إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرِینَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیراً وَ الذَّاکِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِیماً (35)
شأن نزول: اسماء بنت عمیس با شوهر خود جعفر بن ابى طالب از حبشه مراجعت، نزد ازواج حضرت آمد گفت: آیا در باره ما چیزى از قرآن نازل شده.
گفتند: نه. پس خدمت حضرت آمد و عرضه داشت: زنان بسیار ناامید هستند.
حضرت فرمود: از چه؟! گفت به جهت آنکه ایشان مذکور نشده‌اند در قرآن به وصف خیر؛ آیه شریفه نازل شد:
إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ: بدرستى که مردانى که منقاد حکم الهى و ممتثل فرمان اویند و زنانى که مطیع فرمان خدایند. 2- یا مردان و زنانى که داخل شدند در سلم بعد از حرب و انقیاد نمایند که هرگز عناد نورزند به خدا ورسول. 3- مردان و زنانى که تفویض نماینده‌اند امر خود را به خدا و توکل کننده‌اند بر او. 4- یا اخلاص نماینده‌اند طاعت و عبادت براى خداى تعالى.
وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ: و مردان و زنان تصدیق کننده و گرونده به خدا و پیغمبر و به هر چه جزء معتقدات حقّه ایمانیه است به تمامه.
بیان: جمعى فرموده‌اند: اسلام و ایمان به یک معنى، و تکرار آن به جهت اختلاف لفظین است. و ممکن است اسلام اقرار به زبان، و ایمان تصدیق به قلب است.
در بحار- از حضرت رسالت صلّى اللّه علیه و آله مروى است که: الا انبّئکم لم سمّى المؤمن مؤمنا؟ لایمانه النّاس على انفسهم و اموالهم. الا انبئکم من المسلم؟ المسلم من سلم النّاس من یده و لسانه، فرمود: آیا خبر دهم شما را چرا نامیده شده ایمان آورنده مؤمن، به جهت مأمون بودن او مردمان را بر نفوس و اموالشان؛ آیا خبر دهم کیست مسلمان؟ مسلمان کسى است که مردم از دست و زبان او در امان باشند «1».
وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ: و مردان و زنانى که ثبات ورزیده‌اند در وظایف طاعات و مداومت مى‌نمایند به انواع عبادات. یا مردان و زنانى که دعا کننده‌اند. وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ: و مردان و زنانى که راستگویانند در اقوال و افعال. وَ الصَّابِرِینَ وَ الصَّابِراتِ: و مردان و زنانى که صبر کننده‌اند در بجاآوردن طاعات و پرهیز از محرمات و بردبارى و تحمل ناملایمات و مصیبات.
وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ: و مردان و زنان ترسکاران به قلوب و جوارح، یا تواضع کنندگان براى خدا، یا چون نماز گذارند با قلب متوجه و به راست و چپ نگاه نکنند و به چیزى مشغول نشوند.
وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ: و مردان و زنان صدقه دهندگان به آنچه واجب است در مال ایشان از زکات و خمس. وَ الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِماتِ: و مردان و زنان روزه‌داران براى خدا (مراد روزه واجب است) بعضى فرموده‌اند هرکه در هفته درهمى تصدق کند و در ایام البیض ماه (سیزدهم چهاردهم، پانزدهم) روزه دارد از آیه شریفه محسوب است «1».
وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ: و مردانى که نگهدارنده‌اند فرجهاى خود را از حرام و زنانى که نگهدارنده‌اند خود را از حرام که آثار عفت و عصمت و نجابت باشد. وَ الذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیراً: و مردانى که یاد کننده‌اند خدا را بسیار در زمان بسیار و مکان بسیار به قلب و لسان. وَ الذَّاکِراتِ: و زنان یاد کننده خدا را به طریق مذکور. و قرآن خواندن و دعا و مشغول شدن به آنچه رضاى خدا و آثار حق پرستى باشد داخل است.
از حضرت صادق علیه السّلام مروى است: من بات على تسبیح فاطمة کان من الذّاکرین اللّه کثیرا و الذّاکرات فرمود هر که بخوابد در شب و تسبیح حضرت فاطمه علیها السّلام را گوید از جمله جماعت «ذاکرین الله کثیرا» باشد «2».
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ: مهیا فرموده خدا براى متصفین به صفات مذکوره، مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِیماً: آمرزش گناهان و مزد بزرگ بر فرمانبردارى و اطاعت ایشان.
وصف عظیم کاشف است از آنکه اجر ایشان به وصف در نیاید.
تتمه: عطاء بن ابى ریاح روایت کند که:
هر که تفویض کند امر خود را به خدا، داخل است در «الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ».
و هر که اقرار نماید به خدا و پیغمبر و تصدیق نماید به ولایت حضرت على بن ابى طالب و اولاد طاهرین او علیهم السّلام و قلب و زبانش در این معنى موافق باشد، داخل است در «وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ».
و هر که اطاعت خدا نماید در فرائض و اطاعت رسول در سنت، داخل باشد در «وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ».
و هر که زبان خود را از دروغ نگاهدارد از جمله «وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ» باشد.
و هر که صبر کند در طاعت و صبر نماید از معصیت، در «وَ الصَّابِرِینَ وَ الصَّابِراتِ» داخل شود.
