(لو خرجوا فیکم مازادوکم الا خبالا و لا وضعواخلالکم یبغونکم الفتنه وفیکم سماعون لهم و الله علیم بالظالمین ):( اگر با شما خارج شده بودند جز فتنه وفساد نمی افزودند و میان شما سخنان باطل را رواج می دادند و فتنه جوئی می نمودند و در میان شما زودباورانی هم بودند که به سخن آنها گوش می سپردند و خدا نسبت به ستمکاران بسیار داناست )، (خبال ) به معنای فساد واضطراب رأی و (ایضاع ) به معنای شتافتن بسوی شر است ، می فرماید: این منافقان اگر هم با شما می آمدند جز فتنه و فساد فایده ای برای شما نداشتند و بین شما اختلاف و تفرقه می انداختند، چون بین شما افراد زود باوری وجود دارندکه به سرعت حرف آنها را می پذیرند و آنها را اجابت می کنند، اما خدا به حال ستمکاران داناست ، پس امر آنها را آشکار نموده و نیت آنها را رسوا می کند. [ نظرات / امتیازها ]

دراین آیه به این واقعیت اشاره مى‏کند که عدم شرکت اینگونه افراد در میدان جهاد نه تنها جاى تاسف نیست بلکه شاید جاى خوشحالى باشد ، زیرا آنها نه فقط مشکلى را نمى‏گشایند بلکه با آن روح نفاق و بى ایمانى و انحراف اخلاقى سر چشمه مشکلات تازه‏اى خواهند شد .
در حقیقت به مسلمانان یک درس بزرگ مى‏دهد که هیچگاه در فکر افزودن سیاهى لشکر و کمیت و تعداد نباشند ، بلکه به فکر این باشند که افراد مخلص و با ایمان را انتخاب کنند هر چند نفراتشان کم باشد ، این درسى بود براى دیروز مسلمانان ، و براى امروز و براى فردا .
نخست مى‏گوید : اگر آنها همراه شما به سوى میدان جهاد ( تبوک ) حرکت مى‏کردند نخستین اثر شومشان این بود که چیزى جز تردید و اضطراب بر شما نمى‏افزودند ( لو خرجوا فیکم ما زادوکم الا خبالا) .
خبال به معنى اضطراب و تردید و خبل ( بر وزن اجل)به معنى جنون و خبل ( بر وزن طبل ) به معنى فاسد شدن اعضاء است .
بنا بر این حضور آنها با آن روحیه فاسد و توأم با تردید و نفاق و بزدلى اثرى جز ایجاد تردید و شک و تولید فساد در میان سپاه اسلام ندارد .
بعلاوه آنها با سرعت کوشش مى‏کنند در میان نفرات لشکر نفوذ کنند و به ایجاد نفاق و تفرقه و از هم گسستن پیوندهاى اتحاد بپردازند ( و لاوضعوا خلالکم یبغونکم الفتنة ) سپس به مسلمانان اخطار مى‏کند که مراقب باشید افراد ضعیف الایمانى در گوشه و کنار جمعیت شما وجود دارند که زود تحت تاثیر سخنان این گروه منافق قرار مى‏گیرند ( و فیکم سماعون لهم) .
سماع به معنى کسى است که حال پذیرش و شنوائى او زیاد است و بدون مطالعه و دقت هر سخنى را باور مى‏کند .
بنا بر این وظیفه مسلمانان قوى الایمان آن است که مراقب این گروه ضعیف باشند مبادا طعمه منافقان گرگ صفت شوند .
این احتمال نیز وجود دارد که سماع به معنى جاسوس و سخن چنین بوده باشد یعنى در میان شما پاره‏اى از افراد هستند که براى گروه منافقان جاسوسى مى‏کنند .
و در پایان آیه مى‏گوید : خداوند همه ستمگران را مى‏شناسد آنها که آشکارا و آنها که پنهانى ستمبه خویش یا به جامعه مى‏کنند از دیدگاه علم او مخفى نیستند ( و الله علیم بالظالمین) . [ نظرات / امتیازها ]

1310. Khitalhas more than one meaning, but I follow the interpretation of Raghib and the majority of accepted Commentators, who take it to mean "in your midst", [ نظرات / امتیازها ]

