کلمه «حلى» که در اصل بر وزن فعول بوده جمع «حلى»- به فتح حاء و سکون لام- است مانند «ثدى» که جمع «ثدى» است، و این کلمه به معناى چیزهایى است که آدمى خود را با آن زینت مى‏دهد از قبیل طلا، نقره و امثال آن. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «عجل» به معناى بچه گاو است. [ نظرات / امتیازها ]

«خوار» به معناى آواز مخصوصى است که گاوها دارند، و اینکه در بیان خصوصیات گوساله سامرى فرمود: «جَسَداً لَهُ خُوارٌ» دلالت دارد بر اینکه گوساله مزبور جاندار نبوده بلکه تنها صداى گوساله را داشته است. [ نظرات / امتیازها ]

این آیه داستان گوساله‏پرستى بنى اسرائیل را ذکر مى‏کند، و تفصیل آن بطورى که در سوره طه آمده این است که: بعد از رفتن موسى (علیه السّلام) به میقات پروردگار، بنى اسرائیل از دیر آمدنش به تنگ آمدند و سامرى از ناشکیبایى ایشان استفاده نمود و آنان را بفریفت، به این طریق که زینت آلات ایشان را گرفت و از آن مجسمه گوساله‏اى ریخت که مانند سایر گوساله‏ها صدا مى‏کرد، و آن را معبود ایشان خواند و گفت: این است اله شما و اله موسى. بنى اسرائیل هم گفته او را پذیرفته و در برابر آن به سجده درآمدند و آن را معبود خود پنداشتند. البته در سوره مورد بحث این جزئیات ذکر نشده، و آنچه هم که ذکر شده بى‏نیاز از جزئیات مذکور در سوره طه نیست. و این خود دلیل روشنى است بر اینکه سوره طه قبل از سوره مورد بحث نازل شده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

جمله «أَ لَمْ یَرَوْا أَنَّهُ لا یُکَلِّمُهُمْ وَ لا یَهْدِیهِمْ سَبِیلًا» ایشان را مذمت مى‏کند به اینکه چطور یک مطلب روشن و واضحى را که عقل هر کس در اولین نظر آن را درک مى‏کند درک نکردند و هیچ به خود نگفتند: اگر این گوساله خداى ما بود لا بد و لا جرم با ما حرفى مى‏زد و ما را به راه راست هدایت مى‏کرد.
و اگر از میان همه صفاتى که منافى با الوهیت گوساله است، خصوص حرف نزدن و هدایت نکردن آن را ذکر نمود و از سایر صفات آن از قبیل جسمیت، مصنوع بودن، محدودیت و گنجیدنش در مکان و زمان و امثال اینها سکوت کرد، با اینکه اینها نیز منافات با الوهیت آن دارد، براى این بود که این دو صفت یعنى تکلم و هدایت از روشن‏ترین صفاتى است که الوهیت مستلزم آن است، زیرا هر کس هر چیزى را اله و معبود خود مى‏داند ناگزیر است از اینکه آن اله را به آن نحوى که خود او دوست مى‏دارد پرستش کند، لا جرم آن اله مى‏بایستى راه پرستش مورد علاقه خود را به بندگان خود معرفى کند و این خود مستلزم تکلم و تفهیم است، و بنى اسرائیل با اینکه مى‏دیدند گوساله حرف نمى‏زند و آنان را هدایت نمى‏کند با این همه پیشنهاد الوهیت آن را از سامرى پذیرفتند.
جهت دیگرى که باعث شد از میان همه صفات گوساله مزبور این دو صفت ذکر شود این بود که در ذهن بنى اسرائیل این مشخصه از موسى (علیه السّلام) مرکوز و معهود بود که او با خداوند حرف مى‏زند و مردم را به راه او هدایت مى‏کند و خداوند با او حرف مى‏زند و او را به راه خود دلالت مى‏نماید و چون چنین ارتکازى را داشتند مى‏بایست این معنا را فهمیده باشند که اگر گوساله مزبور خداى ایشان و خداى موسى بود، قدرت بر سخن گفتن مى‏داشت و مردم را هدایت مى‏کرد، و چون این سؤال بود که چطور بنى اسرائیل مطلبى به این روشنى را نفهمیدند لذا فرمود: «اتَّخَذُوهُ وَ کانُوا ظالِمِینَ». [ نظرات / امتیازها ]

در کتاب روح المعانى (ج 9 ص 63) مى‏گوید: از على بن ابى طالب (کرم اللَّه وجهه) روایت شده که آن جناب کلمه «خوار» را «جؤار»- با جیم به صداى پیش و با همزه- قرائت نموده و معناى‏ آن آواز و صوت شدید است. [ نظرات / امتیازها ]