صدقه(به ضمه دال) و صدقه(به فتح دال) و صداق هر سه به معنای مهریه‏ای است که به زنان می‏دهند. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه نحله به معنای عطیه‏ای است مجانی که در مقابل ثمن قرار نگرفته باشد . [ نظرات / امتیازها ]

اگر می‏بینید که کلمه صدقات را به ضمیر زنان ( هن ) اضافه کرد ، به جهت بیان این مطلب بود که وجوب دادن مهر به زنان مساله‏ای نیست که فقط اسلام آن را تاسیس کرده باشد بلکه مساله‏ای است که اساسا در بین مردم و در سنن ازدواجشان (قبل از اسلام هم )متداول بوده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

خداوند تصرف شوهر در مهریه همسرش را به طیب نفس زن مشروط نمود، هم تاکید جمله قبل است که مشتمل بر اصل حکم بود و هم مى‏فهماند که حکم بخورید حکم وصفی است نه تکلیفی ، یعنی معنای بخورید این است که خوردن آن جایز و حلال است(البته اگر زن خودش رضایت دهد)، نه اینکه بخواهد بفهماند خوردن مال همسر واجب است. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «هنیئا» صفت مشبهه از ماده هناء است و ماده هناء به معنای آسان هضم شدن غذا و نیز به معنای قبول طبع است ، این لغت در خوراکیها و طعام استعمال می‏شود مثلا می‏گویند : غذائی است گوارا و هنی‏ء.
کلمه «مریئا» به معنای همان حالت است اما در نوشیدنی‏ها استفاده می شود، پس شربت مری‏ء آن نوشیدنی‏ای است که در جهاز هاضمه به آسانی هضم شود و طبع انسان هم آن را قبول کند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه‏السلام) فرمودند : مرد نمی‏تواند آنچه را که به همسرش بخشیده از آن برگردد ، زن نیز نمی‏تواند آنچه را که به شوهرش بخشیده ، پس بگیرد ، چه تحویلش داده باشد و یا نداده باشد.(موسوی همدانی(مترجم ): در نسخه عربی کلمه جیزت او لم تجز ... با جیم آمده ولی در وسائل با حرف حا آمده که به معنای حیازت است) مگر این خدای تعالی نیست که در باره مردان می‏فرماید : «و لا تاخذوا مما آتیتموهن شیئا»؟ (البقره/229) و در باره زنان می‏فرماید :« فان طبن لکم عن شی‏ء منه نفسا فکلوه هنیئا مریئا »؟ - و اگر زنان چیزی از آن مهریه را با طیب نفس به شما بخشیدند می‏توانید آنرا با گوارائی بخورید ، و این دو آیه هم بر مهریه شامل می‏شود و هم بر بخشش .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

عبد اللَّه بن قداح از امام صادق ع از پدرش صلوات اللَّه علیه روایت کرده که فرمود: مردی به حضور امیر المؤمنین (علیه‏السلام) آمد و عرضه داشت : یا امیر المؤمنین من دردی در ناحیه شکم دارم ، حضرت فرمود : آیا همسر داری ؟ عرضه داشت : آری ، فرمود : از او بخواه تا چیزی از مال شخصیش به تو ببخشد ، البته با طیب خاطر ببخشد ، و با آن عسلی بخر و آن عسل را در آب باران حل کن و بنوش ، تا بهبود یابی، چون من از خدای عز و جل شنیده‏ام که در باره آب آسمان می‏فرماید : «و نزلنا من السماء ماء مبارکا »(ق /9) و در باره عسل می‏فرماید : «یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فیه شفاء للناس » (النحل/69) و در باره مال زنان می‏فرماید : «فان طبن لکم عن شی‏ء منه نفسا فکلوه هنیئا مریئا »(النساء/4) و آن مرد این دستور العمل را به کار بست و شفا یافت.

