● هدف سوره لیل
غرض این سوره تهدید و انذار است، و این هدف را از این راه دنبال مىکند که به انسانها بفهماند مساعى و تلاشهایشان یک جور نیست، بعضى از مردمند که انفاق مىکنند، و از خدا پروا دارند، و وعده حسناى خدا را تصدیق مىکنند، و خداى تعالى هم در مقابل، حیاتى جاودانه و سراسر سعادت در اختیارشان مىگذارد، و بعضى دیگرند که بخل مىورزند، و به خیال خود مىخواهند بى نیاز شوند، و وعده حسناى خدایى را تکذیب مىکنند، و خداى تعالى هم آنان را به سوى عاقبت شر راه مىبرد، و در این سوره اهتمام و عنایت خاصى به مساله انفاق مالى شده است.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان، ج20، ص: 507 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● مکی- مدنی بودن سوره لیل
منبع : ترجمه المیزان، ج20، ص: 507 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● قسم به شب
در این آیه به شب هنگامى که روز را فرا مىگیرد سوگند یاد شده، و فراگیرى شب نسبت به روز در جاى دیگر نیز آمده، فرموده: «یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ» (اعراف/54) و احتمال هم دارد که مراد فراگیرى زمین و یا فراگیرى و پوشاندن قرص خورشید باشد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان، ج20، ص: 507 و 508 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : شب و روز |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سوگند به غیر خدا
در کافى (فروع کافى، ج 7، ص 449، ح 1) به سند خود از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: از امام باقر (علیه السّلام) معناى آیه «وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشى»، و آیه «وَ النَّجْمِ إِذا هَوى» و آیات نظائر این دو را که در آنها به حقایق تکوینى سوگند یاد شده پرسیدم و عرضه داشتم «آیا ما نیز مىتوانیم مثلا به خورشید و ستاره سوگند بخوریم؟» فرمود: خداى تعالى مىتواند به هر یک از مخلوقاتش سوگند یاد کند، ولى بندگانش نمىتوانند به غیر او سوگند بخورند.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : علامه طباطبایی: این روایت را مرحوم صدوق (من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 239، ح 51) هم به سند خود از على بن مهزیار از ابو جعفر دوم امام جواد (علیه السّلام) نقل کرده است. و در تفسیر قمى (ج 2، ص 425) در ذیل آیه «وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشى» آمده که امام درباره معنایش فرمود: سوگند به شب وقتى که روز را مىپوشاند.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان، ج20، ص: 517 |
قالب : روایی |
موضوع اصلی : سوگندخوردن |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● فروش خانه برای نجات مسلمان
از حمیرى نقل شده که در قرب الاسناد (ص156) از احمد بن محمد، از احمد بن محمد بن ابى نصر، از ابى الحسن رضا (علیه السّلام) روایت کرده که گفت: از آن جناب شنیدم در تفسیر آیه «وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشى» مىفرمود: مردى در حیاط خانه مسلمانى درخت خرمایى داشت، و به همین بهانه باعث زحمت صاحب خانه مىشد، صاحب خانه نزد رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) شکایت کرد، حضرت، صاحب درخت را خواست وقتى آمد فرمود: درخت خرمایت را به درخت خرمایى در بهشت مىفروشى؟ آن مرد گفت: نه و نفروخت، مردى از انصار که کنیهاش ابى دحداح بود از این معامله خبردار شد نزد صاحب نخله رفت، و گفت درخت خرمایت را به حائط (حائط چهار دیوارىهاى اطراف شهر است که هر کس در حائط خود سبزى و حبوبات مورد حاجت خود را مىکارد) من بفروش، آن مرد پذیرفت، ابو دحداح نزد رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) شد و عرضه داشت: درخت خرماى فلانى را در مقابل حائطم خریدم، حضرت فرمود در مقابل حائطت یک درخت خرماى بهشتى خواهى داشت.
در اینجا بود که خداى تعالى بر پیامبرش این آیه را نازل کرد: «وَ ما خَلَقَ الذَّکَرَ وَ الْأُنْثى إِنَّ سَعْیَکُمْ لَشَتَّى فَأَمَّا مَنْ أَعْطى» یعنى درخت خرما را بدهد «وَ اتَّقى وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى» یعنى وعده نخلهاى که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) داد «فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرى ... تَرَدَّى».
