» توکل واعتمادبه نفس

 نويسنده : محمدعلی حاجیان

 سرنوشت،یانصیب وقسمت مواردی هست که توسط شخص رقم می خوردوخداوندمتعال درپدیدآوردن خوشبخت یابدبخت شدن انسانهانقشی ایفانمی کندوقابل ذکراست که حق تعالی به عنوان پدیدآورنده انسان شعورذاتی رابه بندگان عطافرموده حال اگراین شعورذاتی راسعی کنیم باروروپرورش صحیح دهیم نتیجه مطلوب کسب خواهیم کردوبه عکس عمل کنیم مواجه باانواع ناکامی هاخواهیم شد

 » تدریس قران

 نويسنده : علی میرلطیفی

 مراحل تدریس تشدید

 » حق و تکلیف در نگاه قرآن

 نويسنده : ابراهیم محمودی

  در این نوشتار، اشاره ای به تاریخچه مسأله حق و تکلیف شده است که در مباحث فرق اسلامی ابعاد گسترده ای داشته است. در مسائل کلامی، موضوعاتی همچون حسن و قبح عقلی، جبر و اختیار، تفضلی یا استحقاقی بودن ثواب، از دیر باز مورد مناقشه بوده است. در حالی که اشاعره تنها از تکلیف سخن می گفتند، شیعه و معتزله حقوقی را نیز برای بنده قائل بودند. از این میان، حسن و قبح عقلی خود کلید حل بسیاری از مباحث و عقاید شیعه امامی و معتزله است که پاداش الهی را به استحقاق می دانستند. برخی نیز مانند علامه طباطبایی دیدگاهی نزدیک به اشاعره دارند. امروزه، برخی مسأله را با نگاه برون دینی نگریسته از بستر اصلی خارج می کنند و حقوق بشر مصوب سازمان مللل را معیار ارزیابی حقوق و تکالیف می دانند. در نتیجه اگر اسلام موافق با آنها نبود راه حل را در این می دانند که گفته شود این حقوق، دینی نیستند، بلکه برون دینی هستند و اثبات یا سلب آنها از سوی دین نخواهد بود. باید گفت حتی پذیرش حسن و قبح عقلی، و برون دینی بودن این موضوع، باز هم هیچ دلیل عقلی بر معیار بودن حقوق بشر سازمان ملل در این زمینه وجود ندارد، بویژه که منشور اسلامی آن نیز تدوین شده است. نیز جدا کردن باورهای دینی از برنامه ها ابتر کردن دین است.

