(یا ابت انی اخاف ان یمسک عذاب من الرحمن فتکون للشیطان ولیا):(ای پدرم من بیم دارم که از خدای رحمان عذابی به تو برسد و دوستدار شیطان شوی )،(عذاب ) در اینجا به معنای خذلان یا امساک رحمت و به خود واگذاشتن است ، اینکه دراین آیه و آیه قبل به جای اسم (الله ) از (رحمن ) استفاده فرموده ، به جهت آنست که وصف رحمت در هر دو حکم دخالت تام دارد، در آیه قبل چون خدا منبع و سرچشمه همه رحمتها و نعمتهاست ، لذا شایسته نیست انسان غیر او را اطاعت و عبادت کند و دراین آیه نیز منبع و مصدر بودن خدا برای هر رحمت باعث می شود که انسان از عذاب اوو خودداری از رحمتش بترسد. در اینجا ابراهیم ع در ادامه گفتار خود می افزاید ای پدر چون خداوند بخشنده سرچشمه همه نعمات و رحمات است ، من بیم دارم که او رحمتش را از تو دریغ کند وبواسطه آن عذاب خذلان شامل تو شود و سرپرست و ولیی جز شیطان برایت باقی نماند،زیرا وقتی تو در ولایت خدای رحمان نباشی ، شیطان ولی و عهده دار امور تو خواهدبود. [ نظرات / امتیازها ]

یا أَبَتِ إِنِّی أَخافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطانِ وَلِیًّا (45)
یا أَبَتِ إِنِّی أَخافُ‌: اى پدر من، بدرستى که من مى‌ترسم. أَنْ یَمَسَّکَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ‌: اینکه برسد تو را عذابى از خداوند بخشنده به سبب پیروى تو شیطان را.
لطیفه: نسبت عذاب به خداوند رحمان، اشعار است به آنکه چنین ذات بخشنده‌اى که من جمیع الجهات، الطاف و رحمتهاى خود را آنا فآنا به بنده رساند، چقدر ناسپاسى و حق ناشناسى است که عنایت و رحمت سبحانى به سخط و غضب مبدل گردد.
خلاصه چون عذاب الهى به سبب مخالفت به تو رسد. فَتَکُونَ لِلشَّیْطانِ وَلِیًّا: پس باشى مر شیطان را دوست، یعنى واگذاشته به او و قرین او در کفر و همنشین او در عذاب یا ثابت در موالات با او که اکبر است از عذاب، چنانچه رضوان الهى نسبت به موالیان خود اکبر است از ثواب. نزد بعضى مراد به عذاب‌
خذلان و تخلیه است، یعنى مى‌ترسم که به جهت عناد، مستوجب خذلان خدا شوى و بدان جهت یار و دوست شیطان باشى و به عذاب ابدى گرفتار گردى.
تبصره: حضرت ابراهیم علیه السلام اینجا هر چهار نوع کلام خود را در غایت حسن و انتظام بیان فرموده، زیرا اولا: عم خود را آگاه فرمود بر منع عبادت اصنام و اوثان؛ و بعد او را امر نمود به پیروى خود در نظر و استدلال و ترک تقلید؛ و بعد باز او آگاه نمود بر آنکه عقلا اطاعت شیطان جایز نیست؛ و در مرحله چهارم ختم کلام خود نماید به وعید زاجر از اقدام بر آنچه سزاوار است. [ نظرات / امتیازها ]