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : علامه طباطبایی: این روایت را قمى در تفسیر خود (ج 2، ص 425) بدون ذکر امام نقل کرده، و کلمه «زوجین» تفسیرى است که امام براى جمله «الذکر و الانثى» کرده است.
و نیز در تفسیر قمى (ج 2، ص 426) در ذیل آیه «وَ سَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى» آمده که امام فرمود: این اتقى ابو دحداح بوده است.
علامه طباطبایی: این روایاتى بود که از طرق شیعه در تفسیر این آیات وارد شده است.
طبرسى رحمة اللَّه علیه در مجمع البیان (ج 10، ص 501) قصه را از واحدى نقل کرده که او به سند خود از عکرمه از ابن عباس آورده، و در آن آمده که مردى انصارى وارد معامله آن درخت خرما شد و با صاحبش صحبت کرد، و در آخر آن را به چهل درخت خرید، و به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بخشید، رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) هم آن را به صاحب خانه بخشید، و سپس طبرسى از عطاء روایت کرده که گفت: نام خریدار درخت ابو دحداح بود.
و سیوطى در الدر المنثور (ج 6، ص 357) قصه را از ابن ابى حاتم از ابن عباس نقل کرده و بعد آن را تضعیف نموده است.
از سوى دیگر از طرق اهل سنت روایاتى آمده که این سوره در باره ابو بکر نازل شده، فخر رازى در تفسیر کبیرش (ج 31، ص 204) گفته: همه مفسرین اجماع دارند بر اینکه مراد از آن یعنى از کلمه «اتقى» ابو بکر است، ولى باید دانست که شیعه به تمامیشان منکر این روایتند و مىگویند این سوره در باره على بن ابى طالب نازل شده، به دلیل اینکه قرآن در جاى دیگر نیز به دادن زکاتش ستوده، فرموده: «یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ» پس آیه «الْأَتْقَى الَّذِی یُؤْتِی مالَهُ یَتَزَکَّى» هم اشاره به مضمون همان آیه دارد، و آن گاه کلمه «اتقى» را به معناى افضل خلق در تقوى، و یا به عبارت دیگر با تقواترین خلق گرفتهاند، که اشکال آن گذشت.
و اما اینکه به شیعه نسبت داده شده که همگى روایت بالا را منکر شدهاند، و روایت ابى دحداح را پذیرفتهاند دلیل مورد اعتمادشان صحیح حمیرى گذشته، و روایات دیگرى است که همان مفاد را مىرساند.
بله در یک روایت ضعیف از برقى، از اسماعیل بن مهران، از ایمن بن محرز، از ابى بصیر، از امام صادق (علیه السّلام) آمده که در تفسیر آیه «وَ سَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى» فرمود: اما این آیه مربوط است به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله)، و هر که او را پیروى کند، و اما آیه «الَّذِی یُؤْتِی مالَهُ یَتَزَکَّى»، در خصوص امیر المؤمنین (علیه السّلام) است چون در باره همان جناب است که در جاى دیگر فرموده: «وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ» و اما آیه «وَ ما لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِنْ نِعْمَةٍ تُجْزى» راجع به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) است که احدى به او نعمتى نداده تا جزاى آن را از او طلبکار باشد بلکه نعمت آن جناب است که بر تمامى خلایق جارى است، صلوات اللَّه علیه (تفسیر برهان، ج 4، ص 471، ح 6).
و این روایت به خاطر اینکه یکى از راویانش یعنى ایمن بن محرز شناخته شده نیست ضعیف و غیر قابل اعتماد است. علاوه بر این، مضمون آن جنبه تطبیق عمومات بر مصادیق را دارد، و جنبه تفسیرى ندارد، و یکى از ادله واضح آن این است که موصوف یعنى کلمه اتقى را بر رسول خدا تطبیق کرده، و صفت آن را که آیه «الَّذِی یُؤْتِی مالَهُ ... » است، بر امیر المؤمنین، و دوباره آیه بعدى را بر رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) تطبیق نموده، و اگر این روایت درست باشد نظم کلام بکلى بهم مىخورد، البته این در صورتى است که کلمه «واو» در آیه «الَّذِی یُؤْتِی ... » در روایت اضافه شده باشد، (هم چنان که مىبینیم در قرآن واو ندارد) و اما اگر فرض کنیم که جزو آیه بوده، روایت از نظر تحریف مردود است، چون جزو روایات تحریف شمرده مىشود، که همه مردودند.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان، ج20، ص: 517- 520 |
قالب : روایی |
موضوع اصلی : داستان قوم پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سیمای سوره لیل
این سوره بیست و یک آیه دارد و در مکّه نازل شده است.
