(اقرا کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا): (و به او گفته شود، بخوان نامه ات را که تو خود برای رسیدگی و محاسبه اعمال خویش کفایت می کنی )،این آیه دلالت می کند که حجت کتاب عمل ، حجتی قاطع است که هیچ خواننده ای در آن تردید نمی کند هر چند که خود شخص گنه کار باشد، چون خود عمل را به عینه مشاهده می کند و جایی برای تردید و انکار وجود ندارد و پاداش و کیفر نیزعین خود عمل است ، همچنانکه می فرماید، (لا تعتذروا الیوم انما تجزون ما کنتم تعملون )، (امروز عذر نیاورید، چون کیفر شما همان عملی است که انجام می دادید).و ماحصل آیات این است که خدای سبحان قرآن را برای هدایت ملت اقوم قرارداده و سنت او چنین است که هر کس هدایت شود نتیجه عمل صالح و عقیده نیک خودرا می بیند و هر کس گمراه شود نتیجه اعمال بد و عقاید پلید خود را خواهد دید، پس واجب است که انسان از تمایلات و هواهای نفسانی خود پیروی نکند و در ارتکاب مشتهیات خود عجله نورزد، بلکه در امور، توقف و درنگ نماید تا خیر و شر را کاملاتشخیص داده و خیر را برگزیده و از شر احتراز نماید. [ نظرات / امتیازها ]

اقْرَأْ کِتابَکَ کَفى‌ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً «14»
اقْرَأْ کِتابَکَ‌: بخوان نامه عمل خود را. کَفى‌ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً:
کافى است نفس تو را امروز بر خودت محاسب، یعنى حساب خود را کن.
آدمى را محاسب نفس خود گرداند به جهت آنکه وقتى ببیند تمام اعمالش مضبوط و جزاى آن به عدل مکتوب است که نه از ثوابش چیزى کم و نه بر عقابش چیزى زائد باشد، در آن حال اذعان و اعتراف و خضوع و تضرع نماید، زیرا حجتى براى او و جاى انکار نباشد، و ظاهر شود بر اهل محشر که بر او ظلم نشده.
موعظه: جان برادر، امروز دفتر اعمال خویش را در پیش نه، و نظر کن از نیک و بد چه کرده‌اى؛ و چون فرصت دارى، در تدارک احوال خود کوشش‌نما که فردا مجال تلافى نخواهد بود.
پدرى پسر خود را گفت: امروز هر چه کنى و هرچه به مردم گوئى و از آنها شنوى و حرکات و سکنات خود را با من بگو. آن پسر تا نماز شام تمام اعمال یک روزه را باز گفت، پدر روز دیگر از پسر همین را خواست، پسر گفت:
زنهار اى پدر، هر چه خواهى رنج و زحمت بکشم این امر را واگذار که من طاقت ندارم. پدر گفت: تو را به این کار وادارم تا بیدار و هشیار باشى و از موقف حساب غافل نشوى. تو را طاقت یک روز حساب دادن با پدر نیست، حساب همه عمر با حق تعالى چگونه خواهى داد؟
تفسیر تبیان‌ «1» فرماید: چون آدمى زنده باشد، نامه عمل او باز و بر آن اعمال او را ثبت کنند، و در سکرات آن را در هم پیچند. و چون مبعوث شود باز شده به دست او دهند، گویند به او: (اقْرَأْ کِتابَکَ کَفى‌ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً). [ نظرات / امتیازها ]

