معنی این آیه این است که خداوند می‌فرماید ما راه خیر و شر را با الهامى از خود به انسان تعلیم دادیم، در نتیجه او به خودى خود و به الهام ما خیر و شر را تشخیص مى‏دهد، پس آیه مورد بحث در معناى آیه زیر است که مى‏فرماید: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها» (شمس/7-8). [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «نجد» به معناى راهى است به سوى بلندى، و مراد از «نجدین» راه خیر و راه شر است و اگر راه خیر و شر را نجد خوانده، براى این بوده که هر دو مستلزم رنج و مشقت است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در خلال این آیات سه‏گانه (آیات 8 تا 10) حجتى نهفته است بر اثبات مضمون آیه «أَ یَحْسَبُ أَنْ لَمْ یَرَهُ أَحَدٌ»، و آن مضمون این است که خداى تعالى اعمال بندگان و ضمائر آنان را مى‏بینند، خیر آن را از شرش، و حسنه آن را از سیئه‏اش تشخیص مى‏دهد.

و حاصل حجت مذکور این است که خداى سبحان کسى است که دیدنى‏ها را به وسیله دو چشم- یا به عبارتى دو عدسى- به انسانها نشان داد، و چگونه تصور مى‏شود که هر دیدنى را به انسان نشان بدهد، ولى خودش آنها را نبیند، و نیز خداى تعالى کسى است که هر انسانى را از راه سخن گفتن به منویات انسانهاى دیگر آگاه مى‏کند، و چگونه تصور دارد که خود او از باطن بندگانش آگاه نباشد، و چگونه ممکن است براى بندگانش پرده از اسرارى بردارد که براى خودش مستور باشد، و خداى عز و جل کسى است که با الهام خود به انسان تشخیص خیر و شر را داده، و آیا ممکن است با این حال خود او خیر و شر و حسنه و سیئه را تشخیص ندهد؟ [ نظرات / امتیازها ]

1-شخصى به امیر المؤمنین (علیه‌السلام) عرضه داشت: بعضى پنداشته‏اند که منظور از کلمه «نجدین» در آیه «وَ هَدَیْناهُ النَّجْدَیْنِ» دو پستان مادر است. فرمود: نه چنین نیست بلکه منظور خیر و شر است.

2-حمزة بن محمد از امام صادق (علیه‌السلام) پرسید: معناى «وَ هَدَیْناهُ النَّجْدَیْنِ» چیست؟ فرمود: راه خیر و راه شر.

علامه طباطبایی: در الدر المنثور (ج 6، ص 353) هم این معنا به چند طریق از على (علیه‌السلام) و انس و ابى امامه و دیگران از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده. و قمى هم آن را در تفسیر خود (ج 2، ص 423) آورده، اما بدون سند و بدون ذکر امام.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

«نجد» به معناى مکان بلند، در برابر «تهامه» به معناى گود است. [ نظرات / امتیازها ]

به فرموده امام صادق‏ (علیه‌السلام) به راه خیر و شر، نجدین مى‏گویند.

تشبیه راه خیر و شر به راهى که در ارتفاعات است. شاید براى آن باشد که پیمودن راه خیر بخاطر مبارزه با هوسها و پیمودن راه شر به علّت عواقب تلخ آن. همچون عبور از راه مرتفع است، و براى هر عاقلى مسئله خیر و شر مثل زمین بلند روشن و برجسته است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

نجد چنانکه گفتیم به معنى بلندى یا سرزمین بلند است ، و در اینجا منظور راه خیر و راه شر است.
در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) مى‏خوانیم که فرمود : یا ایها الناس ! هما نجدان : نجد الخیر و نجد الشر ، فما جعل نجد الشر احب الیکم من نجد الخیر : اى مردم ! دو سرزمین مرتفع وجود دارد : سرزمین خیر ، و سرزمین شر ، و هرگز سرزمین شر نزد شما محبوبتر از سرزمین خیر قرار داده نشده است .
بدون شک تکلیف و مسؤولیت بدون شناخت و آگاهى ممکن نیست ، و خداوند طبق آیه فوق این آگاهى را در اختیار انسانها قرار داده است.
این آگاهى از سه طریق انجام مى‏گیرد : از طریق ادراکات عقلى و استدلال ، و از طریق فطرت و وجدان بدون نیاز به استدلال ، و از طریق وحى و تعلیمات انبیا و اوصیاء ، و آنچه را مورد نیاز بشر در پیمودن مسیر تکامل است خداوند به یکى از این سه طریق یا در بسیارى از موارد با هر سه طریق به او تعلیم کرده است .
قابل توجه اینکه در این حدیث تصریح شده که پیمودن یکى از این دو راه بر طبع آدمى آسانتر از دیگرى نیست ، و این در حقیقت تصور عمومى را که انسان تمایل بیشترى به شرور دارد و پیمودن راه شر براى او آسانتر است نفى مى‏کند.
و به راستى اگر تربیتها غلط و محیطهاى فاسد نباشد ، عشق و علاقه انسان به نیکیها بسیار زیاد است ، و شایدتعبیر به نجد ( سرزمین مرتفع ) در مورد نیکیها به خاطر همین است زیرا زمینهاى مرتفع هواى بهتر و جالبترى دارند و در مورد شرور از باب تغلیب است.
بعضى نیز گفته‏اند این تعبیر اشاره به ظهور و بروز و آشکار بودن راه خیر و شر است ، همانگونه که یک سرزمین مرتفع کاملا نمایان است.

[ نظرات / امتیازها ]

بسم الله الرحمن الرحیم
وَ هَدَیْناهُ النَّجْدَیْنِ «آیا ما راه خیر و شرّ (حق و باطل) را به او ننمودیم؟» عوامل بسیارى مانند نحوه تربیت و شرایط رشد اجتماعى و فرهنگى و همچنین یادگیریها و تجارب شخصى انسان باعث مى‏شود که او، از دو راه خیر و نیکى و خوشرفتارى با مردم و یا شرّ و ظلم و تجاوز یکى را انتخاب کند. مثلا گاهى انسان مى‏آموزد که ناکامى را با رفتارى پرخاشگرانه نسبت به دیگران یا با انزوا و فرو رفتن در خود جبران کند و گاهى هم یاد مى‏گیرد که با اندیشه و تفکر درباره حل مشکلاتى که برایش پیش مى‏آید، در برابر ناکامیها بایستد و بکوشد راه حلهاى جدیدى که بیشتر به کار غلبه بر مشکلات مى‏آیند براى جبران ناکامیها پیدا کند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]