توضیح : همچنانکه جمله «فلا تتبعوا الهوی ان تعدلوا»(پس پیروی هوا مکنید که منحرف می‏شوید) این معنا را توضیح می‏دهد. ودر آیه شریفه «و اقیموا الشهادة لله»(الطلاق/2) نیز لام برای غایت آمده است. [ بستن توضیحات ]

توضیح : و یکی از این دو طائفه هر چند که در یک حادثه و یک نزاع اگر به ناحق به نفعش شهادت دهند در خصوص آن واقعه بهره‏مند می‏شود و حتی ممکن است در چند واقعه از شهادت به ناحق شاهدی خدانشناس بهره‏مند شود و لیکن این شهادت‏های به ناحق باعث می‏شود که حق ضعیف گشته و عدالت در آن جامعه بمیرد و معلوم است که در چنین جامعه‏ای باطل نیرومند گشته و ظلم و جور جان می‏گیرد و این خود درد بی درمان جامعه و هلاک انسانیت است.
در جمله «إِنْ یَکُنْ غَنِیًّا أَوْ فَقِیراً فَاللَّهُ أَوْلى‏ بِهِما» با اینکه غنى و فقیر بطور تردید آمده و فرموده: "چه اینکه مشهود له که تو، به نفعش شهادت مى‏دهى توانگر باشد و چه فقیر باشد" مع ذلک ضمیر تثنیه به آن دو بر گردانده و فرموده: "خداى تعالى سزاوارتر به آن دو است"، با اینکه در یک واقعه، شخص مشهود له، یکى از آن دو است، یعنى یا فقیر است یا غنى و هر دوى آنها نیست، پس جاى این سؤال هست که چرا ضمیر تثنیه برگردانیده و چرا نفرمود:" فالله اولى به"؟.
جواب این سؤال این است که درست است که در یک واقعه شخص مشهود له یا غنى است و یا فقیر و نمى‏تواند هر دو باشد و لیکن از آنجایى که سخن از مشهود له معینى نیست، بلکه از مشهود له فرضى است و مشهود له فرضى در یک واقعه غنى و در واقعه‏اى دیگر فقیر است، لذا ضمیر تثنیه را به مشهود له برگردانیده تا معنا چنین شود:" خداى تعالى اولاى به غنى است در غنایش و اولاى به فقیر است در فقرش". [ بستن توضیحات ]

توضیح : این روایت را تفسیر قمى (ج 1 ص 156) روایت کرده است. [ بستن توضیحات ]

توضیح : این روایت را مجمع البیان (ج 3 ص 128) روایت کرده است. [ بستن توضیحات ]

توضیح : و جمله «او تعرضوا» به این معنا است که اصلا از دادن شهادت اعراض نموده، آن را از اصل ترک کنید. بعضی از قاریان کلمه «تلوا» را با ضم لام و سکون واو خوانده‏اند به این حساب که از ماده: "ولی یلی" و از مصدر ولایت باشد و بنا بر این معنای جمله چنین می‏شود: اگر متولی و عهده دار امر شهادت شدید و آن را به خوبی انجام دادید، خدا عملتان را می‏بیند و اگر هم عهده‏دار نشدید و از این کار سر برتافتید، باز خدای تعالی اعمال شما را می‏بیند و در هر دو صورت پاداشتان را می‏دهد. [ بستن توضیحات ]