کلمه «مستقر» هم به فتح قاف قرائت شده و هم به کسر آن. بنا بر اینکه مستقر، به فتح قاف باشد اسم مکان و به معناى محل استقرار خواهد بود، و همچنین «مستودع» نیز به فتح دال و به معناى مکانى که ودیعه را در آن قرار مى‏دهند خواهد بود. این دو کلمه در آیه «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها کُلٌّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ»(هود/6) نیز آمده.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

ظاهرا مراد از اینکه فرمود: «وَ هُوَ الَّذِی أَنْشَأَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ» این است که نسل حاضر بشر با همه انتشار و کثرتى که دارد منتهى به یک نفر است، و آن آدم است که قرآن کریم او را مبدأ نسل بشر فعلى دانسته است. [ نظرات / امتیازها ]

لفظ «انشاء» معناى ایجاد دفعى و بدون تدریج را مى‏رساند بر خلاف «خلقت» و الفاظ دیگرى که مرادف آن است که معناى ایجاد تدریجى را مى‏دهد. [ نظرات / امتیازها ]

مراد از «مستقر» آن افرادى است که دوران سیر در اصلاب را طى کرده و متولد شده و در زمین که به مقتضاى آیه «وَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ»(البقره/36) قرارگاه نوع بشر است مستقر گشته، و مراد از «مستودع» آن افرادى است که هنوز سیر در اصلاب را تمام نکرده و به دنیا نیامده و بعدا متولد خواهند شد. و نیز ممکن است که لفظ «مستقر» و «مستودع» را مصدر میمى گرفت. معنای ما با آیه سازگارتر است، چون آیه در مقام بیان خلقت تمامى افراد بشر و انشعابشان از یک فرد است، و به همین جهت است که به لفظ «انشاء» تعبیر کرد نه به لفظ «خلقت»، چون لفظ انشاء معناى ایجاد دفعى و بدون تدریج را مى‏رساند بر خلاف خلقت و الفاظ دیگرى که مرادف آن است که معناى ایجاد تدریجى را مى‏دهد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1-در کافى به سند خود از یونس از بعضى از شیعیان از حضرت ابى الحسن(علیه‌السلام) روایت کرده که فرمود: خداوند انبیاء را بر نبوت آفریده و آنان جز نبى نتوانند بود، و مؤمنین را هم بر ایمان آفریده، آنان نیز جز مؤمن نتوانند بود، به مردمى دیگر ایمان را به عاریت داده که اگر خواست تا به آخر براى ایشان باقى مى‏گذارد و اگر نخواست از آنان مى‏ستاند، و در این باره است که مى‏فرماید:« فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ». آن گاه فرمود: ایمان فلانى مستودع بود که خداوند وقتى دید که به ما دروغ بست از او بازگرفت .

علامه طباطبایی: در اینکه «مستقر» و «مستودع» دو قسم است روایات بسیارى از ائمه(علیهم‌السلام) نقل شده، و روایت بالامى‏فهماند که تفسیر «مستقر» و «مستودع» به این دو قسم ایمان از باب تطبیق کلى بر مصداق است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در تعبیر «أنشأ» دو نکته نهفته است: 1- ابتکار 2- تربیت مستمر، در آفرینش انسان هم نوآورى و ابتکار است، هم تربیت مستمر. آرى، آفریدن تقلیدى یا آفریدن و رها کردن، چندان ارزشى ندارد.
در باره‏ى تعبیر مستقر و مستودع، معانى دیگرى هم گفته شده است، از جمله: شما داراى روح پایدار و جسم ناپایدارید، شما داراى ایمان پایدار و یا ناپایدارید، شما از نطفه‏ى زن که در رحم پایدار است و نطفه‏ى مرد که ناپایدار است پدید آمده‏اید، مستقر در زمین و ودیعه‏ى در قبر تا روز قیامت هستید، نعمت‏ها گاهى پایدار است و گاهى ناپایدار. در دعایى از امام صادق‏علیه السلام نقل شده که پس از نماز عید غدیر، از خدا خواسته شود نعمت‏هایش را براى ما مستدام بدارد، چون خود فرموده است: فمستقر و مستودع. [424]

--------------------------------------------------------------------------------
424) تفسیر نورالثقلین.
[ نظرات / امتیازها ]

1 انسان ها با چهره ها، ذوق ها، رنگ ها، افکار و اندازه هاى متفاوت، بدون هیچ سابقه اى، از یک فرد آفریده شده و پرورش یافته اند این نهایت عظمت آفریدگار را نشان مى دهد

2 در تورات آمده است که حوا، نخستین «مادر» انسان ها، از دنده ى آدم آفریده شد

اما آیه ى فوق مى فرماید: همه ى انسان ها از یک حقیقت واحد آفریده شدند؛ و طبق احادیث اسلامى، آدم و حوا از یک خاک آفریده شد و جنس آنها یکى بود

3 مقصود از «مُستقر» و «مُسْتَوْدَعٌ » در آیه ى فوق چیست ؟

مفسران قرآن در این مورد چند احتمال داده اند:

الف) «مُسْتَوْدَعٌ » یعنى افرادى که به صورت نطفه در وجود پدر هستند و آفرینش آنان پایان نیافته است و «مستقر» یعنى انسان هایى که آفرینش آنها کامل شده است و در قرارگاه رحم یا روى زمین گام نهاده اند

ب) مقصود از «مُسْتَوْدَعٌ » نطفه ى جنس نر انسان (یعنى اسپرماتوزئید) است که متحرک است و «مستقر» همان نطفه ى ماده (یا اُوول) است که تقریباً (4) واژه ى «مستقر» در اصل لغت به معناى «سرما» است و ازآنجاکه سرماى شدید، انسان و موجودات را خانه نشین مى کند، واژه ى مستقرّ به معناى سکون، توقف و ثابت و پایدار آمده است

«مُسْتَوْدَعٌ » در اصل به معناى «ترک کردن» است و ازآنجاکه امور متغیّر و ناپایدار زود محل خود را ترک مى کنند، این کلمه به معناى ناپایدار به کاررفته است ثابت است

ج) مقصود از «مُسْتَوْدَعٌ » جسم انسان است که ناپایدار و فانى است و «مستقر» روح انسان است که پایدار است

د) «مُسْتَوْدَعٌ » انسان هایى هستند که ایمان ناپایدار دارند و «مستقر» انسان هایى هستند که ایمان پایدار دارند این مطلب در برخى احادیث نیز آمده است

البته ممکن است بگوییم که این معانى نوعى ذکر مصداق است و مفهوم آیه وسیع است و شامل همه ى موارد مى شود

4 انسان هاى نکته سنج مى توانند در آفرینش انسان عمیقاً بیندیشند و خداى خود را بشناسند [ نظرات / امتیازها ]