(انما ذلکم الشیطان یخوف اولیاءه فلا تخافوهم و خافون ان کنتم مؤمنین ):(این سخنان شیطان است که به وسیله آن دوستانش را می ترساند، شمااز آنان نترسید و از من بترسید،اگر از اهل ایمانید)،این مورد از مواردی است که قرآن کلمه شیطان را بر انسان اطلاق فرموده ، یعنی منظور، همان شیاطین انسی ووساوس آنهاست و می فرماید: علت اینکه نباید از آنها خوف و بیم و ترس داشته باشید،آنست که اینها شیطانند و کسانی که از این حرفها تأثیر بگیرند، در واقع دوستان شیطان خواهند بود و مؤمن نباید جز خدا از هیچ کس بترسد. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 175)- این آیه دنباله آیاتى است که در باره غزوه «حمراء الاسد» نازل گردید و در آن مى‏فرماید: «این فقط شیطان است که پیروان خود را (با سخنان و شایعات بى‏اساس) مى‏ترساند از آنها نترسید و تنها از من بترسید اگر ایمان دارید» (إِنَّما ذلِکُمُ الشَّیْطانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیاءَهُ فَلا تَخافُوهُمْ وَ خافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ).

تعبیر از نعیم بن مسعود و یا کاروان عبد القیس به شیطان یا به خاطر این است که عمل آنها به راستى عمل شیطانى بود و یا منظور از شیطان، خود این اشخاص مى‏باشند و این از مواردى است که شیطان بر مصداق انسانى آن گفته شده.

بنابراین معنى آیه چنین است: عمل نعیم بن مسعود و یا کاروان عبد القیس فقط یک عمل شیطانى است که براى ترساندن دوستان شیطان صورت گرفته.
[ نظرات / امتیازها ]

ابوسفیان به عده ای که به قصد مدینه از کنار لشگر کفار می گذشتند گفت: به مسلمانان خبر دهید که ما با سپاهی انبوه به سوی آن ها می آییم. آن ها وقتی به سپاه اسلام رسیدند گفتند: قریش با جمع بسیاری به سوی شما می آیند؛ از آن ها بترسید . در این آیه «ذلِکُم» اشاره به این افراد است که مسلمانان را از قدرت قریش می ترساندند. یعنی این فقط شیطان است که پیروان خود را می ترساند و هر که با این شایعات بترسد از دوستان شیطان است ومؤمنان تحت تأثیر وسوسه های شیطانی آن ها واقع نمی شوند و تنها ازخدا و سرپیچی از فرمان او می ترسند(فَلاتَخافُوهُم وَخافُونِ اِن کُنتُم مُؤمِنینَ). [ نظرات / امتیازها ]

این آیه دنباله آیاتى است که در باره غزوه «حمراء الاسد» نازل گردید و در آن مى‏فرماید: «این فقط شیطان است که پیروان خود را (با سخنان و شایعات بى‏اساس) مى‏ترساند از آنها نترسید و تنها از من بترسید اگر ایمان دارید» (إِنَّما ذلِکُمُ الشَّیْطانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیاءَهُ فَلا تَخافُوهُمْ وَ خافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ).

تعبیر از نعیم بن مسعود و یا کاروان عبد القیس به شیطان یا به خاطر این است که عمل آنها به راستى عمل شیطانى بود و یا منظور از شیطان، خود این اشخاص مى‏باشند و این از مواردى است که شیطان بر مصداق انسانى آن گفته شده.

بنابراین معنى آیه چنین است: عمل نعیم بن مسعود و یا کاروان عبد القیس فقط یک عمل شیطانى است که براى ترساندن دوستان شیطان صورت گرفته.
[ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
1- هرگونه شایعه‏اى که مایه‏ى ترس و یأس مسلمانان گردد، شیطانى است. «انما ذلکم الشیطان یخوّف اولیائه» 2- شیوه‏ى ارعاب و تهدید، سیاست دائمى قدرت‏هاى شیطانى است. «یخوّف» 3- افراد ترسوى میدان‏هاى نبرد، یار شیطان وتحت نفوذ شیطانند. «یخوّف اولیائه» 4- مؤمنان شجاع، از ولایت شیطان دورند. «الشیطان یخوّف اولیائه» 5 - ترس از خدا، زمینه‏ى فرمان‏پذیرى و ترس از غیر خدا، زمینه‏ى فرمان‏گریزى است. «فلا تخافون و خافون» (با توجّه به آیات قبل) 6- مؤمن واقعى از غیر خدا نمى‏ترسد و مى‏داند که ایمان از شجاعت جدا نیست. «و خافون ان کنتم مومنین [ نظرات / امتیازها ]

