1 همه ى خلافکاران جهان، در طول اعصار، در یک جا جمع مى شوند و به مشاجره مى پردازند و به توجیه گمراهى ها مى پردازند (پس قبل ازآن که آن روز فرارسد، به فکر اصلاح خویش باشید)
2 صحنه ى قیامت انعکاسى از صحنه هاى این دنیاست؛ یعنى همان طور که گروه هاى منحرف در این جهان به هم دیگر بد مى گویند و از هم متنفرند در رستاخیز نیز به هم دیگر نفرین مى کنند
ولى پیامبران الهى و افراد شایسته و مصلح در دنیا هم دیگر را تأیید مى کنند و در رستاخیز نیز در سلامت و صلح کنار هم زندگى مى کنند
آرى؛ بهشت سراسر صلح و صفاست، اما در جهنّم دشمنى و نفرین و درگیرى است
3 فرمان خدا در مورد داخل شدن کافران در آتش، ممکن است به صورت یک فرمان تکوینى باشد، یعنى عملاً آنان را در دوزخ قرار دهند؛ و یا شبیه یک فرمان تشریعى باشد، یعنى این فرمان را بشنوند و ناچاراً از آن اطاعت کنند
4 براى گروه هاى کافران که در دوزخ یکدیگر را نفرین مى کنند، از تعبیر «خواهر» استفاده شده است؛ این واژه، کنایه از ارتباط و پیوند فکرى و روحى میان آنان است
5 گمراه کنندگان و گمراه شوندگان هر دو گروه کیفر مضاعف دارند: گمراه کنندگان، کیفرى به خاطر گمراه بودن و کیفرى براى گمراه کردن دیگران مى بینند، یعنى بار مسئولیت دیگران را نیز به دوش مى کشند؛ گمراه شوندگان نیز کیفرى به خاطر گمراه بودنشان مى بینند و کیفرى براى حمایت از ستمکاران و پیشوایان گمراهى
[ نظرات / امتیازها ]