وَ أَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ (214)
وَ أَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ: و بترسان خویشان نزدیکتر خود را، یعنى در ترسانیدن از مخالفت الهى و عذاب سبحانى ابتدا کن به اقرب فالاقرب، بعد به ابعد فالابعد، زیرا اهتمام به شأن نزدیکان اهم است.
تنبیه: طبرسى رحمه اللّه در مجمع فرماید: تخصیص نزدیکان به ذکر به جهت تنبیه است بر آنکه هرگاه نسبت به خویشان مداهنه در انذار نباشد، پس در بیگانگان به طریق اولى نخواهد بود؛ پس قطع طمع بیگانگان گردد بر مداهنه در دین و احکام الهى، و نیز حسن ترتیب مقتضى آنست که در ترساندن ابتدا به اقارب نماید بعد از آن به کسانى که قرب به آنها باشند. «1» اعجاز: خاصه و عامه به اختلاف روایت نموده‌اند که چون این آیه نازل شد، حضرت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله همه فرزندان عبد المطلب را در خانه ابو طالب جمع نمود، و آنها چهل نفر بودند. امیر المؤمنین علیه السّلام را فرمود تا گوسفندى با مدّى از طعام و یک صاع شیر براى آنها حاضر ساخت، و هر یک از آنها معروف بود که یک شتر با قدحى بزرگ از شیر تناول کردى. چون آن را دیدند، خندیدند گفتند: طعام تو کفایت یک نفر از ما را نکند. حضرت فرمود: بخورید به نام خدا، ایشان ده نفر ده نفر آمدند و از آن طعام خوردند سیر شدند و از آن شیر سیراب گردیدند، خداى تعالى این را معجزه‌اى قرار داد بر صدق دعوت حضرت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله. أبو لهب گفت: این سحرى است به شما نموده.
روز دیگر نیز ایشان را حاضر نمود و بعد از صرف طعام، حضرت برخاست فرمود: اى پسران عبد المطلب، بدانید که خداى تعالى مرا به پیغمبرى مبعوث ساخته بر تمام مردم به عموم و بر شما بخصوص، و این آیه را نازل فرموده (و انذر عشیرتک الاقربین) و من شما را به دو کلمه دعوت مى‌کنم که بر زبان سبک و آسان است، و در ترازوى اعمال سنگین و گران است، بدین دو کلمه عرب و عجم را مالک شوید و همه شما را منقاد شوند و به آن به بهشت درآیید و از جهنم نجات یابید؛ و آن اینست که شهادت دهید نیست خدائى قابل پرستش و ستایش الّا ذات یگانه اللّه، و من رسول او هستم، هر که مرا اجابت کند در این کار و معاونت من نماید، برادر من باشد و وزیر من و وصىّ من و خلیفه من بعد از من.
هیچیک جواب ندادند مگر على بن ابى طالب علیه السّلام، و در مرتبه دوم و سوم نیز حضرت تکرار فرمود باز کسى جواب نداد مگر امیر المؤمنین. حضرت فرمود:
بنشین یا على که تو برادر منى و وصى و وزیر و وارث و خلیفه منى. پس قوم برخاستند و از روى استهزاء به ابو طالب گفتند: فرمانبردارى کن پسر خود را که او را بر تو امیر ساختند
[ نظرات / امتیازها ] وَ أَنذِر عَشِیرَتَکَ الأَقرَبِین‌َ (214)
و انذار کن و بترسان خویشان خود را که بتو از همه نزدیک‌ترند.
در اخبار بسیاری از طرق خاصه و عامه داریم بسیار مفصل که خلاصه آن اینکه موقعی که اینکه آیه شریفه نازل شد و اینکه اوائل بعثت بود حضرت دعوت فرمود اولادهای عبد المطلب را و آنها حدود چهل نفر بودند و بطعام مختصری و شیر کمی که برای یک نفر کافی بود تمام آنها را اطعام و شیر داد که ابو لهب حمل بر سحر کرد و فرمود من مبعوث شدم آنها را انذار فرمود و فرمود کدامیک از شما حاضر هستید که وزیر و معین و خلیفه و وصی من باشید هیچکدام قبول نکردند و اینکه کلام را سه مرتبه تکرار فرمود فقط علی برخاست و بیعت کرد و آنها برخاستند و رفتند و به ابی طالب سرزنش کردند که اینکه، اینکه پسر را رئیس و مطاع تو قرار داد.
و اینکه اخبار از کافی و تهذیب و من لا یحضر و غیر اینها در مجمع و برهان مسطور است مراجعه کنید.
[ نظرات / امتیازها ]