این آیه دنباله آیاتى است که درباره غزوه ((حمراء الاسد)) نازل گردید.
مى فرماید: ((این فقط شیطان است که پیروان خود را (با سخنان و شایعات بى اساس ) مى ترساند از آنها نترسید و تنها از من بترسید اگر ایمان دارید ))(انما ذلکم الشیطان یخوف اولیاءه فلا تخافوهم و خافون ان کنتم مؤ منین ).
((ذلکم )) اشاره به کسانى است که مسلمانان را از قدرت لشکر قریش مى ترسانیدند تا روحیه آنها را تضعیف کنند.
بنابراین معنى آیه چنین است : عمل نعیم بن مسعود و یا کاروان عبدالقیس فقط یک عمل شیطانى است که براى ترساندن دوستان شیطان صورت گرفته ، یعنى این گونه وسوسه ها تنها در کسانى اثر مى گذارد که از اولیاء و دوستان شیطان باشند و اما افراد با ایمان و ثابت قدم هیچگاه تحت تاءثیر این وسوسه ها واقع نمى شوند، بنابراین شما که از پیروان شیطان نیستید، نباید از این وسوسه ها متزلزل شوید.
تعبیر از نعیم بن مسعود و یا کاروان عبدالقیس به شیطان ، یا بخاطر این است که عمل آنها به راستى عمل شیطانى بود و با الهام او صورت گرفت ، زیرا در قرآن و اخبار، معمولا هر عمل زشت و خلافى ، عمل شیطانى نامیده شده ، چون با وسوسه هاى شیطان انجام مى گیرد.
و یا منظور از شیطان ، خود این اشخاص مى باشند و این از مواردى است کهشیطان بر مصداق انسانى آن گفته شده ، زیرا شیطان معنى وسیعى دارد و همه اغواگران را اعم از انسان و غیر انسان شامل مى شود، چنانکه در سوره انعام آیه 112 مى خوانیم : ((و کذلک جعلنا لکل نبى عدوا شیاطین الانس و الجن ؛ این چنین براى هر پیامبرى دشمنانى از شیاطین انسانى و جن قرار دادیم )).
در پایان آیه مى فرماید: ((اگر ایمان دارید، از من و مخالفت فرمان من بترسید))(و خافون ان کنتم مؤ منین ). یعنى ایمان با ترس از غیر خدا سازگار نیست .
همانطور در جاى دیگر مى خوانیم : ((فمن یؤ من بربه فلا یخاف بخسا و لا رهقا؛ کسى که به پروردگار خود ایمان بیاورد از هیچ نقصان و طغیانى ترس نخواهد داشت (سوره جن آیه 14).
بنابراین اگر در قلبى ترس از غیر خدا پیدا شود، نشانه عدم تکامل ایمان و نفوذ وسوسه هاى شیطانى است ، زیرا مى دانیم در عالم بیکران هستى تنها پناهگاه خدا است و مؤ ثر بالذات فقط او است و دیگران در برابر قدرت او قدرتى ندارند.
اصولا مؤ منان اگر ولى خود را که خدا است با ولى مشرکان و منافقان که شیطان است مقایسه کنند، مى دانند که آنها در برابر خداوند هیچگونه قدرتى ندارند و به همین دلیل نباید از آنها، کمترین وحشتى داشته باشند، نتیجه این سخن آن است که هر کجا ایمان نفوذ کرد شهامت و شجاعت نیز به همراه آن نفوذ خواهد کرد. [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا ذٰلِکُمُ اَلشَّیْطٰانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیٰاءَهُ إِنَّمٰا ، بیان حصر است و فعل یُخَوِّفُ (از باب تفعیل)، استمرار را مى رساند و در مورد آیه نظر به تأثیر این فعل است: این همان شیطان است (جز او نیست) که در چهرۀ آدمیانى حضور مى یابد و همى خوف مى دمد و تخویف مى دهد اولیایش را «تأثیر و نفوذ و وسوسه هاى هراس انگیز شیطان در نفوس تهى از ایمان و استقامت است که زیر نفوذ و ولایت شیطان در آمده اند» یا به تقدیر مفعول اول باشد: «یخوفکم اولیائه، من اولیائه»: شما را از اولیاء خودش قدرتهاى شرک مى هراساند که نظر به فعل تخویف باشد، نه تأثیر آن این کار شیطان و شیطانى است که خود یا در چهرۀ آدمیانى در مى آید و در کسانى که راه نفوذ شیطانند (اولیاى او) همى ترس و هراس مى افکند آنچه موهوم و بى پایه و ناواقع است، واقعى و پایدار مى نمایاند، و به عکس شیطان و عوامل شیطانى از منفذ انفعالى تعلقات و آرزوهاى نگرانى زا مى ترساند و با دمیدن و چشمگیر نمودن آنها ما وراء علاقه هاى وهمى و گذرا را مى پوشاند آنها که به قدرت و تقدیر و لطف و رحمت و راه خدا و حیات برتر ایمان دارند از چه بترسند آنها که مى دانند هر چه در این راه بدهند بیشتر و برترش را مى یابند و مرگ را که نهایت زندگى نمى دانند و آن را بیرون رفتن از تنگناى رحم دنیا به فراخناى حیات ربوبى مى بینند، نباید در معرض دمیدن خوف شیطانى باشند: فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ وَ خٰافُونِ