بعد از آن اخبار فرماید از حال منافقان: لَوْ خَرَجُوا فِیکُمْ مٰا زٰادُوکُمْ إِلاّٰ خَبٰالاً :در این آیه بیان فرماید انواع مفاسد حاصلۀ از خروج آنها را اول اینکه: اگر خارج شوند این منافقان با شما به جهاد، زیاد نکنند به خروج خود مگر شر و فساد را یا غدر و مکر را ابن عباس گوید: مى ترسانند شما را از ملاقات دشمن به تهویل امر بر شما نوع دوم از مفاسد ناشیه: وَ لَأَوْضَعُوا خِلاٰلَکُمْ :و هرآینه سرعت کنند دخول در جمعیت شما را به نمیمه و افساد بین شما براى تفریق مسلمانان یا مى رانند شتران را بین شما و تخلل نمایند راکب میان دو نفر، و گوید آنچه نامناسب است یَبْغُونَکُمُ اَلْفِتْنَةَ :طلب نمایند براى شما فتنه و محنت را به اختلاف کلمه و تفرقه تنبیه معتزله بیان نموده که: خداى تعالى بیان فرمود در آیۀ اولى کراهت انبعاث ایشان را در این آیه علت کراهت را فرماید به اینکه: خروج آنها مشتمل است بر خیال و شر و فتنه و فساد، و این دال است بر آنکه حق تعالى کراهت دارد و نخواسته شر و فساد را مطلقا، و راضى نباشد مگر به خیر و ارادۀ ازلیه تعلق نگرفته مگر به طاعت؛ و به سبب سوء اختیار عبد، شر و فساد و معصیت را ارادۀ سبحانى تعلق یابد بالاکراه، و امامیه رضوان اللّه علیهم نیز بر این قول اند

وَ فِیکُمْ سَمّٰاعُونَ لَهُمْ :و در شما جاسوسان هستند براى منافقین که نقل مى کنند به ایشان آنچه از شما مى شنوند یا در میان شما کسانیند که مى شنوند کلام منافقان را و قبول مى نمایند قول آنها را، پس وقتى القا شود به این اشخاص انواع کلمات موجبۀ ضعف، قبول کنند و سست شوند به سبب آن از قیام به امر جهاد این صفت سوم آنها است، حاصل آنکه: در میان شما مؤمنین، نمّام و سخن چین و طرفداران منافقین است که به سبب قرب عهد به اسلام، قولشان مؤثر باشد در مؤمنین به عبارت اخرى، منافقان دو دسته اند: یک دسته اقتصار بر نفاق و دیگر سعایت نکنند، لکن فرقۀ دوم علاوه بر نفاق سعایت نمایند به فساد به واسطۀ القاء شبهات و اراجیف بین مؤمنین وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ بِالظّٰالِمِینَ :و خداى تعالى دانا است به این جماعت منافقین که ظلم کردند به نفوس خود به سبب کفر و نفاق و ظلم به غیر نمودند به جهت القاء آنان در آفات و مخالفات و شبهات

ایقاظ یکى از صفات رذیلۀ فاسدۀ مفسدۀ جامعۀ بشریت و خرق انتظام مدنیت، نمامى و سخن چینى است که باعث تفرقۀ جماعات و هتک نوامیس و شرافات و سبب اتلاف جان و مال و برانداختن خاندان گردد و شخص نمام، بدترین مردم است چنانچه در کافى شریف بسند صحیح از عبد اللّه بن سنان از حضرت صادق علیه السّلام قال رسول اللّه أ لا انبّئکم بشرارکم قالوا بلى یا رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله قال: المشّاءون بالنّمیمة و المفرّقون بین الاحبّة الباغون للبراء المعایب

فرمود پیغمبر محترم: آگاه باشید، آیا خبر دهم شما را به شریرترین شماها؟ عرض کردند: بلى یا رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله فرمود: کسانى که راه رونده هستند به نمامى، تفرقه کننده بین دوستان به سخن چینى، و طلب کنند ثبوت عیب را بر اشخاصى که عارى و برى باشند از آن عیب به جهت آنکه ایشان را از چشم مردم بیندازند این جماعت بدترین مردمند

ایضا به سند صحیح از حضرت باقر علیه السّلام فرمود: بهشت حرام است بر قتاتین، کسانى که مشى نمایند به نمامى و سخن چینى