و هر که نماز کند و به جانب راست و چپ خود نگاه نکند در «وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ» داخل باشد.
و هر که در هفته یکبار صدقه دهد به درهمى، داخل باشد در «وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ».
و هر که ایام البیض هر ماه روزه دارد، در سلک و طریقه «وَ الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِماتِ» باشد.
و هر که فرج خود را از حرام نگاهدارد از جمله: «وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ» باشد.
و هر که پنج نماز را به جا آرد در اوقات آن با شرایط و ارکان، داخل شود در فرمایش: «وَ الذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیراً وَ الذَّاکِراتِ» «1».
[ نظرات / امتیازها ] إِنَّ المُسلِمِین‌َ وَ المُسلِمات‌ِ وَ المُؤمِنِین‌َ وَ المُؤمِنات‌ِ وَ القانِتِین‌َ وَ القانِتات‌ِ وَ الصّادِقِین‌َ وَ الصّادِقات‌ِ وَ الصّابِرِین‌َ وَ الصّابِرات‌ِ وَ الخاشِعِین‌َ وَ الخاشِعات‌ِ وَ المُتَصَدِّقِین‌َ وَ المُتَصَدِّقات‌ِ وَ الصّائِمِین‌َ وَ الصّائِمات‌ِ وَ الحافِظِین‌َ فُرُوجَهُم وَ الحافِظات‌ِ وَ الذّاکِرِین‌َ اللّه‌َ کَثِیراً وَ الذّاکِرات‌ِ أَعَدَّ اللّه‌ُ لَهُم مَغفِرَةً وَ أَجراً عَظِیماً (35)
ترجمه واضح است اما:
إِنَّ المُسلِمِین‌َ وَ المُسلِمات‌ِ وَ المُؤمِنِین‌َ وَ المُؤمِنات‌ِ در فرق بین اسلام و ایمان پنج فرق بیان شده:
«1» اسلام عبارت از اعتقاد بتوحید و نبوت و معاد است و ایمان باضافه عدل و امامت.
«2» اسلام اقرار بزبان است مثل منافقین و ایمان اعتقاد بقلب.
«3» اسلام به معنی تسلیم است و اخص از ایمان است.
«4» اسلام مجرد اعتقاد است و ایمان مقرون بعمل به ارکان است.
«5» که ظاهرا در اینکه آیه مراد باشد اسلام عبارت از اعتقاد قلبی است ولی رسوخ در قلب نکرده و باندک اضلالی از بین میرود بخلاف ایمان که رسوخ در قلب کرده و قابل زوال نیست
چنانچه در آیه شریفه هم باین معنی تفسیر شده قالَت‌ِ الأَعراب‌ُ آمَنّا قُل لَم تُؤمِنُوا وَ لکِن قُولُوا أَسلَمنا وَ لَمّا یَدخُل‌ِ الإِیمان‌ُ فِی قُلُوبِکُم- الایة (حجرات آیه 14).
وَ القانِتِین‌َ وَ القانِتات‌ِ معنی قنوت گذشت که دعاء و ذکر در پیشگاه احدیت است مثل قنوت نماز.
وَ الصّادِقِین‌َ وَ الصّادِقات‌ِ مراتب صدق بسیار است صدق در کلام صدق در افعال تطابق ظاهر با باطن صدق در اخلاق صدق در عقائد.
وَ الصّابِرِین‌َ وَ الصّابِرات‌ِ صبر در بلیات و مصائب و ظلم ظالمین و اذیت معاندین و صبر بر ترک معاصی و فعل واجبات و تحمل مشاق عبادات و واردات.
وَ الخاشِعِین‌َ وَ الخاشِعات‌ِ خشوع و خضوع در پیشگاه احدیت و تواضع و فروتنی با بندگان خدا.
وَ المُتَصَدِّقِین‌َ وَ المُتَصَدِّقات‌ِ چه صدقات واجبه و چه مندوبه چه صدقه مالی و چه صدقه بدنی در قضاء حوائج مسلمین.
وَ الصّائِمِین‌َ وَ الصّائِمات‌ِ صوم واجب مثل شهر رمضان و قضاء آن و کفارات و نذور و امثال اینها و صوم مندوب صوم ایام متبرکه بلکه کلیه ایام سوای حرام و مکروه.
وَ الحافِظِین‌َ فُرُوجَهُم وَ الحافِظات‌ِ حفظ فرج حفظ عورت است چه از نظر و لمس و زنا و لواط و عورت زن از فرق سر است تا کف پا سوای قرصه صورت و دست تا بند دست و ظاهر قدم آنهم مشروط به اینکه خوف ریبه نباشد و زینت هم نداشته باشد.
وَ الذّاکِرِین‌َ اللّه‌َ کَثِیراً وَ الذّاکِرات‌ِ بالاخص اگر دائم الذکر باشد.
أَعَدَّ اللّه‌ُ لَهُم مَغفِرَةً آمرزش از گناهان.
وَ أَجراً عَظِیماً در جمیع مراحل دنیا حین الموت در قبر و برزخ و محشر تا بهشت و خلود.
[ نظرات / امتیازها ]