نام سوره، برگرفته از آیه اول است که با سوگند به شب هنگام آغاز شده است.
سوگند با تأکید به تفاوت تلاشها و انگیزههاى بشرى آغاز و با بیان قانون مکافات عمل ادامه مىیابد. قانونى که احسان به دیگران را اساس گشایش در کارها و بخل و بزرگىطلبى را عامل دشوار شدن امور انسان معرفى مىکند.
ادامه سوره به سنّت عام هدایت الهى اشاره داشته و سرانجام آنان را که به انذار الهى توجّه نمىکنند، آتش دوزخ و فرجام اهل تقوا را آزادى از آن بیان مىکند. البتّه متّقیانى که اهل زکات هستند و انگیزهاى جز رضاى الهى ندارند، که خداوند نیز اسباب خشنودى آنان را فراهم مىسازد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر نور: ج10، ص: 504 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : حجت الاسلام و المسلمین قرائتی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● فرق انسان و حق تعالی در سوگند خوردن
منبع : تفسیر نور: ج10، ص: 505 |
قالب : روایی |
موضوع اصلی : خداوند |
گوینده : حجت الاسلام و المسلمین قرائتی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● بیان ویژگی شب
سایهى شب یک نعمت بزرگ است که در آن تعدیل حرارت، آسایش جسم، آرامش روح و نیایشهاى خالصانه انجام مىگیرد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر نور: ج10، ص: 505 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : شب و روز |
گوینده : حجت الاسلام و المسلمین قرائتی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● شب و روز -
سيد مصطفي فاطمي کيا
در حدیث مىخوانیم: خداوند به هر چه از مخلوقاتش که بخواهد، حق دارد سوگند یاد کند ولى مردم باید تنها به خدا سوگند یاد نمایند.(75)
«شتّى» جمع «شتیت» به معناى متفرّق است. سوگند، تنها براى تفاوت سعىها نیست، زیرا که این تفاوت بر همه روش است، بلکه سوگند به خاطر نتایج و آثار متفاوت کارها است.
سایهى شب یک نعمت بزرگ است که در آن تعدیل حرارت، آسایش جسم، آرامش روح و نیایشهاى خالصانه انجام مىگیرد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر نور : حجت الاسلام قرائتی |
قالب : روایی |
موضوع اصلی : شب و روز |
گوینده : سید مصطفی فاطمی کیا |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● شان نزول سوره لیل -
ليلا حسين زاده
مفسران براى کل این سوره شان نزولى از ابن عباس نقل کردهاند که ما مطابق آنچه مرحوم طبرسى در مجمع البیان آورده است روایت را مىآوریم : مردى در میان مسلمانان بود که شاخه یکى از درختان خرماى او بالاى خانه مرد فقیر عیالمندى قرار گرفته بود ، صاحب نخل هنگامى که بالاى درخت مىرفت تا خرماها را بچیند، گاهى چند دانه خرما در خانه مرد فقیر مىافتاد ، و کودکانش آن را برمىداشتند ، آن مرد از نخل فرود مىآمد و خرما را از دستشان مىگرفت ( و آنقدر بخیل و سنگدل بود که ) اگر خرما را در دهان یکى از آنها مىدید انگشتش را در داخل دهان او مىکرد تا خرما را بیرون آورد!.
مرد فقیر به پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) شکایت آورد پیغمبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود : برو تا به کارت رسیدگى کنم.سپس صاحب نخل را ملاقات کرد و فرمود : این درختى که شاخههایش بالاى خانه فلانکس آمده است به من مىدهى تا در مقابل آن نخلى در بهشت از آن تو باشد ، مرد گفت : من درختان نخل بسیارى دارم ، و خرماى هیچکدام به خوبى این درخت نیست ( و حاضر به چنین معاملهاى نیستم ) .