ایضاح حقیقت نمامى عبارت است از افشاء سرّ و هتک ستر آنچه صاحبش کراهت دارد کشف آن را، خواه منقول عنه کاره باشد یا منقول الیه یا شخص ثالثى، و خواه کشف به قول باشد یا فعل یا کتابت یا رمز یا اشاره، و خواه منقول از اعمال باشد یا اقوال، و خواه عیب و نقص باشد یا نه؛ پس شخص مؤمن از احوال مردم آنچه مى بیند سزاوار آنکه ساکت از آن شود، مگر آنکه نقل آن فایده اى براى مسلمان یا دفع معصیتى شود مثل شهادت به مال غیر براى احراز حق مشهود علیه و سبب نمامى یا ارادۀ سوء به محکى عنه، یا اظهار حب است نسبت به محکى له، یا تفرح به حدیث، یا خوض در فضول و غیره، تمام مذموم و ممنوع است شرعا، چه بسا به واسطۀ یک کلمه، خاندانها بر باد رود

عبرت علامۀ مجلسى (قدس اللّه سره) نقل نموده: شخصى خواست غلامى خریدارى کند فروشنده گفت: این غلام عیبى ندارد الا آنکه نمام است

خریدار اهمیت نداده، گفت: راضى هستم او را خرید، مدتى برآمد، روزى غلام به زوجۀ مولا گفت: آقا هم بسترى اختیار نموده، براى رفع آن چند موئى از قفاى او تراشیده و به من ده تا سحرى کنم و شرّ او را بر طرف نمایم نزد آقا آمد و گفت: خانم یارى پیدا نموده و ارادۀ قتل تو دارد، خود را به خواب زده تا مطلب نمودار شود چون چنین کرد، زن به تصور آنکه شوهر خواب است تیغ را برداشته به جانب او آمد فورا شوهر از جا جسته او را کشت قوم زن خبردار، و بر سر مرد ریخته او را کشتند پس قتال بین دو طایفه واقع، و امر طولانى شد به نتیجۀ یک نمیمه

گذشته از شرع، عقل نیز نمامى را مذموم داند، بلکه حفظ نوع پرستى و شفقت، بنى آدمى راضى بدین گونه نخواهد شد، در این صورت چگونه در بعضى اعصار جماعتى کثیر شغل خود را در جامعه نمامى قرار داده اعاشه بدان نموده، عمر خود را در آن به سربرند، آیا به قیامت و حشر و نشر و جزاى اعمال معتقد نیستند، یا غافلند از سخط و غضب خداوند قهار [ نظرات / امتیازها ]

لَوْ خَرَجُوا فِیکُمْ مٰا زٰادُوکُمْ إِلاّٰ خَبٰالاً وَ لَأَوْضَعُوا خِلاٰلَکُمْ یَبْغُونَکُمُ اَلْفِتْنَةَ وَ فِیکُمْ سَمّٰاعُونَ لَهُمْ تفسیر جملۀ «لٰکِنْ کَرِهَ اَللّٰهُ اِنْبِعٰاثَهُمْ » و بیان آنست که پروردگار نمى خواهد، که این گروه منافق در جنگ شرکت کنند، از نظر اینکه جز القاء اختلاف میان مسلمانان و پراکندگى آنان نتیجه اى نخواهد داشت، بخصوص با توجه به اینکه بعضى از افراد سپاه ساده لوح و تازه مسلمان هستند، فریفته تبلیغات سوء منافقان خواهند شد

وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ بِالظّٰالِمِینَ صفت فعل است، پروردگار بر نفاق و شرک درونى آنان آگاه است، بدین جهت افرادى نالایق و محروم از سعادت هستند [ نظرات / امتیازها ]

«وَ لَأَوْضَعُوا خِلاٰلَکُمْ » 47 مجمع: یعنى شتاب مى کردند در سخن چینى و افساد میان شما، بعضى گفته اند: یعنى شتر خود را به سرعت در میان شما مى بردند تا بتوانند در وسط هر دو نفر وارد شوند و ناشایست و ناروا بگویند

