أَ إِذا مِتْنا وَ کُنَّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ «16»
و بر سبیل عناد و استهزاء گویند:
أَ إِذا مِتْنا: آیا چون بمیریم ما، وَ کُنَّا تُراباً وَ عِظاماً: و باشیم ما خاک و استخوانهاى بى‌گوشت و پوست، أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ: آیا برانگیخته شدگان باشیم، یعنى بعد از آنکه خاک شده باشیم چگونه مبعوث شویم؟
[ نظرات / امتیازها ] إِذا مِتنا وَ کُنّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنّا لَمَبعُوثُون‌َ «16»
و گفتند اینکه کفار که آیا زمانی که مردیم ما و گردیدیم خاک و استخوان آیا محققا ما هر آینه زنده میشویم و مبعوث میگردیم.
اینکه کلام مناسب با کفاریست که دهری مذهب هستند که بکلی منکر معاد هستند و باصطلاح لا مذهب و طبیعی هستند و مشرکین و کفاری که معاد را منکرند و میگویند روح ما پس از رها کردن بدن تعلق میگیرد ببدن دیگر یا به حیوانی یا بنباتی یا بجمادی یا بملکی یا بشیطانی چنانچه مثنوی میگوید:
از جمادی مردم و نامی شدم
و از نما مردم بحیوان سر زدم
مردم از حیوانى و آدم شدم
پس چه ترسم کى ز مردن کم شدم
بار دیگر هم بمیرم از بشر
سر برآرم از ملائک بال و پر
بعد از آن هم از ملک پران شوم
آنچه اندر وهم ناید آن شوم
پس عدم گردم عدم چون ارغنون
گویدم که انا الیه راجعون
و حال آنکه مسئله معاد که روح برمیگردد بهمین بدن عنصرى خاکى و در قیامت مبعوث میشود فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ از ضروریات جمیع ادیان است و پس از آن دیگر فنا و زوال ندارد و مخلد است ابد الاباد چه اهل بهشت و چه اهل جهنم که معاد جسمانى باشد و منکر آن کافر و نجس و ضال و مضل است.
أَ إِذا مِتْنا استفهام تعجبیست یعنى آیا ممکن است که اصلا محال مى- دانند که انسان پس از خاک شدن و مردن وَ کُنَّا تُراباً وَ عِظاماً دیگر زنده شود اینها منکر قدرت الهى هستند و کأنه این امر را از محالات عقلیه میشمارند.
أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ با اینکه نمونه آنها را مکررا خداوند نشان داده و مکرر گفته است قضیه هفتاد نفر اصحاب موسى قضیه عزیر و یک شهرستان مرده و قضیه عیسى و احیاء موتى و قضیه حضرت خاتم و شاهزاده خراسانى و موارد دیگر با اینکه پس از ثبوت نبوت و عصمت اخبار انبیاء معصومین کافیست براى اثبات و پس از معجزه بودن قرآن و اینکه کلام حق است نفس قرآن کافیست
[ نظرات / امتیازها ]