کسى از یاران پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) این سخن را شنید ، عرض کرد : اى رسول خدا ! اگر من بروم و این درخت را از این مرد خریدارى و واگذار کنم ، شما همان چیزى را که به او مىدادید به من عطا خواهى کرد ؟ فرمود : آرى.
آن مرد رفت و صاحب نخل را دید و با او گفتگو کرد ، صاحب نخل گفت : آیا مىدانى که محمد حاضر شد درخت نخلى در بهشت در مقابل این به من بدهد ( و من نپذیرفتم ) و گفتم من از خرماى این بسیار لذت مىبرم و نخل فراوان دارم و هیچکدام خرمایش به این خوبى نیست .
خریدار گفت : آیا مىخواهى آن را بفروشى یا نه ؟ گفت : نمىفروشم مگر آنکه مبلغى را که گمان نمىکنم کسى بدهد به من بدهى گفت چه مبلغ ؟ گفت چهل نخل.
خریدار تعجب کرد و گفت عجب بهاى سنگینى براى نخلى که کج شده مطالبه مىکنى ، چهل نخل!
سپس بعد از کمى سکوت گفت : بسیار خوب ، چهل نخل به تو مىدهم.
فروشنده ( طمعکار ) گفت اگر راست مىگوئى چند نفر را به عنوان شهود بطلب ! اتفاقا گروهى از آنجا مىگذشتند آنها را صدا زد ، و بر این معامله شاهد گرفت .
سپس خدمت پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) آمد و عرض کرد اى رسول خدا ! نخل به ملک من در آمد و تقدیم ( محضر مبارکتان ) مىکنم.
رسول خدا (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) به سراغ خانواده فقیر رفت و به صاحب خانه گفت این نخل از آن تو و فرزندان تو است.
اینجا بود که سوره و اللیل نازل شد ( و گفتنیها را در باره بخیلان و سخاوتمندان گفت).
در بعضى از روایات آمده که مرد خریدار شخصى بنام ابو الدحداح بود.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر نمونه |
قالب : شأن نزول |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : لیلا حسین زاده |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● جمع بندی -
مسعود ورزيده
سوره مبارکه لیل دو دسته یا دو سیاق یا دو مجموعه از آیاتی را شامل میشود که هر کدام برای خود استقلالی دارند.
در دسته اول بعد از قسم فرمود که سعی شما متفاوت است:
۱- «اعطی» و «اتقی» و تصدیق عاقبت نیک.
۲- «بخل» و «استغنی» و تکذیب عاقبت نیک.
خدا میفرماید که سعی شما متفاوت است، ولی عاقبتتان هم متفاوت است که سعی نوع اول عاقبت نیک، و سعی نوع دوم عاقبت بد و شوم دارد.
ما کاری میکنیم که آسان به سوی آسانی برود و یکی را هم کاری میکنیم که آسان به سوی سختی برود، و این سنت ماست و در ادامه میفرماید که «إنّ علینا للهدی» یعنی به نتیجه رساندن هر عملی متناسب با آن برعهده ماست. ولی سعیی که شما در دنیا انجام میدهید متفاوت است. انتخاب بین این دو سعی برعهده شماست، این که هر عملی که در دنیا انجام میشود، چه خاصیتی دارد، این بر عهده ماست. و این که چه عاقبتی دارد، برعهده ۀ ماست و فقط برای شما تفاوت در انتخاب در سعیها است.
پس ای انسانهایی که در انتخاب مسیر مختارید شما را انذار میکنم از آتشی که زبانه میکشد و در آن جز شقیترین انسانها نمیافتند و شقیترین انسانها کسانی هستند که «تولی» ( از انفاق روی برتافتند و بخل ورزیدند) و تکذیب کردند و باتقواترین انسانها از آن دور میمانند «الذی یوتی ماله یتزکی» یعنی باز میفرماید نتیجه ۀ این انتخاب در قبضه ۀ قدرت ماست و ماییم که اعمال را به نتیجه میرسانیم.
پس شما در دنیا راهی را انتخاب کنید، که شما را به عاقبت نیکو برساند، و نه راهی را که شما را در این آتش گرفتار کند و اگر کار به دور ماندن از آتش رسید خدا در آخرت او را راضی میکند. یعنی آنچه که در دنیا به خاطر تصدیق عاقبت نیکش به دیگران داده است، به او برمیگرداند.
