أَ یَحسَبُ أَن لَم یَرَهُ أَحَدٌ (7)
أَ یَحسَبُ: آیا گمان میکند اینکه شخص معاند، أَن لَم یَرَهُ أَحَدٌ: آنکه
ندیده است او را هیچ کس، (استفهام انکاری یعنی) گمان میکند کسی او را ندیده! چنین نیست، خدای او را دیده و نیّت او را دانسته و بر آن قصد که انفاق نموده مجازات خواهد داد، و از او مطالبه خواهد کرد که مال را از کجا آورده و در کجا خرج نمودی! چنانچه از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام مروی است که حضرت پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: لا تزول قدما عبد یوم القیمة حتّی یسئل عن اربع: عن عمره فیما افناه و شبابه فیما ابلاه و عن ماله من اینکه اکتسبه و فیما انفقه و عن حبّنا اهل البیت: فرمود: قدم برندارد بنده روز قیامت تا آنکه سؤال میشود از چهار چیز:
1- از عمر او در چه چیز فانی کرده.
2- از جوانی او در چیز کهنه کرده آن را.
3- از مال او که از کجا بدست آوردی و در چه چیز صرف نمودی.
4- از دوستی ما اهل بیت (علیهم السّلام)«1»
[ نظرات / امتیازها ]
- آیا گمان میکند کسی او را ندیده است (تا مطالبه کند که از کجا آنرا بدست آورده و در چه جا خرج کرده است (از قتاده و سعید بن جبیر) (و إبن عباس از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم روایت کرده است که فرمود: عبد قدم بر نمیدارد مگر اینکه از چهار چیز از او پرسش میشود- از عمرش که آنرا در چه تمام و فنا کرده است- از مالش که از کجا آنرا جمع کرده و در چه راه آنرا خرج کرده است- و از عملش که بآن در چه عمل کرده است- و از دوستی ما اهل بیت-).
و بقولی- یعنی او دروغ میگوید آنچه میگوید انفاق نکرده است و خدا میفرماید او پنداشته است که خدا او را ندیده است که اینکار را کرده یا نکرده است خرج نموده یا ننموده است!
[ نظرات / امتیازها ]
1 - پندار نهان ماندن کردارها از خداوند و ناظر نبودن او بر انسان، پندارى باطل و شگفت آور است.
أیحسب أن لم یره أحد
2 - خداوند، انسان ها را مى بیند و به کردار و گفتار آنان آگاه است.
أیحسب أن لم یره أحد
3 - لزوم پرهیز از ادعاهاى نادرست و توجه به آگاهى خداوند از رفتارها و نیّت هاى انسان
یقول ... أیحسب أن لم یره أحد
توبیخ مستفاد از همزه استفهام در «أیحسب»، ممکن است ناظر به دروغ بودن گفتارى باشد که در آیه قبل از مدعیان انفاق نقل شد.
4 - مدعیان کمک هاى اقتصادى به جامعه، باید خدا را ناظر بر خویش دیده، ادعاى گزاف نکنند.
یقول أهلکت مالاً لبدًا . أیحسب أن لم یره أحد
5 - خودنمایى در بذل و بخشش ها و فخرفروشى بر مردم به جهت انفاق هاى سنگین، در پى دارنده نکوهش و کیفر از سوى خداوند
یقول ... أیحسب أن لم یره أحد
گوینده «أهلکت مالاً» ـ حتى به فرض صداقت در ادعاى خویش ـ ممکن است به جهت فخر فروشى بر دیگران، مورد توبیخ قرار گرفته باشد.
6 - کسانى که خداوند را ناظر بر نیت ها نمى دانند و گشاده دستى هاى خود را به رخ دیگران مى کشند، گرفتار پندارى موهوم و ناروایند.
یقول أهلکت مالاً لبدًا . أیحسب أن لم یره أحد
در برداشت یاد شده، گوینده «أهلکت مالاً لبداً» کسى فرض شده که بذل و بخشش هاى فراوانى داشته ولى در آنها نیت خالصانه نداشته است. این آیه بخششهاى او را فاقد ارزش معرفى کرده است.
7 - کمک هاى مالى به مردم ـ هر چه باشد ـ از دید خداوند مخفى نمانده و محاسبه خواهد شد.
یقول أهلکت مالاً لبداً . أیحسب أن لم یره أحد
در برداشت یاد شده، مفروض این است که گوینده «أهلکت ...» اهل انفاق بوده; ولى بر تعبیر «أهلکت» توبیخ شده است. به این بیان که انفاق گران، نباید مال خود را تلف شده بدانند; زیرا انفاق ها از نظر خداوند مخفى نمى ماند. البته این افراد نباید به همین مقدار اکتفا کنند; بلکه براى قرار گرفتن در زمره «أصحاب المیمنة» باید به عقبه هایى گام نهند که آیات بعد گویاى آن است.
8 - کسانى که انفاق را اتلاف مال مى پندارند، گرفتار پندارى موهوم و مذموم اند.
یقول أهلکت مالاً لبدًا . أیحسب أن لم یره أحد
[ نظرات / امتیازها ]
7- أَ یَحسَبُ أَن لَم یَرَهُ أَحَدٌ- آیا جا دارد که اینکه انسان گمراه گمان کند: احدی رفتار و کردار او را ندیده باشد! در صورتی که خدای علیم از کلیه حرکات و سکنات و حتی نیتهای او آگاه است. پیامبر عالیقدر اسلام صلّی اللّه علیه و آله در اینکه باره میفرماید:
لا تزول قد ما العبد حتی یسئل عن اربعة: عن عمره فیما افناه، و عن ماله من اینکه جمعه و فیما ذا انفقه، و عن علمه ما ذا عمل به، و عن حبنا اهل البیت.
یعنی فردای قیامت است که عبد قدم از قدم بر نمیدارد تا اینکه در باره چهار موضوع از وی پرسش شود: 1- از عمرش، که آنرا برای چه طی کرده است 2. از مال و ثروتش، که آنرا از کجا بدست آورده و ور کجا مصرف نموده است 3- از علمش، که چگونه به آن عمل کرده است 4- از محبت و دوستی ما اهلبیت
[ نظرات / امتیازها ]