علامه طباطبایی: صاحب الدر المنثور هم این روایت را از عبد بن حمید و ابن منذر و ابن ابی حاتم ، از امیر المؤمنین (علیه‏السلام) نقل کرده ( الدر المنثور ج 2 ص 12)، و این استفاده‏ای که آنجناب از آیات قرآنی کرده ، استفاده‏ای است لطیف ، که البته اساسش توسعه دادن در معنای کلام است ، و از این قبیل توسعه‏ها در اخباری که از ائمه اهل بیت (علیهم‏السلام) رسیده ، زیاد دیده می‏شود که ان شاء الله بعضی از آنها را در مواردی که مناسب باشد ایراد می‏کنیم .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در حدیث است: بهترین اموال خویش رابرای سه مصرف قرار دهید: 1.مهریه 2.حج 3. کفن. اگر بهترین اموال را صرف مهریه کنید فرزندان شما صالح می شوند. [ نظرات / امتیازها ]

1- پرداخت مهریّه به زن حقّ او و الزامى است. «و آتوا النساء...»
2- مهریّه، نرخ زن نیست، بلکه نشانه‏ى صداقت مرد در علاقه و دوستى به همسر است. «صدقاتهن»
3- زن، مالک مهریه‏ى خود است. پدر و بستگان زن، حقّ گرفتن مهریه‏ى او را براى خود ندارند.«آتوا النّساء صدقاتهن»
4- مهریّه، بهاى زن نیست، بلکه هدیه‏ى مرد به همسرش مى‏باشد. «نحلة»
5 - زن، در گرفتن یا بخشیدن مهریه، آزاد و مستقل است. «فان طبن لکم»
6- مال گوارا، مالى است که صاحبش آنرا با طیب خاطر و رضایت ببخشد. «فان طبن... هنیئاً»
7- رضایت ظاهرى کافى نیست. رضایت قلبى لازم است. بخشش‏هاى اکراهى، اجبارى و یا رودربایستى اعتبار ندارد. «طبن... نفساً»
8 - مهر و هبه، از اسباب مالک شدن است. «صدقاتهنّ، فَان طبن لکم عن شى‏ء»
9- زنان تحت تأثیر عواطف همه‏ى مهر خود را نبخشند. «شى‏ء منه»
[ نظرات / امتیازها ]

چون در جاهلیّت و بعضى اقوام، مهریه زن را پدر یا بستگان مى‏گرفتند، خداوند در قرآن، ابتدا نام گیرنده را برد و فرمود: «و اتوا النساء» مهریه را به خود زن بدهید و نفرمود: «واتوا صدقات النساء» مهریه زنان را بپردازید، تا گیرنده هر که بتواند باشد.
[ نظرات / امتیازها ]

کلمه‏ى‏ «نِحْلَةً» به گفته‏ى راغب اصفهانى، از «نحل» به معناى زنبور عسل است. چون زنبور عسل به مردم عسل مى‏بخشد و توقّعى هم ندارد، به هدیه هم‏ «نِحْلَةً» گفته مى‏شود.
البتّه بعضى مفسّران «نحلة» را به معناى «دَین» گرفته‏اند. یعنى مهریّه، دَین و بدهى قطعى مرد است.
در حدیث آمده است: بهترین اموال خویش را براى سه مصرف قرار دهید: 1. مهریّه.
2. حج. 3. کفن. اگر بهترین اموال را صرف مهریّه کنید، فرزندان شما صالح مى‏شوند. «1»
چون در جاهلیّت و بعضى اقوام، مهریه زن را پدر یا بستگان مى‏گرفتند، خداوند در قرآن، ابتدا نام گیرنده را برد و فرمود: «وَ آتُوا النِّساءَ» مهریه را به خود زن بدهید و نفرمود: «و اتوا صدقات النساء» مهریه زنان را بپردازید، تا گیرنده هر که بتواند باشد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در این آیه ، گفته شده که مهر زنان را به عنوان نحله ( = عطیه ، بخشش ) بدهید . آنچه که در وهله اول از این آیه استنباط می شود این است که از آن جایی که نحله امری بلاعوض است ، مهر در مقابل عوضی قرار نمی گیرد در حالی که مهر چنان که فقها هم اشاره کردند در مقابل بضع زن ( = منافع جنسی زن ) قرار می گیرد . پس چرا گفته شده مهر را به عنوان نحله به زنان بدهید ؟ تنها توجیهی که به ذهنم می رسد این است که منظور این است که همان گونه که با میل باطنی شخصی به دیگری مالی می بخشد مردان هم مهر را با رضایت خاطر چنان که مالی به شخصی می بخشند به زنان بدهند . [ نظرات / امتیازها ]