(و ان یریدوا ان یخدعوک فان حسبک الله هو الذی ایدک بنصره وبالمومنین ):(پس اگر خواستند که با تو مکر نمایند، همانا خداوند تو را کفایت می کند، اوست آنکه تو را با نصرت خود و بوسیله مؤمنان تأیید نمود)،این آیه جواب از سئوال مقدراست که حال که خداوند امر به توکل نمودن و تمایل یافتن به صلح نمود، ممکن است تمایل دشمن به صلح از باب خدعه و نیرنگ باشد ودشمن بخواهد به این وسیله مؤمنان را گمراه کرده تا در موقع مناسب بر آنان شبیخون بزند، خدای سبحان در جواب می فرماید اینکه ما تو را امر به توکل کردیم ، برای همین بود که بدانی اگر دشمن بخواهد به این وسیله به تو نیرنگ بزند، خداوند نگهدار توست و هر کس به خدا توکل نماید، خداوند به کار اومی رسدو او را کفایت می کند،(ومن یتوکل علی الله فهو حسبه ان الله بالغ امره )(12)، و اوهمان کسیست که تو را با نصرت خود و به وسیله مؤمنان تأیید نمود و این سخن به منزله احتجاج و استدلال بر فراز سابق است ، ومی خواهد با ذکر شواهدی حمایت و کفایت خدای تعالی را اثبات کند و آن شواهد عبارتند از نصرت خودو یاری مؤمنین و اینکه میان دلهای مؤمنان که با هم دشمن بودند الفت و مهربانی برقرار نمود. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 62)- ولى با این حال به پیامبر و مسلمانان هشدار مى‏دهد که: «اگر بخواهند تو را فریب دهند (و صلح را مقدمه‏اى براى ضربه غافلگیرانه‏اى قرار دهند یا هدفشان تأخیر جنگ براى فراهم کردن نیروى بیشتر باشد از این موضوع نگرانى به خود راه مده) زیرا خداوند کفایت کار تو را مى‏کند و در همه حال پشتیبان توست» (وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ).

سابقه زندگى تو نیز گواه بر این حقیقت است زیرا: «اوست که تو را با یارى خود و به وسیله مؤمنان پاکدل تقویت کرد» (هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ).

[ نظرات / امتیازها ]

وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ :و اگر اراده کنند و بخواهند اینکه مکر و خدعه نمایند تو را، و به صلح خود را از چنگ شما بازدارند و طلب صلح نمایند براى دفع اصحاب تو، و کف از قتال تا قوى شده یک مرتبه مبادرت به حرب کنند در حالى که شما مهیاى مقاتله باشید، فَإِنَّ حَسْبَکَ اَللّٰهُ :پس بتحقیق کافى است تو را خداى تعالى، زیرا ذات احدیت کفایت فرماید اولیاى خود را، هُوَ اَلَّذِی أَیَّدَکَ :آن ذاتى که تأیید فرمود تو را، بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ :به قوه و یارى کردن خود و فرستادن ملائکه و نصرت نمود تو را به همه مؤمنان از حضرت باقر علیه السّلام مروى است که: مراد از این جماعت، انصارند یعنى اوس و خزرج [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اَللّٰهُ هُوَ اَلَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ ، وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ جَمِیعاً مٰا أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لٰکِنَّ اَللّٰهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ آیات واضح است و محتاج بتوضیح نیست و اشاره بدو مطلب است:یکى اینکه اى رسول اگر کفار خواستند با تو خدعه کنند و به تو ضرر برسانند بدان که خدا یاور و معین تو است و او آن کس است که تو را تأیید کرد به یارى خودش و بمؤمنین [ نظرات / امتیازها ]

ولى با این حال به پیامبر و مسلمانان هشدار مى دهد که ممکن است در پیشنهادهاى صلح خدعه و نیرنگى در کار باشد و صلح را مقدمه اى براى ضربه غافلگیرانه اى قرار دهند یا هدفشان تاخیر جنگ براى فراهم کردن نیروى بیشتر باشد اما از این موضوع نیز نگرانى به خود راه مده زیرا خداوند کفایت کار تو را مى کند و در همه حال پشتیبان تو است( وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اَللّٰهُ ) سابقه زندگى تو نیز گواه بر این حقیقت است زیرا اوست که تو را با یارى خود و بوسیله مؤمنان پاکدل تقویت کرد ( هُوَ اَلَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ ) بارها خطرات بزرگى براى تو فراهم ساختند و نقشه هاى خطرناکى طرح کردند که از طریق عادى غلبه بر آن ممکن نبود اما او تو را در برابر همه اینها حفظ کرد [ نظرات / امتیازها ]

نکته ها:
این آیه را باید در کنار آیه ى 58 در نظر گرفت که اگر رهبر مسلمانان با شواهد و قرائنى، یقین به خدعه ى دشمن در سایه ى صلح داشت، حساب دیگرى دارد، ولى در صورت احتمال حسن نیّت، باید با هوشیارى آن را بپذیرد
در برخى روایات، نصرت الهى، به پشتیبانى حضرت على علیه السلام از آن حضرت تفسیر شده است در کتاب ابن عساکر از ابو هریره روایت شده که پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: «بر عرش الهى نوشته شده است: «لا اله الّا أنا وحدى لا شریک لى، محمّد عبدى و رسولى، ایّدته بعلىّ » معبودى جز من نیست و شریکى ندارم و محمّد بنده و فرستاده ى من است، او را به وسیله ى على علیه السلام یارى کرده ام و این همان سخن خداست که فرمود: ««هو الّذى ایّدک بنصره و بالمؤمنین فکان النّصر علیّاً» [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اَللّٰهُ هُوَ اَلَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ ضمیر خطاب متوجّه پیامبر است و ضمیر غایب در «یُرِیدُوا» و «یخدعوا» به «الّذین جنحوا للسلم» برمى گردد معناى آیه این است: اى محمّد! اگر این گروه بخواهند در پشت پردۀ صلح، به تو نیرنگ و خیانت کنند، از نیرنگ آنان بیم نداشته باش؛ زیرا تو در امان خدا هستى و او بدى آنها را از تو بازمى دارد و این، در حالى است که پیش تر هم تو و مؤمنان را پیروز کرده است

سؤال: پیش تر در تفسیر آیۀ «وَ إِمّٰا تَخٰافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِیٰانَةً فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ »، گفته شد که خداوند به پیامبرش دستور داد که هرگاه بیم نیرنگ و فریب از سوى کافران داشته باشد، پیمان آنها را بشکند در حالى که در این آیه به او دستور داده است که هرگاه آنان از وى درخواست صلح کنند، به خواستۀ آنها پاسخ مثبت دهد، حتى اگر در واقع قصد خیانت داشته باشند بنابراین، چگونه مى توان میان این دو آیه جمع کرد؟

پاسخ: در آیۀ پیشین خدا به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دستور داد که اگر از روى دلایل قطعى به نیرنگ کافران یقین حاصل کرد، پیمان با آنها را بشکند و آن را به آنان اعلام کند؛ امّا در این آیه، او را به مصالحه با آنان مأمور مى کند، مشروط بر اینکه دلایل قطعى بر نیرنگ آنها وجود نداشته باشد و صرفا احتمال آن برود، هرچند در واقع قصد نیرنگ داشته باشند در چنین حالتى، پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به ظاهر عمل مى کند و با آنان برحسب ظاهر رفتار مى کند؛ چرا که ظاهر براى مردم و باطن براى خداست
[ نظرات / امتیازها ]