سیاق اول سوره: متقیان اهل انفاق، در مسیر سعات ابدی و مکذبان بخیل در مسیر شقاوت ابدی.
سیاق دوم سوره: انذار مکذبان بخیل و تبشیر متقیان انفاق کننده.
ای انسانها برحذر باشید از آتشی که مکذبان بخیل را در برمیگیرد، و متقیان اهل انفاق از آن در امانند.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تدبرقران |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : مسعود ورزیده |
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● ارتباط بین قسم و جواب قسم: -
مسعود ورزيده
۱ وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَى (١)وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى (٢)تفاوت شب و روز میتواند اشاره داشته
باشد به تفاوت سعی و آثار سعی انسانها. إِنَّ سَعْیَکُمْ لَشَتَّى (۴)
۲- وَمَا خَلَقَ الذَّکَرَ وَالأنْثَى (٣)ممکن است در جواب سوگند سوره که یک بخش آن را در «اعطی» آورد و یک بخش از آن را به بخل برد، ممکن است که تصوری وجود داشته باشد مبنی بر تفاوت مرد و زن در این حکم یعنی در این قائدهای که میگوییم که فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى وَاتَّقَى (۵)وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى (۶)فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَى (٧)وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى (٨)وَکَذَّبَ بِالْحُسْنَى (٩)فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى (١٠)وَمَا یُغْنِی عَنْهُ مَالُهُ إِذَا تَرَدَّى (١١).
تفاوت به عمل هست ولی به جنسیت نه! و این طور نیست که این قائده مخصوص مردان است و زنان را شامل نمیشود، به خصوص در بحث اعطا و بخل است و اینکه گفته شده که بخل از زن خوب است و از مرد بد است، بخل نسبت به امانتی است که از مرد در دست زن است نه بخل به این معنا که وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى (٨)وَکَذَّبَ بِالْحُسْنَى (٩) چرا که این بخل از هیچ کس خوب نیست.
با توجه به محتوای این تفصیل، که اعطا و بخل است میتواند جوابی باشد به کسانی که بین زن و مرد بخواهند تفاوتی قائل شوند که در این مورد تفاوتی بین مرد و زن نیست.
چون «من اعطی» آورده که اعم از مرد و زن است و اختصاص ندارد. چون در اینجا به مرد و زن قسم نخورده است و سنخ قسم عوض شده است به نظر میرسد که نمیشود از آنها همان نتیجۀ متفاوت بودن را که از لیل و نهار گرفتیم را، گرفت. چون تفاوت بین روز و شب از نوع تفاوت بین زن و مرد نیست و در مورد آنها تقابل است. یکی روشنایی و نور است و یکی تاریکی و ظلمت که با تفاوت سعیها متناسب است. ولی در مورد مرد و زن چنین تفاوتی نیست.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تدبرقران |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : مسعود ورزیده |
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● جهت هدایتی: -
مسعود ورزيده
تشویق برای انفاق و بر حذر داشتن از بخل.
انفاق در دنیا در آخرت راهگشاست و بخل در دنیا و آخرت مشکلزاست.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تدبرقران |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : مسعود ورزیده |
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● حرف سوره: -
مسعود ورزيده
انفاق ریشه در یک باور که تصدیق عاقبت نیکو است دارد و بخل هم ریشه در یک باور که تکذیب عاقبت نیکو است دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تدبرقران |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : مسعود ورزیده |
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سخنى در باره شان نزول سوره اللیل -
مسعود ورزيده
فخر رازى مىگوید : مفسران اهل سنت عموما معتقدند که منظور از اتقى در سیجنبها الاتقى ابو بکر است ، و شیعه عموما این حدیث را انکار مىکنند و مىگویند در حق على بن ابیطالب (علیهالسلام) نازل شده است .
