(یا بنی اسرآئیل قد انجیناکم من عدوکم و واعد ناکم جانب الطور الایمن ونزلنا علیکم المن و السلوی ): (ای بنی اسرائیل همانا ما شما را از دشمنان نجات دادیم و در جانب راست کوه طور با شما وعده نهادیم و بر شما ترنجبین و مرغ بریان نازل کردیم ) در این آیه به نعمات خود در حق بنی اسرائیل اشاره می کند که ایشان را بعد از سالهاشکنجه و محنت از شر فرعون و عمالش که دشمن ایشان بودند، نجات داد و آنها را دردریا غرق کرد و آنگاه برای نزول تورات سی شب (که به چهل شب انجامید) با موسی وعده نمود، که در آنجا به میقات پروردگارش رفت و زمانیکه در بیابانها سرگردان بودند خداوند روزی آنها را بصورت مرغ بریان و ترنجبین از آسمان فرو می فرستاد. [ نظرات / امتیازها ]

حالا اینها نجات پیدا کردند از دریا گذشتند خدای سبحان می‌فرماید ما مواعده‌ای داریم الآن می‌خواهیم حکومت تشکیل بدهیم حکومت هم که بی‌قانون نیست قانون هر کتاب آسمانی است ما برای اینکه برای شما حکومت و سامان و سازماندهی داشته باشیم مواعده‌ای با وجود مبارک موسای کلیم داریم که این را به مناجاتمان دعوت می‌کنیم این چهل شبانه‌روز مهمان ماست به او کتاب می‌دهیم که کیفیت ادارهٴ مصر را در آن کتاب می‌نویسیم و مانند آن, به شما هم مَنّ و سَلویٰ می‌دهیم دو, شما منتظر آن مواعده باشید که وجود مبارک موسای کلیم آن کتاب را به نام تورات از طرف ما تلقّی کند به شما برساند در این مَنّ و سلویٰ هم طغیان نکنید اینها گفتگوهایی است که ذات اقدس الهی با موسای کلیم(سلام الله علیه) در میان می‌گذارد که به بنی‌اسرائیل ابلاغ کند. ﴿یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ قَدْ أَنجَیْنَاکُم مِنْ عَدُوِّکُمْ﴾ شما سالیان متمادی قبل از موسای کلیم, بعد از موسای کلیم(سلام الله علیه) آسیبها را از فرعون دیدید ما شما را از آن راه نجات دادیم دیگر بیّن‌الرشد شد که دیگر هیچ عاملی سبب پیروزی شما نشد مگر قدرت اعجاز پس ﴿قَدْ أَنجَیْنَاکُم مِنْ عَدُوِّکُمْ وَوَاعَدْناکُمْ جَانِبَ الطُّورِ الْأَیْمَنَ﴾ یک مواعده و قراردادی با موسای کلیم بستیم که جانِب اَیمن طور که این «اَیمن» منصوب است تا صفت باشد برای «جانب» مجرور نیست که طورِ ایمن باشد یا وادی ایمن باشد ﴿جَانِبَ الطُّورِ الْأَیْمَنَ﴾ مثل ﴿شَاطِئِ الْوَادِ الْأَیْمَنِ﴾[26] که این اَیمن صفت شاطی, شاطی یعنی جانب نه صفت وادی در بحثهای قبل هم که در سورهٴ مبارکهٴ «مریم» و امثال «مریم» بود برخیها احتمال دادند که آن وادی, وادی یُمن و برکت و میمنت و اینها بشود که بشود وادی ایمن ولی آنچه از ظاهر این آیات برمی‌آید وادی ایمن ما نداریم جانب ایمنِ وادی, شاطیء ایمنِ وادی یعنی کسی که رو به شرق ایستاده است طرف راستش این وادی دو قسمت دارد بخش اَیسر دارد و بخش ایمن این قسمت طور در جانبِ ایمنِ این وادی است اگر کسی رو به مشرق بایستد این کوه طور در طرف راست اوست خب, به موسای کلیم وعده دادیم که رهبر شماست ﴿جَانِبَ الطُّورِ الْأَیْمَنَ﴾ بعد شما در این مدّت هم غذا می‌خواستید ما هم غذا به شما دادیم مَنّ و سلویٰ دادیم دیگر ﴿وَنَزَّلْنَا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَی﴾ این بحثها در سورهٴ مبارکهٴ «بقره» مبسوطاً گذشت جریان تعلیم اسما و اینها هم در سورهٴ مبارکهٴ «بقره» گذشت تا آنجا که ممکن بود در تفسیر تسنیم بحثهایش آمده مشکل جریان تعلیم اسما این است که فقط یک جا در قرآن کریم ﴿وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ﴾[27] آمده چون قرآن خودش را باید تفسیر کند اگر مطلبی فقط یک‌جا در قرآن ذکر بشود جزء مطالب عمیق و پیچیدهٴ قرآن است باید به کمک روایات حل بشود در قرآن کریم قصّهٴ سجده کردن و جریان بهشت و خروج از بهشت و اینها مکرّر آمده اما جریان تعلیم اسما که خدای سبحان اسمای حسنا را به آدم(سلام الله علیه) القا کرده و آدم(سلام الله علیه) به دستور خدا اسمای حسنا را به فرشتگان اِنباء کرده این یک جا آمده بنابراین خیلی پیچیده است تا آنجا که ممکن بود در بحثهای قبلی در سورهٴ مبارکهٴ «بقره» گذشت هر پیغمبری(علیه الصلاة و علیه السلام) مقداری از اسمای حسنا را آشناست و خاتم آنها(علیهم الصلاة و علیهم السلام) به جمیع آنها آشنا هستند خب اینها مباحثی بود مربوط به خودش دیگر کسی وسطها سؤال نکند این معلوم می‌شود طرز درس خواندن را بلد نیست ما تا می‌رویم از این آیه رد بشویم مکرّر می‌نویسند تعلیم اسما چطور شد؟
خب, فرمود در سورهٴ مبارکهٴ «بقره» ﴿وَإِذْ فَرَقْنَا بِکُمُ الْبَحْرَ﴾ ما دریا را شکافتیم ﴿فَأَنْجَیْنَاکُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ ٭ وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسی أَرْبَعِینَ لَیْلَةً﴾[28] این مشخص می‌کند که ﴿وَاعَدْناکُمْ﴾ نه یعنی با شما مواعده کردیم با رهبر شما موسای کلیم مواعده کردیم که بیاید با ما مناجات کند کتاب را از ما دریافت کند که قانون اساسی ادارهٴ مصر است به شما ابلاغ کند لذا ﴿وَاعَدْناکُمْ﴾ به این معنا که «واعدنا موسی» ﴿وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسی أَرْبَعِینَ لَیْلَةً﴾ آن‌گاه جریان اتّخاذ عید و اینها را اینجا ذکر می‌کند. در این محلّ بحث سورهٴ مبارکهٴ «طه» فرمود ما این کار را کردیم مواعده کردیم مَنّ و سلویٰ را هم در آنجا سورهٴ مبارکهٴ «بقره» بحثش گذشت نازل کردیم [ نظرات / امتیازها ]