ضمیر هم، راجع به شیطان و اولیاى شیطان است خافون، با ضمیر متکلم محذوف، امر به ترس از خدا اوامر و احکام و سنن او نه خود او که مبدأ رحمت و خیر است

إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ، شرط متأخر از نهى فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ ، و امر خافون، ارشادى است، چه آنکه بر پایۀ محکم ایمانى استوار است از هیچکس جز او نمى ترسد از خدا هم که مبدأ حکمت و سنن است: إِنَّ اَلَّذِینَ قٰالُوا رَبُّنَا اَللّٰهُ ثُمَّ اِسْتَقٰامُوا فَلاٰ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا ذٰلِکُمُ اَلشَّیْطٰانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیٰاءَهُ فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ وَ خٰافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ جمله مستأنفه این آیات مربوط به آیه بالا «اَلَّذِینَ قٰالَ لَهُمُ اَلنّٰاسُ الخ» مؤمنین را خاطر نشان مى کند که اینها شیاطین انسى مى باشند که دوستان خود را مى ترسانند و شما مؤمنین که دوستان شیاطین نیستید از وسوسه اینان نترسید اگر ایمان و اطمینان بخدا دارید زیراکه لازمه ایمان اتکاء و توکل بر خدا است و«نون»شرطیه آیه را خاتمه مى دهد مشعر بر اینکه لازمه ایمان بلکه حقیقت ایمان همان تصدیق به عظمت و استیلاء و نفوذ قدرت خداوندى است که بایستى در قلب و روح مؤمن نفوذ نموده و بداند و تصدیق یقینى پیدا نماید که تمام قدرتها در مقابل قدرت عام او ناچیز است وقتى شخص مؤمن بر حسب ایمانش چنین تصدیق یقینى در قلب و روحش پدید گردید البته آن وقت است که تمام امید و اتکاء او بر خالقش مى باشد و گوید «حَسْبُنَا اَللّٰهُ وَ نِعْمَ اَلْوَکِیلُ » [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا ذٰلِکُمُ اَلشَّیْطٰانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیٰاءَهُ فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ وَ خٰافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ هرکس خدا را اطاعت کند از اولیاى اوست و هرکس از شیطان فرمان ببرد از اولیاى او خداوند، اولیاى خود را به نیکى دستور مى دهد و بدان تشویق مى کند و نیز آنان را از بدى بازمى دارد و از آن مى ترساند اما شیطان برخلاف خداوند، دوستان خود را به بدى دستور مى دهد و بدین وسیله آنان را مى فریبد و نیز آنها را از کارهاى خیر بازمى دارد و از آن مى ترساند حافظ مفسّر، محمّد بن احمد کلبى در تفسیر التّسهیل گفته است: در اینجا مراد از شیطان، ابو سفیان یا فرستادۀ او و یا ابلیس است