سپس او در یک تحلیل مخصوص به خود چنین مىگوید : امت اسلامى ( اعم از اهل سنت و شیعه ) اتفاق بر این دارند که برترین مردم بعد از رسول الله (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) یا ابو بکر بوده ، و یا على ، و این آیه را نمىتوان بر على تطبیق کرد ، زیرا قرآن در باره این فرد اتقى مىگوید و ما لاحد عنده من نعمة تجزى : هیچکس نزد او حق و نعمتى ندارد که پاداش داده شود و این صفت بر على (علیهالسلام) تطبیق نمىکند ، چرا که پیغمبر اکرم (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) بر او حق نعمت داشت ! ولى پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) نه تنها بر ابو بکر حق نعمت مادى نداشت بلکه به عکس او انفاق بر رسول الله مىکرد و حق نعمت داشت ! نتیجه این مىشود که مصداق اتقى ابو بکر است و چون اتقى به معنى پرهیزکارترین مردم است افضلیت او ثابت مىشود ! .
گرچه مایل نیستیم در مباحث این تفسیر زیاد در این گونه مسائل وارد
شویم ، ولى اصرار بعضى از مفسران بر اثبات پیشداوریهاى خود به وسیله آیات قرآن تا آنجا که حتى تعبیراتى مىکنند که مناسب مقام شامخ پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) نمىباشد باعث مىشود که چند نکته را در اینجا یادآور شویم .
اولا - اینکه فخر رازى مىگوید : اجماع اهل سنت بر این است که این آیه در باره ابو بکر نازل شده بر خلاف چیزى است که بعضى از مفسران معروف اهل سنت صریحا آوردهاند ، از جمله قرطبى در تفسیرش در روایتى از ابن عباس نقل مىکند که تمام این سوره ( سوره اللیل ) در باره ابو - الدحداح نازل شده است ( که داستانش را در آغاز سوره آوردهایم ) مخصوصا به آیه و سیجنبها الاتقى که مىرسد باز مىگوید منظور ابو الدحداح است ، هر چند از اکثر مفسران نقل کرده که در باره ابو بکر نازل شده ، اما خودش این نظر را نپذیرفته است .
ثانیا - اینکه گفته است اتفاق شیعه بر این است که این آیه در باره على (علیهالسلام) نازل شده درست نیست ، چرا که بسیارى از مفسران شیعه همان داستان ابو - الدحداح را ذکر کرده و پذیرفتهاند آرى در بعضى از روایات از امام صادق نقل شده که منظور از اتقى پیروان و شیعیان او است ، و منظور از الذى یؤتى ماله یتزکى امیر مؤمنان على (علیهالسلام) است ولى ظاهر این است که اینها جنبه شان نزول ندارد بلکه از قبیل تطبیق بر مصداق روشن و بارز است.
ثالثا - بدون شک اتقى در آیه فوق به معنى باتقواترین مردم نیست بلکه مفهوم آن همان متقى بودن است ، شاهد گویاى این سخن این است که اشقى در مقابل آن به معنى بدترین مردم نیست ، بلکه منظور کفارى است که از انفاق بخل مىورزیدند ، بعلاوه این آیه زمانى نازل شده که پیغمبر اکرم
(صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) در حیات بود آیا مىتوان ابو بکر را حتى بر پیغمبر اکرم (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) مقدم داشت ، چرا براى اثبات پیشداوریها و ذهنیات خود تعبیرى کنیم که حتى به مقام شامخ پیغمبر لطمه زند.
و اگر گفته شود حساب پیغمبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) جدا است ، مىگوئیم پس چرا در آیه و ما لاحد عنده من نعمة تجزى حساب پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) جدا نشد ، و براى اینکه على (علیهالسلام) را از مورد آیه خارج کنیم بگوئیم چون مشمول نعمتهاى مادى پیغمبر بوده نمىتواند داخل در آیه باشد .
رابعا - چه کسى است که در زندگیش مورد محبت احدى واقع نشده ، و هیچکس براى او هدیهاى و ضیافتى نکرده است ، آیا واقعا چنین بوده است که ابو بکر در تمام عمرش نه به ضیافت کسى رفت ، و نه هدیهاى از کسى پذیرفت ، و نه هیچ خدمت مادى دیگرىرا ، آیا این باورکردنى است ؟ نتیجه اینکه منظور از آیه و ما لاحد عنده من نعمة تجزى این نیست که هیچکس بر آنها حق نعمت ندارد بلکه انفاق کردن آنها به خاطر حق نعمت نیست.
یعنى اگر آنها به کسى انفاقى مىکنند تنها براى خدا است نه به خاطر خدمتى که بخواهند آن را پاداش دهند.