 » زوجین بر مودت پایداری کنند تا به مرحله ‏رحمت الهی برسند

 نويسنده : مریم ریاحی

 حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی،
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،مقاله ای زیبا در مورد ایه 21 سوره روم به شرح ذیل نوشته اند :
حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، آیه 21 سوره روم را که می‌فرماید از نشانه‏ هاى او اینکه از [نوع] خودتان ‏همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید و میانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در این [نعمت] براى مردمى که ‏مى‏اندیشند قطعاً نشانه‏هایى است»، قلب سوره‌های قرآن در مورد همسرداری عنوان کرد و به تفسیر واژه‌های مودت و ‏رحمت در این آیه پرداخت.‏
وی تصریح کرد: وقتی انسان به دنیا می‌آید، دانشی ندارد و دانش را با ابزارها و زمینه‌هایی که خداوند در وی قرار ‏داده است فرا می‌گیرد، خداوند در وجود انسان‌ها استعدادهایی نیز سرشته است؛ لذا برخی از خصلت‌ها خصلت‌های ‏خاص یک سرزمین و یک تاریخ نیست، بلکه خصلت‌های همگانی و همه بشری است و چون یک نوع هماهنگی ‏فراگیر در انسان‌ها دارد، این خصلت‌ها را می‌توان یکی از جنبه‌های خلقت خدا دانست.‏
مدیر گروه علوم قرآن مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم با اشاره به واژه‌های صدر آیه تصریح کرد: در صدر آیه ‏کلیدواژه خلقت تذکر داده شده و از نشانه‌های خالقیت خداوند تعالی همین مناسباتی که بین ما شکل می‌گیرد، ‏عنوانشده است که خاستگاه آن فطرت ماست که بر اساس آن ما به فرزند و همسرمان احساس محبت می‌کنیم. این ‏سرشت را ما در خودمان ایجاد نکرده‌ایم، بلکه خداوند آن را در ما به ودیعه گذاشته و ما و هر انسان سالم دیگری این ‏احساس را دارد.‏
وی در تبیین واژه‌های مودت و رحمت در آین آیه گفت: معمولاً همسران در ابتدای آشنایی و در آغاز زندگی خود ‏شاهد شکل‌گیری و وجود محبت بسیار شدید و نوعی توجه بسیار شدید به عواطف همدیگر هستند؛ این احساس در آنها ‏شکل می‌گیرد و روز‌به‌روز تقویت شده و بعد به حالت تعادل می‌رسد.‏
حجت‌الاسلام بهمنی به تفسیر واژه مودت پرداخت و گفت: برخی محققان مودت را نوع خاصی از دوستی ‏دانسته‌اند، مودت آئین دوستی را به جا اوردن است، یعنی آئین دوستی را به‌جاآوردن، مثلاً افراد با اطرافیانشان که ‏حتی رابطه و پیشینه عاطفی هم با آنها ندارند به رسم دوستی رفتار می‌کنند و علائم دشمنانه از خود صادر نمی‌کنند.‏
وی اظهار کرد: در روایات آمده است که «اگر بدون اینکه دوست باشید، به رسم دوستی با کسی رفتار کنید، سبب ‏زایش دوستی می‌شوید»، پس اگر در چنین ترازی از شخصیت باشید و نوعاً بر ضد کسی علائم خصمانه و دشمنانه ‏صادر نشود، دوستی ایجاد می‌شود. بین همسران نیز آنچه که متن هست و باقی می‌ماند، رسم دوستی است و باید به ‏رسم دوستی رفتار کنند، ولو اینکه در برهه‌ای از زندگی دچار مشکل شده باشند؛ مثلاً وقتی با هم مشاجره دارند، به ‏محض اینکه نفر سومی وارد شد، به‌نحوی با هم تعامل می‌کنند که گویی هیچ مشکلی وجود ندارد؛ این یعنی به رسم ‏دوستی عمل کردن، اما گاهی زوجین در رعایت رسم دوستی تحمل و تدبر لازم را ندارند.‏
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: همسران باید خط قرمزی داشته باشند که در هر ‏حال به رسم دوستی عمل کنند و حتی اگر گلایه‌ای از هم داشته باشند، از هم گلایه می‌کنند؛ چرا که گلایه متعلق به ‏دوستان است. و حتی دعوا کردن به رسم دوستی هم آدابی دارد.‏
وی در تشریح و تبیین معنی رحمت گفت: رحمت در آیات قرآنی در کنار غفران و عفو مطرح شده است. رحمت ‏فراتر از عفو و غفران و مرتبه عالی آنهاست؛ یعنی در رحمت افزون بر اینکه از گناه و خطا گذشته می‌شود و اثر گناه از ‏بین می‌رود، گناه جبران هم می‌شود.‏
حجت‌الاسلام بهمنی در مقایسه بین معانی واژه‌های مودت و رحمت گفت: مودت مرحله اول دوستی و به جا ‏آوردن رسم دوستی است و رحمت یعنی جان دوستی که فداکاری‌های دوستان متعلق به قسمت رحمت است.‏
وی تصریح کرد: خداوند هر دوی این احساس‌ها را بین همسران قرار داده است که کف و حداقل آن مودت و اوج ‏آن رحمت است و اگر زوجین در محضر خداوند مودت را پاس بدارند و اگر بر این مودت پایداری داشته باشند، به ‏مراحل بعدی که مرحله اوج آن رحمت است می‌رسند. مراحل حقوق، نفقه و شئون زندگی، کف همسرداری و همان ‏مودت است و ازخودگذشتگی‌ها و فداکاری‌ها در حوزه رحمت است

