کلام در این آیه هر چند سیاقى جدید و ابتدایى دارد و لیکن در عین حال خالى از اشاره و بلکه خالى از بیان تهدید آخر آیه قبلى نیست، چون مضمونش با وضع اهل کتاب و مخصوصا یهودیان منطبق است. [ نظرات / امتیازها ]

این آیه تصریح به شمول غضب الهى و تهدید به نزول عذاب است، و منظور از آن تنها عذاب آخرت نیست، به دلیل اینکه دنبالش می فرماید: «أُولئِکَ الَّذِینَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ ...». پس در آیه مورد بحث، هم به عذاب آخرت تهدید شده اند و هم به عذاب دنیا، عذاب آخرتشان عذاب آتش، و دنیائیشان کشته شدن و آواره گشتن و از بین رفتن اموال و جان هایشان بود. نیز عذاب دیگرشان این بود که خدا دشمنى را در بین آنان تا روز قیامت قرار داد، که خداى تعالى در کتاب عزیزش همه این ها را ذکر کرده است. {فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ} [ نظرات / امتیازها ]

از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) سوال شد که کدام یک از مردم در قیامت عذابى سخت‏ تر دارند؟ حضرت فرمودند: «مردى که پیامبرى را بکشد، و یا مردى را به قتل برساند که امر به معروف و یا نهى از منکر می کند»، آن گاه این آیه را تلاوت فرمود: «الَّذِینَ یَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ حَقٍّ، وَ یَقْتُلُونَ الَّذِینَ یَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ» آن گاه فرمودند: «اى ابا عبیده، بنى اسرائیل در یک ساعت چهل و سه پیامبر را کشتند، عابدان بنى اسرائیل که این را دیدند صد و دوازده نفر از آنان قیام نموده، کشندگان انبیا را امر به معروف و نهى از منکر کردند، و بنى اسرائیل همه آنان را تا آخر روز به قتل رساندند، و آیه نامبرده راجع به این واقعه است».

علامه طباطبایی: این معنا در الدر المنثور (ج 2 ص 13) هم از ابن جریر، و ابن ابى حاتم از ابى عبیده، روایت شده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

ایه21و22
1- در آیه اول آمران به عدالت و دعوت کنندگان به معروف و حق در ردیف پیامبران شمرده شده اند و کفر به خداوند و کشتن پیامبران و کشتن اینگونه افراد در یک سطح قرار گرفته است و این نهایت اهتمام اسلام را به مساله بسط عدالت در اجتماع روشن مى سازد.
از آیه دوم شدت مجازات کسانى که اقدام به قتل چنین مردم صالحى بکنند به خوبى روشن مى شود، زیرا سابقا گفتهایم حبط درباره همه گناهان نیست بلکه در مورد گناهان شدیدى است که اعمال نیک را نیز از میان میبرد و از همه گذشته نفى شفاعت از این اشخاص نشانه دیگرى بر شدت گناه آنها است .
2 - منظور از ((بغیر حق )) این نیست که مى توان پیامبران را به حق کشت بلکه منظور این است که قتل پیامبران همیشه به غیر حق و ظالمانه بوده است و به اصطلاح بغیر حق قید توضیحى است که براى تاکید آمده .
3 - از جمله ((فبشرهم بعذاب الیم )) (آنها را به عذاب شدید بشارت بده ) استفاده مى شود که کافران معاصر پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) نیز مشمول این آیه بوده اند در حالى که مى دانیم آنها قاتل هیچ یک از انبیاء نبوده اند و این به خاطر آن است که هر کس راضى به برنامه و مکتب و اعمال جمعیتى باشد در اعمال نیک و بد آنها سهیم است و چون این دسته از کفار (مخصوصا یهود) نسبت به برنامه هاى پیشینیان خود و اعمال خلاف آنها سخت وفادار بودند مشمول سرنوشت آنها خواهند بود.
4 - کلمه ((بشارت )) در اصل به معنى خبرهاى نشاطانگیز است که اثر آن در بشره و صورت انسان آشکار مى گردد، به کار بردن کلمه بشارت در مورد عذاب در این آیه و بعضى دیگر از آیات قرآن در واقع یک نوع تهدید و استهزاء به افکار
گنهکاران محسوب مى شود و این شبیه سخنى است که در میان ما نیز متداول است که اگر کسى کار بدى را انجام داد در مقام تهدید و استهزاء به او میگوییم مزد و پاداش تو را خواهیم داد!.
5 - در حدیثى از ابو عبیده جراح مى خوانیم که مى گوید: از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) پرسیدم کدامیک از مردم عذابش در روز قیامت از همه شدیدتر است ؟
فرمود: ((کسى که پیامبرى را به قتل برساند یا مردى را که امر به معروف و نهى از منکر مى کند، سپس این آیه را تلاوت فرمود: و یقتلون النبیین بغیر حق و یقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس )).
سپس افزود: ((اى ابا عبیده ! بنى اسرائیل 43 پیامبر را در آغاز روز در یک ساعت کشتند، در این حال 112 نفر از عابدان بنى اسرائیل قیام کردند و قاتلین را امر به معروف و نهى از منکر نمودند، آنها نیز در همان روز کشته شدند، و این همان است که خداوند مى فرماید: فبشرهم بعذاب الیم )).

