مقوقس )) رسانید و نامه را به او داد، مقوقس نامه را باز کرد، خواند و مقدارى فکر کرد سپس گفت : اگر راستى محمد فرستاده خدا است چرا مخالفان او توانستند وى را از زادگاه خود بیرون کنند، و ناچار شد در مدینه سکونت گزیند، چرا به آنها نفرین نکرد تا نابود شوند؟
فرستاده پیامبر در جواب چنین گفت : عیسى رسول خدا بود و شما نیز به حقانیت او گواهى مى دهید، هنگامى که بنى اسرائیل نقشه قتل او را کشیدند چرا وى درباره آنها نفرین نکرد تا خدا آنها را هلاک کند؟!
مقوقس در برابر این منطق شروع به تحسین نمود و گفت : ((احسنت انت حکیم من عند حکیم )): ((آفرین بر تو، مرد فهمیدهاى هستى که از طرف شخص فهمیدهاى آمدهاى )).
((حاطب )) سپس چنین اضافه کرد: پیش از شما کسى (یعنى فرعون ) در این کشور حکومت میکرد که مدتها به مردم خدائى میفروخت ، خدا او را نابود ساخت تا زندگى وى براى شما مایه عبرت گردد، ولى شما کوشش کنید که زندگیتان براى دیگران موجب عبرت نگردد!
پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم ) ما را به آیین پاکى دعوت نمود و قریش با او سرسختانه مبارزه کردند، جمعیت یهود با کینهتوزى خاص با او به مقابله برخاستند، و نزدیک ترین افراد به اسلام مسیحیان هستند، به جانم سوگند همان طور که موسى نبوت حضرت مسیح را بشارت داد، حضرت مسیح نیز، مبشر محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) بود، ما شما را به سوى اسلام دعوت میکنیم همانطور که شما پیروان تورات را به انجیل دعوت نمودید، هر ملتى که دعوت پیامبر حقى را بشنود باید از او پیروى کند، من نداى محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) را به سرزمین شما رسانیدم شایسته است که شما و ملت مصر به این دعوت پاسخ گوئید، ((حاطب بن ابى بلتعة )) مدتى توقف کرد تا پاسخ نامه رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) را دریافت دارد.
چند روز گذشت ، روزى ((مقوقس ))، ((حاطب )) را به کاخ خود فرا خواند، از او خواست تا توضیح بیشترى درباره اسلام در اختیار او بگذارد.
حاطب در پاسخ او گفت : محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) ما را به پرستش خداى یگانه دعوت مى کند، و دستور مى دهد مردم شبانه روز پنج بار با پروردگار خود از نزدیک ارتباط پیدا کنند، نماز بگذارند، و یک ماه را در سال روزه بدارند و خانه خدا (مرکز توحید) را زیارت کنند، به پیمان خود وفادار باشند، و از خوردن خون و مردار دورى کنند، و مقدارى از خصوصیات زندگى پیامبر اسلام را نیز براى او شرح داد.
((مقوقس )) گفت : اینها نشانه هاى خوبى است ، من تصور میکردم که خاتم پیامبران از سرزمین شام که سرزمین پیامبران است ظهور خواهد کرد اکنون بر من روشن شد که او از سرزمین حجاز برانگیخته شده است .
سپس به نویسنده خود دستور داد تا نامهاى به عربى به این مضمون براى پیامبر بنویسد: ((به محمد فرزند عبد الله از مقوقس بزرگ قبطیان ، درود بر تو، من نامه تو را خواندم و از مقصدت آگاه گردیدم ، و حقیقت دعوت تو را دریافتم ، من میدانستم که پیامبرى ظهور خواهد کرد ولى تصور مینمودم او از منطقه شام برانگیخته مى شود، من مقدم فرستاده تو را گرامى داشتم ، سپس در نامه به هدایائى که براى پیامبر فرستاده بود اشاره کرد و نامه را با جمله ((سلام بر تو)) ختم نمود.
در تواریخ آمده که مقوقس حدود یازده نوع هدیه براى پیامبر فرستاد که خصوصیات آن در تاریخ اسلام ثبت است .
از جمله یک طبیب هم خدمت پیامبر فرستاد تا بیماران مسلمانان را معالجه کند.
پیامبر هدایا را قبول کرد، ولى طبیب را نپذیرفت و فرمود: ما مردمى هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمیخوریم ، و قبل از سیر شدن دست از طعام بر میداریم ، و این امر براى سلامت و بهداشت ما کافى است (و شاید علاوه بر این دستور بزرگ بهداشتى ، پیامبر از شخص طبیب که قاعدتا مسیحى متعصبى بود ایمن نبود و نخواست جان خود و مسلمانان را بدست او بسپارد).
اینکه مقوقس سفیر پیامبر را گرامى داشت و هدایائى براى حضرت فرستاد و نام محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) را در نامه بر نام خود مقدم نمود، همگى حاکى از این است که او دعوت رسول خدا را در باطن پذیرفته بود، و یا حد اقل تمایل به اسلام پیدا کرد ولى به خاطر اینکه موقعیت او متزلزل نگردد از اظهار تمایل به اسلام به طور آشکار خوددارى میکرد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

بسم الله الرحمن الرحیم
من محمد بن عبد الله الى هرقل عظیم الروم سلام على من اتبع الهدى اما بعد فانى ادعوک بدعایة الاسلام اسلم تسلم یؤ تک الله اجرک مرتین فان تولیت فانما علیک اثم الاریسین ((یا اهل الکتاب تعالوا الى کلمة سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقولوا اشهدوا بانا مسلمون )): از محمد فرزند عبد الله به هرقل بزرگ و پادشاه روم درود بر آنها که پیروى از حق کنند، تو را به اسلام دعوت میکنم اسلام آور تا در امان و سلامت باشى خداوند به تو دو پاداش دهد.
(یکى پاداش ایمان خود و دیگر پاداش کسانى که به پیروى تو ایمان مى آورند) اگر از آئین اسلام روى گردانى گناه اریسیان (نژاد رومى و جمعیت کارگران ) نیز بر تو خواهد بود. ((اى اهل کتاب ! ما شما را به یک اصل مشترک دعوت میکنیم که غیر از خدا را نپرستیم ، کسى را شریک او قرار ندهیم ، بعضى از ما بعضى دیگر را به خدائى نپذیرد، هر گاه آنان از آئین حق سر برتابند بگوئید: گواه باشید که ما مسلمانیم )).
ماءمور ابلاغ رسالت پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) به ((قیصر)) مردى به نام ((دحیه کلبى )) سفیر پیامبر عازم روم شد ولى پیش از آن که به قسطنطنیه به مرکز حکومت قیصر برسد اطلاع پیدا کرد که قیصر به قصد زیارت بیت المقدس قسطنطنیه را ترک گفته است لذا با استاندار ((بصرى )) ((حارث بن ابى شمر)) تماس گرفت و ماموریت خود را براى او شرح داد.
ظاهرا پیامبر هم اجازه داده بود که دحیه نامه را به حاکم بصرى بدهد تا او نامه را به قیصر برساند.
پس از آنکه سفیر پیامبر با حاکم تماس گرفت استاندار، ((عدى بن حاتم )) را خواست و او را ماءمور کرد تا همراه ((دحیه )) بسوى بیت المقدس برود و نامه رابه حضور قیصر برساند.
ملاقات سفیر با قیصر در شهر ((حمص )) صورت گرفت ، اما قبل از اینکه ملاقات صورت گیرد کارپردازان دستگاه گفتند: باید در مقابل قیصر سجده کنى و در غیر این صورت به تو اعتنائى نخواهد کرد، ((دحیه )) آن مرد هوشیار گفت : من براى کوبیدن این سنتهاى نابجا این همه راه آمدهام ، من از طرف صاحب این نامه آمدهام تا به قیصر ابلاغ کنم که بشر پرستى باید از میان برود و جز خداى یگانه کسى پرستش نشود، با این عقیده چگونه ممکن است براى غیر خدا سجده کنم ؟!
منطق نیرومند فرستاده پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) مورد اعجاب آنها قرار گرفت ، یک نفر از درباریان گفت : بنابراین میتوانى نامه را روى میز مخصوص سلطان بگذارى و برگردى کسى جز قیصر دست به نامه هاى روى میز نمیزند، ((دحیه )) از او تشکر کرد و نامه را روى میز گذارد و بازگشت .
قیصر نامه را گشود ابتداى نامه که با بسم الله شروع شده بود توجه او را به خود جلب کرد و گفت : من غیر از نامه ((سلیمان )) تا کنون چنین نامهاى ندیدهام ! بعد مترجم خود را خواست تا نامه را بخواند و ترجمه کند.
زمامدار روم احتمال داد نویسنده نامه همان پیامبر موعود انجیل و تورات باشد در صدد بر آمد تا از خصوصیات زندگى وى اطلاع بدست آورد دستور داد تا سراسر شام را گردش کنند شاید نزدیکان محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) و یا کسى که از اوضاع وى اطلاع دارد بیابند ، اتفاقا در همان ایام ابو سفیان و دستهاى از قریش براى تجارت به شام که جزء روم شرقى بود آمده بودند، ماءمور قیصر با آنها تماس گرفت و آنها را به بیت المقدس برد، قیصر از آنها سؤ ال کرد آیا در میان شما کسى هست که با محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) پیوند خویشاوندى داشته باشد.
ابو سفیان گفت : من با محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) از یک طایفه هستیم و در جد چهارم به هم میرسیم ، سپس قیصر از او سؤ الاتى کرد و او به ترتیب پاسخ گفت :
1 - حسب و نسب محمد چگونه است ؟ ابو سفیان گفت : از خانوادهاى اصیل و شریف است .
2 - در نیاکان او کسى هست که بر مردم سلطنت کرده باشد؟ - نه .
3 - آیا پیش از آنکه ادعاى نبوت کند از دروغ پرهیز داشت ؟ - بلى محمد مرد راستگو بود.
4 - چه طبقهاى با او مخالفاند و چه جمعیتى از او طرفدارى مى کنند؟ - طبقه اشراف با او مخالفاند افراد عادى و متوسط خواهان وى هستند.
5 - از پیروان او کسى مرتد شده و از آئین او بازگشته است ؟ - نه .
6 - آیا پیروان او رو به فزونى هستند؟ - آرى .
سپس قیصر به ابو سفیان و همراهان او گفت : اگر این گزارشها صحیح باشد حتما او پیامبر موعود است . من اطلاع داشتم که چنین پیامبرى ظهور خواهد کرد ولى نمیدانستم که از قریش خواهد بود، من حاضرم در برابر او خضوع کنم و به عنوان احترام پاى او را شستشو دهم (یکى از احترامات که در آن زمان معمول بوده است ).
من پیشبینى میکنم آئین و حکومت او سرزمین روم را خواهد گرفت .
((قیصر))، ((دحیه )) را خواست ، او را احترام کرد و پاسخ نامه پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) را نوشت و هدیهاى نیز همراه آن ، براى پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرستاد و علاقه خود را نسبت به پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم ) در آن نامه منعکس نمود

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]