 » رهبری در اسلام

 نويسنده : سمیه سادات میراحمدیان

 کلید واژه : رهبری- مدیریت- اسلام-

 یک مقاله دانشجویی در خصوص مدیریت و رهبری از دیدگاه اسلام

 » بررسی اهمیت قصه‌ها و ضرب‌المثل‌ها در قرآن

 نويسنده : مریم ریاحی

 یکی از شیوه‌های قرآن کریم برای تعلیم عملی، استفاده از مثل است و مثل از آن جهت که ماندگاری و تاثیرگذاری بالایی دارد، به آسانی در دل‌ها نفوذ کرده و زمینه اعتلای نفوس مستعد را فراهم می‌سازد. این ویژگی سبب شده است که در متون فارسی نیز، از مثل‌ها جهت زیبایی و جذابیت سخن و فهوای کلام استفاده شود.
قرآن کریم به عنوان کلام الهی و معجزه جاوید پیامبر اسلام(ص) کتابی است که هدایت و راهنمایی مسلمانان را در خود دارد. این کتاب آسمانی، شامل ظرایف فراوانی است که برای تربیت بشر آمده تا او را از تاریکی‌های جهل و نادانی به سوی سعادت و هدایت رهنمون سازد.
برای رسیدن به این هدف، قرآن اسلوب بیان خاصی دارد که نه شعر است و نه نثر. اسلوب قرآن برای رسیدن به این هدف، سه روش مهم قصه‌گویی، سوگند یاد کردن و استفاده از ضرب‌المثل‌ها می‌باشد.
ارائه مثال در حقیقت نوعی تعلیم عملی است و قرآن نیز به عنوان عالی‌ترین کتاب تربیتی، امثال فراوانی را در زمینه‌های مختلف ذکر می‌کند. این مثل‌ها انسان‌های وارسته و خداجو را به تعقل و تفکر دعوت می‌کند و از مثل و داستان در خدمت هدف و رشد دادن به عقول و افکار و جهت دادن به زندگی بشر استفاده می‌کند. چنان که خدای متعال نیز می‌فرماید: «و لقد ضربنا للناس فی هذا القرآن من کل مثل...؛ و به تحقیق در این قرآن برای مردم از هرگونه مثلی آوردیم... (روم، آیه 58).»
«و تلک الامثال نضربها للناس و ما یعقلها الا العالمون؛ و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم و[لی] جز دانشوران در آنها تعقل نمی‌کنند(عنکبوت، آیه 43).»
فواید و آثار سازنده مثل
از آثار و فوائد مثل‌ها، می‌توان این موارد را برشمرد:
1ـ حضور پیوسته یک سخن کوتاه در میان جامعه، آن هم به مدت طولانی، بیانگر پختگی فکری است که مثل حامل آن می‌باشد و اگر غیر از آن بود، تجربه و مرور زمان، خلاف آن را ثابت می‌کرد و مثل از چشم‌ها می‌افتاد و از حافظه زمان حذف می‌شد.
2ـ ممکن است مثل به خاطر ایجاز و اختصار، از نیم خط تجاوز نکند اما در حقیقت بازگو کننده حقایقی است که در یک رساله و یک کتاب می‌گنجد.
3ـ اهمیت مثل تا حدی است که گاهی یک مثل بسیار کوتاه ما را از آوردن استدلال‌های پیچیده بی‌نیاز می‌کند و قابل فهم برای عموم مردم می‌شود و هرکدام به میزان درک و فهم خود از آن استفاده می‌برند.