اقرَأ کِتابَک‌َ کَفی‌ بِنَفسِک‌َ الیَوم‌َ عَلَیک‌َ حَسِیباً «14»
خطاب‌ میرسد ‌که‌ بخوان‌ و قرائت‌ کن‌ کتاب‌ ‌خود‌ ‌را‌ و کفایت‌ میکند ترا امروز اینکه‌ بوده‌ باشی‌ ‌بر‌ نفس‌ ‌خود‌ حساب‌ کننده‌ اقرَأ کِتابَک‌َ امر اقرء ممکن‌ ‌است‌ خطاب‌ الهی‌ برسد ‌ یا ‌ ملائکه‌ خطاب‌ کنند ‌که‌ نامه‌ عمل‌ ‌خود‌ ‌را‌ قرائت‌ کن‌ ببین‌ چیزی‌ ‌بر‌ ‌او‌ افزوده‌ نکرده‌ایم‌ ‌از‌ اعمال‌ شرّ و چیزی‌ ‌از‌ اعمال‌ خیر ترا اسقاط نکرده‌ایم‌ وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً کهف‌ ‌آیه‌ 48 گویا تمام‌ اعمالش‌ ‌را‌ ‌در‌ همین‌ ساعت‌ مرتکب‌ ‌شده‌ کَفی‌ بِنَفسِک‌َ الیَوم‌َ انصاف‌ بده‌ و ‌خود‌ حساب‌ ‌خود‌ ‌را‌ رسیدگی‌ کن‌ عَلَیک‌َ حَسِیباً.
احتیاج‌ ‌به‌ اینکه‌ دیگران‌ رسیدگی‌ بحساب‌ تو کنند نیست‌ چه‌ اندازه‌ خوبست‌ انسان‌ ‌در‌ دنیا رسیدگی‌ بحساب‌ کند ‌اگر‌ واجبی‌ ترک‌ ‌شده‌ تدارک‌ کند و ‌اگر‌ حرامی‌ مرتکب‌ ‌شده‌ توبه‌ و طلب‌ استغفار کند لذا گفتندحاسبوا انفسکم‌ قبل‌ ‌ان‌ تحاسبوا
چنانچه‌ کسبه‌ و تجّار همه‌ روزه‌ ‌اگر‌ رسیدگی‌ بدخل‌ و خرج‌ و نفع‌ و خسران‌ کنند مراقب‌ کارها باشند کسر نمیکنند ورشکست‌ نمیشوند بلکه‌ ‌در‌ کلیه‌ معاشرتها و ‌در‌ امور معاشیه‌ ‌اگر‌ مراقب‌ باشند بیچاره‌ نمیشوند باید ‌در‌ پیشگاه‌ احدیت‌ اقرار و اعتراف‌ بتقصیرات‌ ‌خود‌ و اینکه‌ مستحق‌ همه‌ گونه‌ عذاب‌ ‌است‌ و ‌از‌ ‌او‌ طلب‌ عفو و مغفرت‌ کند. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 14)- در این هنگام به او گفته می‌شود: «نامه اعمالت را خودت بخوان»! (اقْرَأْ کِتابَکَ).
«کافی است که خودت امروز حسابگر خویش باشی»! (کَفی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً). یعنی آنقدر مسائل روشن و آشکار است و شواهد و مدارک زنده که جای گفتگو نیست. و به این ترتیب چیزی نیست که بتوان آن را حاشا کرد.
در حدیثی از امام صادق علیه السّلام می‌خوانیم: «در آن روز انسان آنچه را انجام داده و در نامه عمل او ثبت است همه را به خاطر می‌آورد گویی همان ساعت آن را انجام داده است! لذا فریاد مجرمان بلند می‌شود و می‌گویند: این چه نامه‌ای است که هیچ صغیر و کبیره‌ای را فروگذار نکرده است»؟ [ نظرات / امتیازها ]

اِقْرَأْ کِتٰابَکَ کَفىٰ بِنَفْسِکَ اَلْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً چون اعمال خودش ظاهر مى شود و انسان آنها را مى بیند و بیاد مى آورد، دیگر قدرت انکار نخواهد داشت و خودش حسابگر خود خواهد بود بنا به روایت امام صادق علیه السّلام: بنده همۀ اعمال خود و آنچه نوشته شده است را به یاد مى آورد، گویى الان آن را کرده است (مجمع البیان) ارباب تحقیق گفته اند: «بنفسک» فاعل «کفى» است و اصل آن «کفت نفسک» و باء زائد است به علّت مؤنث مجازى بودن نفس، جایز است که فعل آن مذکر آید، راغب عقیده دارد که آن اسم فعل است به معناى «اکتف بنفسک» در این صورت باء زائد نیست [ نظرات / امتیازها ]