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1 هرچند که این آیات مربوط به قوم یهود است امّا به آنها اختصاص ندارد و همه ى اقوامى که اعمال مشابهى انجام مى دهند مشمول آیه هستند

2 این آیه دعوت کنندگان به عدالت را در ردیف پیامبران قرار داده و کفر به خدا و کشتن پیامبران و این گونه افراد را در یک ردیف شمرده است این مطلب توجه اسلام به مسأله ى گسترش عدالت در اجتماع را نشان مى دهد
3 واژه ى «بِغَیْرِ حَقٍّ » قید توضیحى است و براى تأکید آمده و منظور این است که قتل پیامبران، همیشه ناحق و ظالمانه است و مقصود آن نیست که مى توان پیامبران را به حق کشت
4 برخى مفسران از تعبیرات آیه ى فوق استفاده کرده اند که یهودیان معاصر پیامبر صلى الله علیه و آله نیز مشمول آیه ى فوق بوده اند هرچند هیچ کدام از آنان قاتل پیامبران قبلى نبوده اند؛ زیرا هرکس به برنامه ها و مکتب و اعمال گروهى راضى باشد، در اعمال نیک و بد آنان سهیم است؛ و این دسته از یهود نسبت به اعمال خلاف گذشتگان خود راضى و وفادار بودند
5 «بشارت» در اصل به معناى مژده و خبرهاى نشاط انگیز است که اثر آن در صورت انسان آشکار مى شود به کار بردن واژه ى بشارت در مورد عذاب، نوعى تهدید و استهزاى افکار گناهکاران است [ نظرات / امتیازها ]

این آیه درباره پادشاهان بنى‌اسرائیل نازل گردید که بعد از موسى پیامبران را کشتند و مردانى که امر به معروف و نهى از منکر می‌نمودند به قتل رسانیدند، شیخ بزرگوار ما در تفسیر خود به عنوان روایت نه به عنوان شأن و نزول از ابوعبیدة بن جراح روایت کند که گفت: از رسول خدا صلى الله علیه و آله پرسیدم چه کسانى داراى عذاب سخت تر و شدیدترى خواهند بود.
فرمود: کسانى که پیامبران را بکشند و یا آمرین به معروف و ناهین از منکر را به قتل رسانند، سپس فرمود: اى ابوعبیدة قوم بنى‌اسرائیل در یک روز و در یک ساعت، چهل و سه پیامبر را به قتل رسانیدند و در همان روز هم 112 نفر از بندگان خداى را که امر به معروف و نهى از منکر می‌نمودند کشتند [ نظرات / امتیازها ]