4ـ مثل برای خود، حد و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد؛ زیرا یک حقیقت زنده است که در تمامی ملل وجود دارد و به نوعی مانند قوانین ریاضی و هندسی است که مرزهای زمان و مکان را در هم می‌کوبد و برای خود محدودیتی قائل نیست.
5ـ مثل حقایق اخلاقی و اجتماعی را که فراتر از حس و لمس است، در قالب امور محسوس می‌ریزد و آن را به اذهان نزدیک‌تر می‌سازد.
6ـ مثل به خاطر دربرگیری یک رشته افکار و اندیشه‌های بلند، فرد را به کنجکاوی وادار می‌کند تا فکر و اندیشه خویش را به کار اندارد و واقعیت را به دست آورد.
7ـ در مقام پند و نصیحت و نکوهش افراد، ضرب‌المثل اثر معجزه‌آسایی دارد؛ زیرا بدون این که فرد را به عواقب کار خود متوجه سازد، نتیجه کار دیگری را که با این مورد هم‌سو بوده، مطرح می‌کند و آن را در نظرش مجسم می‌سازد و از این طریق، احساسات فرد را علیه خود تحریک نمی‌کند.
8ـ همچنین ضرب‌المثل بر زیبایی و جذابیت سخن می‌افزاید.
قرآن نیز برای استفاده از این فوائد، برای اثبات سخن و فهم مطالب از مثل کمک گرفته و به صورت لطیف و ملیحی از این صنعت استفاده کرده است. به گونه‌ای که نه اقتباس از کلام بشری کرده است تا از حد اعجاز تنزل یابد و نه از محاوره معارف فراتر رفته است تا سخن غیر مجذوب و دشوار شود، بلکه به سبکی بدیع و نو با ضرب‌المثل‌هایی عالی و شگفت، زیبایی‌ها و شگفتی‌های خویش را تماشایی‌تر کرده است.
مثل‌های قرآنی
مثل‌های قرآنی عبارتند از:
1ـ مثل‌هایی که قرآن نیز از آنها به عنوان مثل یاد می‌کند و به بیان سرگذشت گذشتگان از ابرار و اشرار می‌پردازد و متذکر می‌شود که بیان این قصص برای تذکر و تامل اهل خرد است و در آن برای کسانی که بیندیشند، پندهاست.
2ـ مثل‌هایی که هرچند به صورت مثل در قرآن ترسیم نشده است؛ ولی به قدری جامع و رسا و گویا است که به صورت مثلی رایج درآمده است.
نکته‌ای که باید بدان توجه کرد این است که تمامی مثل‌های قرآنی، بخشی از حقایق است که بازگو می‌شود و به هیچ عنوان جنبه خیالی ندارد و ادعای افرادی که برخی از تمثیل‌های قرآن را از این دسته می‌شمارند مانند داستان آدم و پیروزی شیطان بر او یا سرگذشت ‌هابیل و قابیل و یا سخن گفتن مورچه با سلیمان، ادعایی پوچ و بی‌پایه و اساس است.
قرآن کریم خود به این مساله اشاره می‌کند، آنجا که می‌فرماید: «به راستی در سرگذشت آنان برای خردمندان عبرتی است، این قصص سخنی نیست که به دروغ ساخته شده باشد، بلکه تصدیق آن چه از کتاب‌هایی است که پیش از آن بوده و روشن‌گر هرچیز است و برای مردمی که ایمان می‌آورند رهنمود و رحمتی است (یوسف، آیه 111).»