یا أَبَت‌ِ إِنِّی‌ أَخاف‌ُ أَن‌ یَمَسَّک‌َ عَذاب‌ٌ مِن‌َ الرَّحمن‌ِ فَتَکُون‌َ لِلشَّیطان‌ِ وَلِیًّا (45)
ای‌ پدرک‌ ‌من‌ محققا ‌من‌ میترسم‌ ‌اینکه‌ ‌که‌ بتو متوجه‌ شود عذابی‌ ‌از‌ خداوند رحمن‌ ‌پس‌ تو میباشی‌ ‌از‌ ‌برای‌ شیطان‌ ولی‌ و تالی‌ تلو و قرین‌ ‌او‌، معاصی‌ الهی‌ علاوه‌ ‌از‌ استحقاق‌ عذاب‌ اخروی‌ بسا بعذاب‌های‌ دنیوی‌ ‌هم‌ گرفتار می‌کند، چنانچه‌ ‌بر‌ قوم‌ نوح‌ و لوط و موسی‌ و شعیب‌ و ‌غیر‌ اینها نازل‌ ‌شده‌ و گفتیم‌ عقوبات‌ دنیوی‌ معاصی‌ بسیار ‌است‌ ضعف‌ ایمان‌ سواد قلب‌ قساوت‌ ‌بعد‌ ‌از‌ رحمت‌ حق‌ سلب‌ نعمت‌ نزول‌ بلا و غضب‌ الهی‌ قرب‌ بشیطان‌ ‌بعد‌ ‌عن‌ اللّه‌ رنجش‌ قلوب‌ نبی‌ و ائمه اطهار عقوبات‌ ده‌گانه‌
جلد 12 - صفحه 448
لذا میفرماید:
یا أَبَت‌ِ إِنِّی‌ أَخاف‌ُ أَن‌ یَمَسَّک‌َ عَذاب‌ٌ مِن‌َ الرَّحمن‌ِ چنانچه‌ ‌بر‌ کفار و مشرکین‌ و اهل‌ معاصی‌ نازل‌ ‌شده‌. فَتَکُون‌َ لِلشَّیطان‌ِ وَلِیًّا داخل‌ میشوی‌ ‌در‌ حزب‌ شیطان‌ لعین‌ چنانچه‌ میفرماید:
استَحوَذَ عَلَیهِم‌ُ الشَّیطان‌ُ فَأَنساهُم‌ ذِکرَ اللّه‌ِ أُولئِک‌َ حِزب‌ُ الشَّیطان‌ِ أَلا إِن‌َّ حِزب‌َ الشَّیطان‌ِ هُم‌ُ الخاسِرُون‌َ مجادله‌ ‌آیه‌ 20.
و ولّی‌ شیطان‌ دوست‌ و ناصر و قرین‌ و حزب‌ شیطان‌ میشود. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 45)- بار دیگر او را متوجه عواقب شوم شرک و بت پرستی کرده، می‌گوید: «ای پدر! من از این می‌ترسم که (با این شرک و بت پرستی که داری) عذابی از ناحیه خداوند رحمان به تو رسد، در نتیجه از دوستان شیطان باشی» (یا أَبَتِ إِنِّی أَخافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطانِ وَلِیًّا).
تعبیر ابراهیم در برابر عمویش «آزر» در اینجا بسیار جالب است از یک سو مرتبا او را با خطاب «یا أَبَتِ» (پدرم) که نشانه ادب و احترام است مخاطب می‌سازد و از سوی دیگر جمله «أَنْ یَمَسَّکَ» نشان می‌دهد که ابراهیم از رسیدن کوچکترین ناراحتی به آزر ناراحت و نگران است. [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَبَتِ إِنِّی أَخٰافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذٰابٌ مِنَ اَلرَّحْمٰنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطٰانِ وَلِیًّا منظور از عذاب ظاهرا سلب توفیق به طور کلى است، یعنى مى ترسم در اثر ادامه شرک خدا قابلیت هدایت را از تو سلب کند و رحمت از تو منقطع شود در نتیجه دوست خالص شیطان باشى و او هم مولاى تو باشد [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَبَتِ إِنِّی أَخٰافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذٰابٌ مِنَ اَلرَّحْمٰنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطٰانِ وَلِیًّا پس از آن پدرش را از سوء عاقبت مى ترساند از آنچه در او است از مخالفت و اینکه بلفظ (یا ابت)نصیحت را صادر مى گرداند این است(که بداند) ازروى لطف و مصلحت اندیشى او را اندرز مى دهد(شاید از او بپذیرد)و(تا)در(ابت) عوض از یاء اضافه است،یعنى اى پدر من،و بعضى یا ابت بفتح تاء قرائت نموده اند و(ما)در مٰا لاٰ یَسْمَعُ و مٰا لَمْ یَأْتِکَ جایز است که موصوله یا موصوفه باشد و(مفعول)در لاٰ یَسْمَعُ وَ لاٰ یُبْصِرُ غیر منوى است و مقصود اینست که در آنها نه شنوایى است و نه بینایى و(شیئا)در محل مصدر است یعنى این بتها محتاج به همه چیزند و بى نیاز نمى باشند،یا(مفعول به)است یعنى آنها تو را بى نیاز نمى گردانند [ نظرات / امتیازها ]

یٰا أَبَتِ إِنِّی أَخٰافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذٰابٌ مِنَ اَلرَّحْمٰنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطٰانِ وَلِیًّا «ولیّا»، یعنى موالیا به معناى دوست دارند نیز جایز است «ولیّا» برطبق ظاهرش باشد و معنایش چنین باشد: شیطان دوستدارندۀ کسانى است که بت ها را مى پرستند البتّه، از باب مبالغه چنان که مى گویى: مردم از شیطان به خدا پناه مى برند و شیطان از فلانى درهرصورت، هدف از این جمله، بیم دادن و هشدار در مورد فرمانبردارى و پیروى از شیطان است [ نظرات / امتیازها ]