سخن فردى که به مؤمنان گفت: «مردم براى جنگ با شما آماده شده اند؛ از آنها بترسید» از چیزهایى است که شیطان القا کرده بود و از این طریق مردم را مى ترساند

بنابراین، جز دوستان و فرمان برداران او به این سخن گوش فرانمى دهند امّا این سخن، ایمان و فداکارى اولیاى خدا را در راه اسلام و پیامبر آن مى افزاید بنا بر آنچه گفته شد، معناى «اَلشَّیْطٰانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیٰاءَهُ » آن است که وقتى شیطان آنها را بترساند، از وى اطاعت مى کنند؛ لکن اولیاى خدا از شیطان نمى ترسند معناى «فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ » این است که از مشرکان نهراسید؛ زیرا آنان اولیاى شیطان هستند او مى خواهد آنها را منبع رعب و وحشت قرار دهد و آنان را در تصویرى نیرومند و هراس آفرین، مى نمایاند تا ایشان فضاى جامعه را در اختیار گیرند و در زمین فساد برانگیزانند [امّا] انسان مؤمن جز از خدا نمى هراسد

شیطان، گدا و طرّاح شیطان نام هاى بسیارى دارد که برخى از آنها چنین است: ملعون، رانده شده، اغواکننده و فریب دهنده نیز مى توان او را گدا و سائل نامید؛ زیرا او بر در قلب مى ایستد تا آن را به سوى خود جلب کند و با کمال نرمى و ملایمت در قلب را مى کوبد و اجازۀ ورود مى خواهد اگر به وى اجازه داده نشود، با سخنان شیرین به زارى و چرب زبانى مى پردازد و کافى است که در قلب خویش را به مقدار اندک بگشایى و اگر این کار را کردى او داخل مى شود و چنتۀ گمراهى، نیرنگ و توهّم و فریب خود را بیرون مى آورد و به تحریف و زشت جلوه دادن حقایق و زیبا نشان دادن و تحسین کارهاى زشت مى پردازد عمل نیکو را زشت، جهاد را کفر، صلح حق طلبان را جنگ، منکر را معروف و معروف را منکر جلوه مى دهد خائن را لباس مصلح و مخلص را لباس مفسد مى پوشاند و از این گونه نیرنگ ها و گمراهى ها [ نظرات / امتیازها ]

بعد از آن بیان میکند که تخویف و تثبیط از جهاد از عمل شیطانست تا اهل ایمان از آن احتراز نمایند و میفرماید که إِنَّمٰا ذٰلِکُمُ اَلشَّیْطٰانُ جز این نیست که مخوف و مثبط شما از جهاد رکب عبد القیس اند یا نعیم یا ابو سفیان که شیاطین الانس اند و یا ابلیس و میتواند بود که مشار الیه ذلکم تخویف و تثبیط باشد بر تقدیر مضاف در الشیطان یعنى این تخویف و تثبیط قول شیطان است و بر هر تقدیر قوله سبحانه یُخَوِّفُ أَوْلِیٰاءَهُ جمله مستانفه است براى بیان تثبیط شیطان و محتمل است که الشیطان صفت ذلکم باشد و ما بعد از آن خبر آن یعنى مخوف و مثبط که شیطانست میترساند دوستان خود را که منافقانند تا از لشگر پیغمبر (ص) رو گردان شوند و آن صورت سبب شکست کار مسلمانان گردد و یا آنکه از مدینه بیرون روند و امر پیغمبر را بسمع قبول اصغا نکنند تا معدودى چند که بیرون روند مغلوب گردند و مى تواند بود که مفعول تخویف با صله اولیاء محذوف باشد و تقدیر اینکه (یخوفکم اولیاءه الذین هم ابو سفیان و اصحابه) یعنى شیطان تخویف شما میکند از دوستان خود که ابو سفیان و اصحاب اویند و این قول ابو على فارسى است فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ ضمیر مفعول راجع است بناس ثانى بنا بر قول اول و راجع باولیاء بنا بر قول ثانى یعنى اى مؤمنان نترسید از آن مردمان که ابو سفیان و اصحاب اویند یا مترسید از اولیاء شیطان وَ خٰافُونِ و بترسید از من در مخالفت امر من چه ایمان مقتضى ایثار خوف خداست بر خوف مردمان پس مجاهده کنید برفاقت رسول من (ص) إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ اگر هستید تصدیق کنندگان مر وعد و وعید مر او [ نظرات / امتیازها ]