 » پندهای کوتاه و زیبای قران

 نويسنده : مریم ریاحی

 
انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون (حجر/ آیه 9 )

بی‏تردید ما این قرآن را به تدریج نازل کرده‏ایم و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ (الحجرات/١٠)
قطعا مؤمنین برادر یکدیگرند

فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ (المآئده/٤٨)
در کارهای خیر از همدیگر سبقت و پیشی بگیرید

وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا (بقره/٨٣ )
با مردم نیکو سخن بگوئید

وَأَوْفُوا بالْعَهْدِ (اسراء٣٤)
به عهد و پیمان خود وفا کنید

اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى (المائده/٨)
عدالت پیشه کنید که آن به تقوی نزدیکتر است
الا بذکر الله تطمئن القلوب (رعد/2
آگاه باشید تنها با یاد خدا دلها آرام و مطمئن می گردد
فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ (ص/٢٦)

بین مردم به حق حکم و قضاوت کن

إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ (محمد/٧)
اگر (دین) خدا را یاری کنید او هم شما را یاری می کند

وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى (المآئده/٢)

در (کارهای ) نیک و تقوا با یکدیگر همکاری کنید

وَنَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَةً (الانبیاء/٣٥)
با خیر و شر شما را آزمایش می کنیم

إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ (هود/١١٤)
قطعا نیکیها بدی ها را از بین می برند

وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ (النساء/١٩)
با زنان به نیکی و شایستگی معاشرت کنید

انَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ (الحجرات/١٢)
قطعا بعضی از گمانها گناه است
وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ (الهمزه/١)
وای بر هر عیب جوی هرزه زبان

لئِنْ شَکَرْتُمْ لأزِیدَنَّکُمْ (ابراهیم/۷ )
اگر شکرگزار نعمتها بودید (نعمتهایم را) افزون خواهم نمود

إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ (الحجرات۱۳)

همانا گرامی ترین شما در نزد خدا با تقواترین شماست

وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ (بقره/۱۹۱)

فتنه انگیزی از کشتار سخت تر (وبدتر) است

وَلا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ (البقره/۲۳۷)
فضل و نیکی به یکدیگر را از یاد نبرید

وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَیْنَهُمْ (الشوری/ ۳۸)

(مؤمنین) کارشان با مشورت یکدیگر انجام می گیرد

أَفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ (النساء/۸۲)

پس چرا در قرآن تدبر و اندیشه نمی کنند ؟

إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ (المائده/۱۳)

قطعا خداوند نیکو کاران را دوست می دارد

وَوَصَّیْنَا الإنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا (الاحقاف/۱۵)
ما انسان را به احسان به پدر و مادر سفارش کردیم

إِنَّ الشَّیْطَانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ (الاسراء/۵۳)
همانا شیطان بین انسانها دشمنی و فساد ایجاد می کند

وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ (الحج/۲۸)
وافراد درمانده و فقیر را اطعام کنید
وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ (الحج/۳۰)
از گفتار باطل و نا حق دوری کنید

فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ (هود/١١٢)
همانگونه که مامور شدی (دستور رسیده تورا) پایداری و استقامت کن
فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ (العنکبوت/١٧)
فقط روزی را در نزد خدا(از جانب او) بجوئید

مَنْ کَفَرَ فَعَلَیْهِ کُفْرُهُ (الروم/٤٤)

هرکس کافر شود کفرش به ضرر خود اوست

فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ (الروم/٦٠)
صبر کن که وعده خداوند حق است

ِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ (لقمان/١٣)
قطعا شرک به خدا ستم بسیار بزرگی است
أَلَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ (الزمر/٣٦)
مگر خدا کفایت گر بنده خود نیست ؟

إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ (لقمان/١٦)

قطعا خداوند بسیار لطیف و آگاه است


وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ ( لقمان/٣٤)


خداست که باران رحمت را نازل می کند

وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ ( الاحزاب/٣٧)

خداوند سزاوارتر و مستحق تر است که از او بترسی
وَکَفَى بِاللَّهِ حَسِیبًا ( الاحزاب/٣٩)
خداوند آنچه را که در قلب شماست می داند
َ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا فِی قُلُوبِکُمْ ( الاحزاب /٥١)
گفتار درست و محکم و استوار بگوئید

أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا کَسَبْتُمْ ( البقرة/٢٦٧)

از چیز های پاکیزه ای که به دست آورده اید انفاق کنید

هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ (فاطر/٣)
آیا آفریننده ای غیر از خدا هم هست ؟

 » مناقب حضرت علی (ع) در قرآن کریم (1)

 نويسنده : محمد رجب زاده

 کلید واژه : مناقب/علی /قرآن

 شان نزول آیات 55 و56 سوره مائده در باره حضرت علی (ع)
نظر مورخان ، محدثان و مفسران در باره این شآن نزول

 » نجس بودن یا نبودن لباس کسی که عادت ماهیانه است.

 نويسنده : علی رضا بلوری

 بحث در باره لباس

 » امامت در قران

 نويسنده : حسین باقری

 در این مقاله به مواردی که به امامت در قران کریم اشاره شده پرداخته شده است