هنگامى که ساحران و مردم مصر به موسى علیه السلام ایمان آوردند و از تهدیدات فرعون نهراسیدند، راه امداد الهى گشوده شد. از این روى به موسى علیه السلام خطاب گردید که مردم را شبانه از مصر حرکت‏بده که دریا را براى تو خشک وشرّ فرعون را از شما دور مى‏کنیم.(94)
«اسراء» به معناى حرکت در شب است، «یَبَس» به مکانى گفته مى‏شود که قبلاً آب داشته، امّا اینک خشک شده و «دَرَک» به خساراتى که دامنگیر انسان مى‏شود گفته مى‏شود، و مراد از «عبادى» بنى‏اسرائیل است.94) تفسیر فى‏ظلال‏القرآن.
پیام ها
1- حرکت انبیا و شیوه‏ى مبارزه‏ى آنان برخاسته از وحى الهى است. «اوحینا»
2- عزّت همراه آوارگى، بهتر از ذلّت در وطن است. «أسرِ بعبادى»
3- اگر نمى‏توانیم در محیطى اثر بگذاریم، لااقل آن محیط را ترک و از آنجا هجرت کنیم. «أسرِ بعبادى»
4- از جمله اهداف بعثت انبیا، نجات مردم از شرّ طاغوت‏هاست. «أسر بعبادى»
5 - اوّلین گام علیه ظالم، خالى کردن اطراف اوست. «أسر بعبادى»
6- خداوند یاور محرومان است. «عبادى»
7- هدایت و اداره‏ى مردم، بر عهده‏ى رهبران الهى است. «أسر بعبادى فاضرب»
8 - معجزه‏ى موسى علیه السلام چنان جامعه را تکان داد و به حرکت واداشت که فرعون خود مجبور به تعقیب آنان گردید. «فاتبعهم فرعون»
9- دریا نیز همچون همه‏ى طبیعت، مأمور قهر یا مهر خداست. «فغشیهم»
10- رهبران و حاکمان جامعه، در هدایت یا گمراهى مردم نقش کلیدى دارند. «اضلّ فرعون قومه و ما هَدى»
11- شعارهاى انحرافى را بى‏پاسخ نگذارید. فرعون مى‏گفت: «ما اهدیکم الاّ سبیل الرشاد»(95) امّا خداوند مى‏فرماید: «و اضلّ فرعون قومه و ما هدى» فرعون نه تنها مردم را هدایت نکرد بلکه گمراه کرد. [ نظرات / امتیازها ]

آیه 80)- تنها راه نجات: در اینجا روى سخن را به بنى اسرائیل بطور کلى و در هر عصر و زمان کرده، و نعمتهاى بزرگى را که خداوند به آنان بخشیده است یاد آور مى‏شود، و راه نجات را به آنان نشان مى‏دهد.

نخست مى‏گوید: «اى بنى اسرائیل! ما شما را از چنگال دشمنانتان رهایى بخشیدیم» (یا بَنِی إِسْرائِیلَ قَدْ أَنْجَیْناکُمْ مِنْ عَدُوِّکُمْ).

سپس به یکى از نعمتهاى مهم معنوى اشاره کرده، مى‏گوید: «ما شما را به میعادگاه مقدسى دعوت کردیم، در طرف راست طور» آن مرکز وحى الهى (وَ واعَدْناکُمْ جانِبَ الطُّورِ الْأَیْمَنَ).

این اشاره به جریان رفتن موسى (ع) به اتفاق جمعى از بنى اسرائیل به میعادگاه طور است، در همین میعادگاه بود که خداوند الواح تورات را بر موسى نازل کرد و با او سخن گفت و جلوه خاص پروردگار را همگان مشاهده کردند.

و سر انجام به یک نعمت مهم مادى که از الطاف خاص خداوند نسبت به بنى اسرائیل سر چشمه مى‏گرفت اشاره کرده، مى‏فرماید: «ما من و سلوى را بر شما نازل کردیم» (وَ نَزَّلْنا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى‏).

در آن بیابانى که سرگردان بودید، و غذاى مناسبى نداشتید، لطف خدا به یاریتان شتافت و از غذاى لذیذ و خوشمزه‏اى به مقدارى که به آن احتیاج داشتید در اختیارتان قرار داد و از آن استفاده مى‏کردید.

[ نظرات / امتیازها ]