این منع از جهاد و مرعوب نمودن مسلمین از کفار نبود مگر آنکه شیطان بزبان نعیم ابن مسعود مى ترساند دوستان خود را که حاضر براى جهاد نشدند پس به وسوسه آنها مرعوب نشوید و از آنها نترسید چون مخالفت و موافقت آنها در صورتى که لطف الهى شامل شما باشد تأثیرى نخواهد داشت و از من بترسید در مخالفت امرونهى من چون قدرت من فوق تمام قدرتها است و عذاب من فوق همه عذابها است اگر حقیقتا مؤمن هستید براى آنکه مقتضاى ایمان بخدا این است که از او بیشتر از هرکس بترسند و ترس از خلق را بر ترس از او ترجیح ندهند [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّمٰا ذٰلِکُمُ اَلشَّیْطٰانُ ،«ذلکم»اشارت است به آن که آن سخن گفت که: إِنَّ اَلنّٰاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ ،یعنى آن دیو بود،و این را دو وجه بود:یکى آن که نعیم بن مسعود از شیاطین انسى باشد که تخویف کرد مؤمنان را و تثبیط کرد ایشان را از قتال ابو سفیان،و وجه دوم آن که او آنچه کرد بغرور و وسوسه و اغواء شیطان کرد

قوله: یُخَوِّفُ أَوْلِیٰاءَهُ ،در او چند وجه گفتند:یکى آن که:یخوّف المؤمنین باولیائه،و لکن مفعول اوّل از کلام بیفگند و«با» از مفعول دوم بیفگند چنان که گفت: لِیُنْذِرَ بَأْساً شَدِیداً ،و التّقدیر:لینذرکم ببأس شدید،و قوله: لِیُنْذِرَ یَوْمَ اَلتَّلاٰقِ ،و قوله: وَ تُنْذِرَ یَوْمَ اَلْجَمْعِ ،چون حروف جرّ بیفگند،فعل به مفعول رسید در او عمل نصب کرد،چنان که گفت: وَ اِخْتٰارَ مُوسىٰ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلاً ،أى من قومه،و این معنى قول عبد اللّه عبّاس است و مجاهد و قتاده

زجّاج گفت و ابو على الفارسىّ که:به این تقدیر حاجت نیست،براى آن که «خوف»متعدّى باشد به یک مفعول،و تخویف متعدّى باشد به دو مفعول،یقال: خفت زیدا و خوّفت زیدا عمروا،و از کلام مفعول اوّل بیفگنده است و مفعول دوم رها کرده،و هذا من باب اعطیت زیدا درهما و کسوت عمروا ثوبا،در معنى آن که تو مخیّر باشى فی حذف احد المفعولین

بعضى دگر از اهل علم عربیّت گفتند:این در آیت روا نباشد براى آن که حذف احد المفعولین آنجا روا باشد که لبس نبود،و در کلام دلالتى باشد بر محذوف و معنى مفهوم شود،و در آیت این نیست،و إنّما معنى آیت این است که: شیطان دوستان خود را از منافقان مى ترساند،و بددلى مى دهد تا ایشان با مؤمنان مساعدت نمى کنند در جهاد،و این وجهى قریب است و مفهوم از ظاهر آیت اگر نه آنستى که گفت: فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ وَ خٰافُونِ ،از ایشان مترسید 5 «3» از من ترسى،و این قرینه با آن وجه هاى اوّل روان باشد،و با این وجه بنه رود که منافقان را گوید: فَلاٰ تَخٰافُوهُمْ ،از ایشان مترسید اگر مؤمنى ،و این لفظ که: إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ،هم مانع است از این،براى آن که خداى مى داند که منافقان مؤمن نه اند،چگونه شاید که این گوید! [ نظرات / امتیازها ]