- خداوند به پیامبر(ص) وعده داد که او را به برنامه و شریعتى ساده راهنمایى کرده و بر انجام دادن آن آماده و توانا سازد.
و نیسّرک للیسرى
«یسرى» وصف براى موصوفى محذوف از قبیل «الطریقة» یا «الشریعة» و به معناى سهل تر و آسان تر است. اسناد فعل «نیسّر» به ضمیر خطاب ـ با آن که در این موارد طبیعى آن است که تعبیر «آسان کردن یسرى براى پیامبر(ص)» به کار رود; نه «آسان ساختن پیامبر(ص) براى یسرى» بیانگر آن است که خداوند وعده ایجاد تحولات درونى در شخص پیامبر(ص) را، به آن حضرت داده است که با سهولت پذیراى برنامه الهى گردد.
2 - اسلام، آسان ترین شریعت و به دور از تکالیف دشوار و مشقّت بار
و نیسّرک للیسرى
به قرینه «فذکّر» در آیه بعد ـ که تذکّر به انسان ها را بر این آیه تفریع کرده است ـ مراد از «یسرى» همان آیین اسلام است که پیامبر(ص) مأمور یاد آورى آن به مردم شده است.
3 - توفیق یافتن پیامبر(ص) به فراگیرى قرآن و به خاطر سپردن آن، نیازمند امدادهاى ویژه خداوند
و نیسّرک للیسرى
به قرینه «سنقرئک فلاتنسى» (در آیات پیشین) مى توان گفت: مراد از «نیسّرک»، آماده ساختن پیامبر(ص) براى قرائت و حفظ قرآن است.
4 - تسبیح خداوند، زمینه ساز امدادهاى ویژه خداوند به پیامبر(ص) و فراهم آورنده تسهیلات براى عمل کردن آن حضرت به تکلیف الهى خویش
سبّح ... و نیسّرک للیسرى
5 - فراهم ساختن شریعتى ساده براى پیامبر(ص)، از جلوه هاى ربوبیت خداوند است.
سبّح اسم ربّک ... و نیسّرک للیسرى
[ نظرات / امتیازها ] [8] به همان گونه که خدا برای هر چیز تقدیری مقدّر ساخته، و آن را به سوی اینکه تقدیر راهنمایی کرده، به همین گونه هم برای انسان تقدیری، و برای زندگی او سنتها و برنامههایی قرار داده و به آنها راهنمای او شده، ولی اینکه به صورتی است که با وضع دیگر چیزها و موجودات زنده تفاوت دارد. به او عقل بخشیده و اینکه عقل را با وحی برانگیخته، و اراده و مسئولیت را بر عهده او گذاشته، تا به وسیله بینش عقل خودش و راهنمایی وحی کشف کند. که از چه راههایی میتواند به هدفهای خود برسد، پس اگر از راههای ایمن به راه افتد، به آسانی به هدفهای خویش خواهد رسید، و اگر از آنها اعراض کند، با گرفتاری سخت رو به رو خواهد شد، و همچون کسی است که راه آسفالت شده را بگذارد و از کوره راهها روانه مقصد شود که اگر هم به مقصد برسد با رنج و زحمت فراوان همراه خواهد بود.
«وَ نُیَسِّرُکَ لِلیُسری- و رسیدن به راه آسان را برای تو میسّر میسازیم.»
خدا آدمی را برای اینکه که عذابش کند، یا با آفرینش او به بازی بپردازد، نیافریده است، بلکه برای آن که او را مشمول رحمت خویش گرداند و با فضل و کرامت خویش بر او تفضل کند چنین کرده است، و به همین گونه هیچ زندهای را برای عذاب دادن یا در معرض لهو و لعب قرار دادن نیافریده است، و آنچه از عذاب و دشواری که به افراد بشر میرسد، نتیجه چیزی است که خود کسب کردهاند. و بدین گونه «یسری» به شریعت آسان و با گذشتی تفسیر شده است که خدای بزرگ پیامبر و امّت او را توفیق دست یافتن به آن بخشیده است تا در امنیت و آرامش خاطر زندگی کنند.
شریعتی است که دید و بینش و بصیرت انسان را از و جدان او بر میانگیزد، و با فطرت و نیازمندیهای او متناسب است و با طبیعتی که پیرامون او را فرا گرفته سازگاری دارد.
دین خدا در میان روشهای معرفت آن یک را برگزیده است که برانگیختهشدن فطرت و طرف خطاب قرار گرفتن ضمیر و و جدان متکی است و پیچیدگی و ابهامی در آن وجود ندارد، و آدمی را به آن ترغیب میکند که خود به نظر کردن در چیزها بپردازد، و با سیر در زمین و اندیشه کردن در آثار گذشتگان و توجه به نمودهای طبیعی، با حقایق تماس پیدا کند و آنها را از نزدیک بشناسد.
اینکه روش در دیگر چیزهایی که انسان به آنها نیاز دارد، از عقاید و احکام گرفته تا معامله با دیگران نیز پیروی میشود، و به همین سبب است که اطمینان و اعتماد و عرف و گواهی شاهدان عادل و رأی کارشناسان میزان و مقیاس معاملات میان مردم میشود، که چون اینکه روش را با روشهای پیچیده موجود در دیگر دینها مقایسه کنیم، آسانی و روانی آن به خوبی آشکار میشود.
نیز چنین است که احکام دین در تعیین اوقات و پیمودنیها و زنکردنیها که با حالت طبیعی انسان سازگار است. توجه داشته باشید که چگونه وقت نماز پیش از طلوع آفتاب و پس از غروب و هنگام رسیدن خورشید به وسط آسمان معین شده، و وجوب روزه با دیدن هلالی است که همگان آن را مشاهده کنند.
نیز هیچ نیازی از نیازهای آدمی در اینکه دین در معرض فراموشی قرار نگرفته: ازدواج حرام نشد، از آرایش زندگی دنیا نهی به عمل نیامد، و عواطف مورد بیتوجهی قرار نگرفته، و بلند پروازیهای روح فرو گذار نشده ... و کدام شریعت آسانتر از شریعتی است که با نیازمندیهای بشر متناسب باشد!
شاید همین امر سبب انتشار اسلام به صورتی منظم در طیّ قرون متمادی بوده، و هنوز اینکه اسلام در حال افزایش شماره پیوستگان به آن در هر سال است.
خداوند متعال رسولش را- صلی اللّه علیه و آله- برای پذیرش وحی موفق ساخت و اینکه کار را برای او میسر کرد، و همچنین دست یافتن به معارف قرآن را برای هر کس که خواهان آن بوده باشد آسان ساخت، و اگر چنین نمیبود خرد آدمی به شناخت یک کلمه از کلمات پروردگار نمیتوانست برسد.
[ نظرات / امتیازها ] در ادامه آیه مى افزاید:
إِنَّهُ یَعْلَمُ الْجَهْرَ وَ ما یَخْفى
مگر آنچه را خدا بخواهد، که ذات پاک او آشکار و نهان را مى داند.
واژه «جهر» به معنى بالابردن صدا در خواندن است، در برابر آن واژه «همس» به معنى آهسته خواندن مى باشد، و منظور این است که: خدا هر آنچه از قرآن را با صداى بلند و یا آهسته بخوانى، همه را مى داند و آنچه را که بخواهد براى همیشه به خاطر تو مى سپارد و آن را حفظ خواهى شد.
[ نظرات / امتیازها ]