مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِینَ مِنْ بَعْدِهِمْ وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعِبادِ (31)
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ: یعنى از روز عذابى که مانند عذاب و جزاى عادت قوم
نوح که طوفان و غرق باشد به جهت تکذیب ایشان. مراد از دأب عادت خداى سبحان باشد که جارى گردیده بر عذاب کفار بعد از اتمام حجت و عدم تنبه و بقاى آنها در کفر و تکذیب و ضلال. وَ عادٍ وَ ثَمُودَ: و مانند جزاى دأب قوم عاد که به باد صرصر مستأصل شدند و قوم ثمود که به صیحه واحده فجئة هلاک شدند. وَ الَّذِینَ مِنْ بَعْدِهِمْ: و آنانکه بعد از ایشان بودند مانند قوم لوط که شهرهاى ایشان زیر و رو شد و اصحاب ایکه که به ظلمت گرفتار شدند. وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعِبادِ: و نیست خداى تعالى که خواهد ظلم را براى بندگان خود، یعنى ایشان را به گناه عذاب نفرماید بلکه تدمیر ایشان بر وجه عدل بود، زیرا ایشان به مرتکب شدن اعمال قبیحه و افعال شنیعه، مستوجب آن شدند، پس شما ترک ظلم کنید تا به آن انواع عقاب مبتلا نشوید.
تنبیه: آیه شریفه دال است بر بطلان جبر، زیرا این مطلب محقق باشد پس از ارشاد و هدایت بندگان به ارسال رسل و انزال کتب و اعطاء قدرت و تمکین به آنان، البته مختار خواهند بود در فعل و ترک؛ پس قول به اینکه تمام افعال صادر از خدا و بنده را هیچ مدخلیتى نیست در آن اصلا، هر آینه از درجه اعتبار ساقط است؛ چه اگر بنده قادر و موجد فعل نباشد و با صدور فعل قبیح از او خدا او را معاقب فرماید، خدا اظلم الظالمین باشد، و حال آنکه فرماید: «وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعِبادِ». و این آیه ابلغ است از حیثیت نفى حدوث تعلق اراده او به ظلم از آیه:
«وَ ما رَبُّکَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ» «1» زیرا هرگاه اراده ظلم نفرماید، پس از نفس ظلم به طریق اولى متعالى و مبرا باشد.
[ نظرات / امتیازها ] مِثل‌َ دَأب‌ِ قَوم‌ِ نُوحٍ که در اثر تکذیب نوح بطوفان غرق شدند.
وَ عادٍ قوم هود که بباد هلاک شدند.
وَ ثَمُودَ که بصیحه و صاعقه تلف شدند.
وَ الَّذِینَ مِن بَعدِهِم مثل قوم ابراهیم و لوط و شعیب که به خسف و امطار حجاره و صیحه از بین رفتند و تمام در اثر تکذیب انبیاء بوده خدا باحدی ظلم نمیکند.
وَ مَا اللّه‌ُ یُرِیدُ ظُلماً لِلعِبادِ آنها خود بخود ظلم کردند
[ نظرات / امتیازها ]