مردى از اهل مدینه به نام «ابو حصین» دو پسر داشت برخى از بازرگانانى که به مدینه کالا وارد مى‏کردند هنگام برخورد با این دو پسر آنان را به عقیده و آیین مسیح دعوت کردند، آنها هم سخت تحت تأثیر قرار گرفتند.

«ابو حصین» از این جریان سخت ناراحت شد و به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله اطلاع داد و از حضرت خواست که آنان را به مذهب خود برگرداند و سؤال کرد آیا مى‏تواند آنان را با اجبار به مذهب خویش باز گرداند؟ آیه نازل شد و این حقیقت را بیان داشت که:

«در گرایش به مذهب اجبار و اکراهى نیست».

(دشمنان شما به قدرى ترسو و زبون هستند که) هر کجا یافت شوند، مُهر ذلّت بر آنها خورده است، مگر آنکه به ریسمان (امان) الهى چنگ زنند (و از انحراف و فسق دست برداشته، ایمان آورند) و با مردم پیوندى برقرار کنند. آنها گرفتار خشم خدا گشتند ومُهر بیچارگى بر آنها زده شد. این به خاطر آن بود که به آیات خدا کفر مى‏ورزیدند و پیامبران را به ناحق مى‏کشتند. این بدان سبب بود که عصیان ورزیده و تجاوز مى‏کردند.

آنها (اهل کتاب) جز آزارى اندک، هرگز به شما زیانى نخواهند رسانید و اگر با شما بجنگند، به شما پشت کرده و بگریزند، آنگاه هیچ یارى نشوند.

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! اگر از گروهى از اهل کتاب اطاعت کنید، شما را بعد از ایمانتان به کفر باز مى‏گردانند.

این آیه اشاره به بحثهاى مختلف گذشته در باره اتحاد و اتفاق و ایمان و کفر و امر به معروف و نهى از منکر و نتایج و عواقب آنها کرده مى‏فرماید:

«اینها آیات خداست که به حق بر تو مى‏خوانیم» (تِلْکَ آیاتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَیْکَ بِالْحَقِّ).

سپس مى‏افزاید: آنچه بر اثر تخلف از این دستورات دامنگیر افراد مى‏شود، نتیجه اعمال خود آنهاست «و خداوند (هیچ گاه) ستمى براى (احدى از) جهانیان نمى‏خواهد» (وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعالَمِینَ).

بلکه این آثار شوم، همان است که با دست خود براى خود فراهم ساختند.

ولى در مقابل مؤمنان متحد غرق در دریاى رحمت الهى خواهند بود و جاودانه در آن زندگى آرام‏بخش به سر مى‏برند چنانکه قرآن مى‏گوید:

«و اما آنها که چهره‏هایشان سفید شده در رحمت خداوند خواهند بود، و جاودانه در آن مى‏مانند» (وَ أَمَّا الَّذِینَ ابْیَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِی رَحْمَتِ اللَّهِ هُمْ فِیها خالِدُونَ).

چهره‏هاى نورانى و تاریک! به دنبال هشدارى که در آیات سابق در باره تفرقه و نفاق و بازگشت به آثار دوران کفر و جاهلیت داده شد در این آیه و آیه بعد به نتایج نهایى آن اشاره مى‏کند که چگونه کفر موجب رو سیاهى و اسلام، و ایمان موجب رو سفیدى است، مى‏فرماید: «در روز رستاخیز چهره‏هایى سفید و نورانى و چهره‏هایى تاریک و سیاه خواهد بود» (یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ).

سپس مى‏فرماید: به آنها که چهره‏هاى سیاه و تاریک دارند گفته مى‏شود:
«چرا بعد از ایمان، راه کفر را پیمودید (؟) و چرا بعد از اتحاد در پرتو اسلام، راه نفاق و جاهلیت را پیش گرفتید»؟ (فَأَمَّا الَّذِینَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمانِکُمْ).

در پایان آیه به عذابى که در انتظار آنهاست اشاره کرده، مى‏گوید: «پس (اکنون) بچشید عذاب را در برابر آنچه کفر ورزیدید» (فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ).