جمله «ذلِکَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ» یعنى پوشاندن همه بدن به شناخته شدن به اینکه اهل عفت و حجاب و صلاح و سدادند نزدیکتر است، در نتیجه وقتى به این عنوان شناخته شدند، دیگر اذیت نمىشوند، یعنى اهل فسق و فجور متعرض آنان نمىگردند.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : بعضى از مفسرین (تفسیر کشاف، ج 3، ص 560) در معناى آن گفتهاند: این پوشیدگى، نزدیکتر بودن ایشان به مسلمان بودن و آزاد بودن را مىشناساند، چون زنان غیر مسلمان، و نیز کنیزان در آن دوره حجاب نداشتند، و حجاب علامت زنان مسلمان بود، و در نتیجه کسى متعرض آنان نمىشد، و حتى کسى نمىپنداشت که ایشان کنیز و یا غیر مسلمانند، و از ملت یهود و نصارى هستند لیکن معناى اول به ذهن نزدیکتر است.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
1-در ذیل آیه «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ» معصوم فرموده: سبب نزول این آیه چنین بود، که زنان از خانه بیرون مىشدند تا به مسجد آیند، و دنبال رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نماز بخوانند، و چون شب مىشد، و زنان براى نماز مغرب و عشاء بیرون مىآمدند، جوانان سر راه آنان مىنشستند، و متعرض ایشان مىشدند، خداى تعالى این آیه را نازل فرمود.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : 1-این روایت را تفسیر قمى (ج 2، ص 196) نقل کرده است.
2-در الدر المنثور (ج 5، ص 221) است که عبد الرزاق، عبد بن حمید، ابو داود، ابن منذر، ابن ابى حاتم، و ابن مردویه از ام سلمه روایت کردهاند که گفت: وقتى آیه «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ» نازل شد، زنان انصار طورى از خانهها بیرون شدند که گویى کلاغ سیاهند، چون کیسهاى سیاه به خود پوشانده بودند که سراپایشان گرفته بود.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
نکتهها:
جلابیب جمع جلباب، به معنای مقنعهای است که سرو گردن را بپوشاند و یا پارچه بلندی که تمام بدن و سر و گردن را می پوشاند. در آیات گذشته سخن از اذیت و آزار مؤمنان به دست منافقان بود. این آیه میفرماید : برای آنکه زنان مؤمن مورد آزار افراد هرزه قرار نگیرند، به گونهای خود را بپوشانند که زمینهای برای بیحرمتی آنان فراهم نشوند. براساس این آیه، نوعی روسری مورد استفاده زنان آن زمان بوده، لکن زنان در پوشاندن خود از نامحرم دقت نمیکردهاند. لذا سفارش این آیه نزدیک کردن جلباب به خود است، نه اصل جلباب که امری مرسوم بوده است. این آیه که فرمان حجاب میدهد، با تهدید مطرح نشده است بلکه فلسفه حجاب را چنین تبیین میکند: زنان و دختران اگر بخواهند از متلکها، تهمتها، تهاجمها و تهدیدهای افراد آلوده و هرزه در امان باشند باید خود را بپوشانند.
حیای زنانه و حمایت مردانه
«و لما ورد ما مدین وجد علیه امه من الناس یسقون و وجد من دونهم امراتین تذودان قال ما خطبکما قالتا لا نسقی حتی یصدر الرعاء و ابونا شیخ کبیر، فسقی لهما ثم ثولی الی الظل فقال رب انی لما انزلت الی من خیر فقیر» (سوره قصص آیات 23 تا 24 )
و چون موسی(ع) به چاه آب مدین رسید، گروهی از مردم را در اطراف آن دید که به سیراب کردن چارپایان خویش مشغولند و در کنار آنان به دو زن برخورد که مراقب بودند تا گوسفندانشان با گوسفندان دیگر مخلوط نشود – پس موسی (ع) جلو رفته و به آنان گفت: منظور شما از این کنارهگیری چیست؟ گفتند: ما برای پرهیز از اختلاط به مردان گوسفندان خود را آب نمیدهیم تا اینکه همه چوپانان خارج شوند و حضور ما در اینجا برای آن است که پدر ما پیرمردی کهنسال است. پس موسی(ع)گوسفندانشان را برای آنان آب داد. سپس رو به سوی سایه آورد و گفت : پروردگارا ! همانا من به هر خیری که برایم بفرستی نیازمندم.
نکتهها:
تذودان از ماده ذود به معنای منع کردن و جلوگیری کردن است.در این آیه کلمه وجد دو مرتبه تکرار شده که نشانه دو نگاه جداگانه است. در حالی که اگر مردان و زنان در کنار هم بودند با یک نگاه دیده میشوند.
[ نظرات / امتیازها ]
از این آیه بر می آید که خداوند متعال برای امنیت بیشتر زنان پوشش چادر مانند را بر زنان ایمان آورنده تکلیف می نماید . اما نمی توان به اجبار آن برای تمام بانوان از این آیه حکمی را استخراج نمود .
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : ترجمه تفسیر المیزان در ذیل توضیح همین آیه اشاره نموده که در صدر اسلام سه گروه بانوان حجاب نداشتند: نصاری ، یهود ، و کنیزان البته میشه تصور کرد که بانوان مسلمانی که زیاد پای بند مسایل شرعی نبودند می توانند در این سه گروه قرار گیرند .
حتی تفسیر عاملی به گروه بانوانی که پوشش اسلامی برای آن ها ممنوع بوده اشاره می نماید و می نویسد که عمر بن خطاب با تازیانه به کنیزی حمله ور می شود که چرا خودش را شبیه آزاد زنان نموده است . ظاهرا به گفته ویل دورانت حجاب با الگو گیری اعراب از ایرانیان توسط بنی امیه دوم برای عموم اجبار شده است.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]