ابو الفتوح نوشته: و در میان شما اسراع کنند و این کنایت باشد از نمیمه و سعى به فساد کشاف زمخشرى: ابن زبیر «ارقصوا» با راء و قاف خوانده است که از رقص به معنى سرعت حرکت شتر باشد و بعضى «اوفضوا» خوانده اند، و چون در کشّاف این جمله چنین نوشته شده است «و لا اوضعوا» که یک الف علاوه است بر آنچه در قرآنها و دیگر کتب تفسیر است زمخشرى نوشته است: اگر اعتراض شود که چرا در قرآن یک الف زیاد نوشته شده است ؟ جواب این است که زبر و صداى بالا را در خطّ قدیم پیش از خطّ عربى به صورت الف مى نوشته اند، و چون اختراع خطّ عربى نزدیک به نزول قرآن بود و هنوز صورت آن خطّ از خاطره ها نرفته بود، وقت نوشتن قرآن یک الف براى فتحه نوشتند و یک الف براى اصل کلمه چنان که جمله ى «لا اذبحنّه» را با دو الف نوشته اند

«وَ فِیکُمْ سَمّٰاعُونَ لَهُمْ » 47 طبرى: مجاهد گفته است: یعنى عدّه اى در میان شما هستند که گوش فرامى دهند به سخنان شما تا به سود آنها جاسوسى کنند و خبردارشان کنند قتاده گفته است: یعنى عدّه اى در میان شما هستند که سخن آنها را مى شنوند و مطیع و فرمانبردار آنها هستند
[ نظرات / امتیازها ]

لَوْ خَرَجُوا فِیکُمْ مٰا زٰادُوکُمْ إِلاّٰ خَبٰالاً وَ لَأَوْضَعُوا خِلاٰلَکُمْ یَبْغُونَکُمُ اَلْفِتْنَةَ وَ فِیکُمْ سَمّٰاعُونَ لَهُمْ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ بِالظّٰالِمِینَ آیه توقع دخل است که گفته نشود خدا خودش خواسته بود که آن جماعت از آن فیض عظمى یعنى جهاد باز شوند زیراکه آیه صریح در این است که خدا کراهت داشت یعنى نمى خواست که آنها حرکت کنند و البته وقتى خدا نمى خواست چگونه بر آنها قدرت حرکت بود،آیه پیش بینى نموده و فرموده اگر این منافقین با شما مؤمنین خارج مى شدند و داخل جنگ مى گردیدند بر شما افزوده نمى گردید مگر تباهى و بدى یعنى چون اینها در دل دشمن اسلام بودند اگر داخل جنگ مى شدند مکراندیشى مى نمودند و بین شما تفرقه مى انداختند و بناى سخن چینى و جاسوسى مى گذاردند و فساد مى نمودند تا اینکه بین شما فتنه و فساد واقع گردد و بین شما(سماعون لهم)جماعتى هستند که جاسوسى مى کنند براى منافقین و رموز جنگى شما را به دشمنانتان مى رسانند تا اینکه بین شما فتنه اندازند و جمعیت شما را تبدیل بتفرقه نمایند براى اینکه به این وسیله دشمن بر شما غالب گردد و شما شکست بخورید و خدا عالم و دانا است و ستمکاران را مى شناسد [ نظرات / امتیازها ]

نکته ها:
«خَبال» به معناى اضطراب و تردید است «خَبَل»، یعنى جنون و «خَبْل»، یعنى فساد

«اوضعوا»، از «اِیضاع»، به معناى سرعت در حرکت و نفوذ است

«فِتْنَةٌ »، در اینجا به معناى تفرقه و گمراهى است

«سَمّاع»، به معناى جاسوسى است که طبق منافع دشمن، سخن چینى کند
[ نظرات / امتیازها ]

لَوْ خَرَجُوا فِیکُمْ مٰا زٰادُوکُمْ إِلاّٰ خَبٰالاً وَ لَأَوْضَعُوا خِلاٰلَکُمْ یَبْغُونَکُمُ اَلْفِتْنَةَ این آیه به علت دوست نداشتن خداوند بیرون شدن منافقان را همراه ارتش مسلمانان بیان مى کند و اینکه مى خواستند توطئه کنند و تفرقه و بى نظمى را در میان صف هاى منظم ارتش مسلمانان گسترش دهند این گروه در هر مکان و زمانى وجود دارد و امروز از آنها به نام ستون پنجم یاد مى شود

وَ فِیکُمْ سَمّٰاعُونَ لَهُمْ در میان شما افرادى هستند که به سخنان آنها گوش فرامى دهند و اینان همان ساده لوحانى مى باشند که به سخنان دروغ عمل مى کنند و به دنبال هر صدایى روانند [ نظرات / امتیازها ]