اِقْرَأْ کِتٰابَکَ کَفىٰ بِنَفْسِکَ اَلْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً تو امروز کافى مى باشى براى اینکه بحساب خود رسیدگى نمائى قوله تعالى حکایة از قول کفار فرموده وقتى نامه عملشان باز مى شود گویند یٰا وَیْلَتَنٰا مٰا لِهٰذَا اَلْکِتٰابِ لاٰ یُغٰادِرُ صَغِیرَةً وَ لاٰ کَبِیرَةً إِلاّٰ أَحْصٰاهٰا) یعنى واى بر ما عجب نامه عملى است که کوچک و بزرگى نیست مگر نوشته شده،و نیز قوله تعالى (وَ وَجَدُوا مٰا عَمِلُوا حٰاضِراً) اعمال گذشته چنان در نظر وى ظاهر و هویدا مى گردد که گویا الآن مشغول به آن است و شاید سرّش این باشد که آنچه انسان در ایّام زندگانى خود عمل مى کند و آنچه از محسّنات اعمال و ملکات که از وى بروز و ظهور نموده و آنچه از اعمال و اخلاق نکوهیده که در باطن خود اندوخته گردانیده تماما بدون کم و زیاد برایش ظاهر مى گردد حتى کلمه اى که از دهنش خارج گردیده یا نظرى که نموده یا در قلبش چیزى خطور کرده تماما بدون کم و زیاد در دفتر آفرینش و در لوح نفس او موجود است زیراکه هیچ عمل کوچک و بزرگى از خوب و بد معدوم نخواهد گردید،و چون هنگام مرگ آدمى مى رسد دفتر اعمال و سجلّ احوال او بسته مى گردد و در محل خود نزد علاّم الغیوب محفوظ مى ماند و در روز قیامت که آخرین سیر انسانى بشمار مى رود به یک صورت وحدانى جمعى نزد وى حاضر مى گردد (آن وقت به وى گفته مى شود (اِقْرَأْ کِتٰابَکَ الخ)بخوان کتاب خودت را،و اگر انسان از جمله ابرار و نیکوکاران بوده و اوصاف ملکوتى در او غالب گردیده همان طورى که آیه خبر مى دهد (إِنَّ کِتٰابَ اَلْأَبْرٰارِ لَفِی عِلِّیِّینَ ) داخل در ملاء اعلا مى گردد،و اگر از جمله اشرار و بدبختان باشد و در مدت عمر اوصاف حیوانى بر قلبش چیره گردیده درباره چنین کسى صادق آید [ نظرات / امتیازها ]

اقْرَأْ کِتابَکَ کَفى‌ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً «14»
(در قیامت به انسان گفته مى‌شود:) کتابت را بخوان، کافى است که امروز، خودت حسابگر خویش باشى.
نکته ها
امام صادق علیه السلام مى‌فرماید: انسان، اعمال خویش را در پرونده‌ى خود چنان واضح مى‌بیند که گویى همان ساعت آن را مرتکب شده است. «1»
فخر رازى مى‌گوید: مراد از کتاب، صفحه‌ى روح است که اعمال انسان در آن اثر مى‌گذارد و مراد از خواندن، درک و فهم آن است. «2» در تفسیر المیزان، از کتاب، به نفس اعمال تفسیر شده است.
در روایات بسیارى توصیه شده که انسان پیش از قیامت، به حساب کار خود رسیدگى کند.
«حاسبوا انفسکم قبل أن تحاسبوا» «1» و اینگونه محاسبه‌ها، زمینه‌ى بیدارى انسان و نبود آن نشانه‌ى غفلت اوست.
در حدیث آمده است: هر کس در دنیا از خود حساب بکشد، حسابش در آخرت آسان است.
پس باید در همین دنیا کتاب زندگى و پرونده‌ى اعمال خود را بخوانیم تا ضعف‌ها را جبران و از بدى‌ها توبه کرده و به اعمال نیک خود بیافزاییم. «2»
پیام ها
1- در قیامت، همه‌ى مردم قادر به خواندن نامه‌ى اعمال خود مى‌شوند. «اقْرَأْ»
2- در قیامت، وجدان‌ها بیدار مى‌شود. «بِنَفْسِکَ»
3- قیامت، تنها دادگاهى است که مجرم علیه خودش حکم مى‌کند. «کَفى‌ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً» [ نظرات / امتیازها ]

اِقْرَأْ کِتٰابَکَ کَفىٰ بِنَفْسِکَ اَلْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً انسان در روز قیامت به گواه و بازپرس نیاز ندارد؛ زیرا او خود گواه است و از خودش حساب مى کشد طبرسى مى گوید: «خداوند به این سبب، انسان را بازپرس خودش قرار داده است که او در روز قیامت مى بیند که تمام کارهایش نوشته شده و نیز مى بیند که پاداش این اعمال عادلانه ضبط گردیده است، نه از پاداش او کم و نه بر مجازاتش افزوده شده است بنابراین، بدان اذعان مى کند و در برابر آن فروتنى و اعتراف مى نماید و براى آن دلیلى مهیا نمى سازد و انکارش هم نمى کند براى اهل محشر آشکار مى شود که در آنجا ستمى وجود ندارد حسن مى گوید: «اى فرزند آدم! کسى که تو را بازپرس خودت قرار داده، منصفانه با تو رفتار کرده است» [ نظرات / امتیازها ]