خامسا - آیات این سوره نشان مىدهد که این سوره در یک ماجراى دو قطبى نازل شده یکى در قطب اتقى بوده است ، و دیگرى در قطب اشقى هر گاه شان نزول آن را داستان ابو الدحداح بدانیم مساله حل است ، اما اگر بگوئیم منظور ابو بکر بود مشکل اشقى باقى مىماند که منظور از آن چه کسى است ؟ ! .
شیعه اصرارى ندارد که خصوص این آیه در مورد على (علیهالسلام) است آیات در شان او بسیار زیاد است ولى اگر بر على (علیهالسلام) تطبیق شود مشکل اشقى در آن حل است چرا که در ذیل آیه 12 سوره شمس ( اذا انبعث اشقاها ) روایات
زیادى از طرق اهل سنت نقل شده است که منظور از اشقى قاتل على بن ابى طالب (علیهالسلام) است ( این روایات را چنانکه گفتیم حاکم حسکانى در شواهد التنزیل جمع کرده است).
کوتاه سخن اینکه گفتار فخر رازى و تحلیل او در باره این آیه بسیار ضعیف و مشتمل بر اشتباهات فراوان است و لذا حتى بعضى از مفسران معروف اهل سنت مانند آلوسى در روح المعانى این تحلیل را نپسندیده و بر آن خرده گرفته است آنجا که مىگوید : و استدل بذلک الامام على انه ( ابو بکر ) افضل الامة و ذکر ان فى الایات ما یایى قول الشیعه انها فى على و أطال الکلام فى ذلک و آتى بما لا یخلو عن قیل و قال : فخر رازى به این آیه استدلال کرده است که ابو بکر افضل امت است و اضافه کرده که در آیات بعضى قرائن است که با قول شیعه سازگار نیست ، و در اینجا سخن را طولانى کرده و مطالبى گفته که خالى از قیل و قال ( و اشکال ) نیست .
فراموش نباید کرد که خود آلوسى نیز نسبة مرد متعصبى است با این حال تحلیل فخر رازى را در این آیه نپسندیده است
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : و شیعه عموما این حدیث را انکار مىکنند و مىگویند در حق على بن ابیطالب (علیهالسلام) نازل شده است .
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیرنمونه |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : کتاب |
گوینده : مسعود ورزیده |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● سوگند -
آسيه افشار
(آیه 1)- تقوا و امدادهاى الهى: در آغاز این سوره به سه سوگند تفکر انگیز از «مخلوقات» و «خالق عالم» برخورد مىکنیم.
مىفرماید: «قسم به شب در آن هنگام که (جهان را) بپوشاند» (و اللیل اذا یغشى).
(آیه 2)- سپس به سراغ سوگند دیگرى رفته، مىافزاید: «و قسم به روز هنگامى که تجلى کند» (و النهار اذا تجلى).
و این از لحظهاى است که سپیده صبح پرده ظلمانى شب را مىشکافد و تاریکیها را به عقب مىراند و بر تمام پهنه آسمان حاکم مىشود.
(آیه 3)- و بعد به سراغ آخرین قسم رفته، مىفرماید: «و قسم به آن کس که جنس مذکر و مؤنث را آفرید» (و ما خلق الذکر و الانثى).
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : برگزیده تفسیر نمونه ج5 ص517 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : آسیه افشار |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● فضیلت تلاوت سوره. لیل و خلاصه مطالب -
داريوش بيضايي
سوره واللیل در مکه نازل شده و شامل بیست و یک آیه و هفتاد و یک کلمه و سیصد و دو حرف است.
در خواص و ثواب این سوره در خواص القرآن از پیغمبر اکرم روایت کرده فرمود: هر کس سوره واللیل را تلاوت کند خداوند باو چیزی عطا کند که راضی و خوشحال گردد و عسرت از او بر طرف شود و او را پروردگار به فضل و کرم خود غنی گرداند و اگر در نماز عشا قرائت کند مانند کسی است که در نمازش یک ربع قرآن را تلاوت نموده و نماز او مقبول خواهد افتاد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر هفت جلدی جامع قرآن بقلم و جمع آوری مرحوم علامه حاج سید ابراهیم بروجردی |
قالب : روایی |
موضوع اصلی : سوره لیل |
گوینده : بیضایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.